SKKN Phát huy tính tích cực, chủ động, hình thành năng lực thực hành sáng tạo trong phân môn vẽ trang trí của môn mĩ thuật

PHẦN I: MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài.

*Cơ sở lí luận:

Mỗi người mỗi nghề đều mang những đặc thù, đặc trưng riêng sao cho phù hợp với năng lực sở trường của mình. Nghề dạy học được coi là một nghề cao quý bởi sản phẩm chủ yếu là nhân cách con người. Muốn trở thành con người hữu ích đều phải trải qua sự giáo dục của nhà trường.

Dạy học đã khó, dạy học mĩ thuật lại càng khó hơn. Bởi ngoài việc dạy học sinh những kiến thức cơ bản thì việc học mĩ thuật còn đem lại niềm vui cho mọi người, làm cho mọi người nhìn ra cái đẹp, thấy cái đẹp của chính mình, xung quanh mình để cuộc sống trở nên gần gũi đáng yêu hơn.

Dạy và học mĩ thuật ở trường THCS không nhằm đào tạo ra họa sĩ hay người làm nghệ thuật mà nhằm giáo dục thị hiếu thẩm mĩ cho học sinh, chủ yếu cho học sinh tiếp xúc, làm quen và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp, vận dụng cái đẹp vào trong cuộc sống hàng ngày cho bản thân, gia đình và xã hội. Để làm được điều này cần hiểu về cách nhìn, cách cảm nhận, cách lý giải sự vật hiện tượng của học sinh hay nói cách khác là “ngôn ngữ tạo hình” trong bộ môn mĩ thuật. 

        Trong các năm qua, những thay đổi trong cách dạy học của giáo viên còn rất chậm với nhiều khó khăn. Có một lí do là giáo viên sẽ rất khó thay đổi cách dạy học khi đã trở thành thói quen vì vậy dẫn đến tình trạng học sinh tiếp thu kiến thức một cách thụ động, không phát huy được tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh.

*Cơ sở thực tiễn

Từ thực tiễn giảng dạy môn Mĩ thuật tôi thấy: hầu hết các em đều yêu thích môn Mĩ thuật vì qua đó các em được tìm hiểu, làm quen với các tác phẩm hội họa của các họa sĩ nổi tiếng trong và ngoài nước. Các em được vẽ tranh, vẽ những điều mình mơ ước, yêu thích…Tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: nhận thức của phụ huynh học sinh, chưa coi trọng môn học, coi đó là môn phụ nên đồ dùng học sinh còn thiếu thốn, ít đầu tư. Đặc biệt, đây là môn học năng khiếu, không phải học sinh nào cũng có khả năng vẽ tranh tốt. Có những em rất yêu, rất thích vẽ, có trí tưởng tượng tốt nhưng không biết cách hoặc không thể hiện tốt được ý tưởng của mình.

Là một giáo viên dạy môn Mĩ thuật, tôi luôn luôn suy nghĩ, tìm tòi những phương pháp dạy học có hiệu quả, tìm ra những giải pháp tốt, áp dụng phù hợp với học sinh để việc dạy và học môn Mĩ thuật đạt hiệu quả cao.

Chính vì vậy, tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu đề tài: “ Phát huy tính tích cực, chủ động, hình thành năng lực thực hành sáng tạo trong phân môn Vẽ trang trí  của môn Mĩ thuật”

2. Mục đích

Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm này là đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

     – Nghiên cứu thực trạng dạy và học môn Mĩ thuật của trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân

    – Đưa ra được một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân.

  – Tiến hành thực nghiệm để chứng minh được rằng một số giải pháp đó là tối ưu để khắc phục thực trạng và nâng cao chất lượng dạy học môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân .

4. Đối tượng , phạm vi nghiên cứu

  – Đối tượng: toàn bộ học sinh trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân.

  – Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu trong phạm vi môn Mĩ thuật trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân

5. Phương pháp nghiên cứu

 – Phương pháp nghiên cứu lí luận: đọc những tài liệu liên quan đến dạy học, môn Mĩ thuật, phân môn vẽ trang trí, vẽ tranh, thường thức mĩ thuật…

– Phương pháp phân tích, tổng hợp: phân tích và tổng hợp được những ưu, nhược điểm của việc dạy học môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình để đề ra những giải pháp khắc phục những nhược điểm đó.

– Phương pháp thực nghiệm: Vận dụng dạy thử mỗi khối một bài ở các lớp, áp dụng những giải pháp đã đề ra xem kết quả dạy học có tốt hơn không.

– Phương pháp so sánh và chứng minh:

  + So sánh kết quả trước và sau khi tiến hành thực nghiệm áp dụng các giải pháp đã đề ra.

  + Chứng minh một số giải pháp đưa ra áp dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình đã thành công.

– Phương pháp thống kê: Thống kê bằng biểu bảng. Tính phần trăm nhằm đánh giá thực trạng và thấy được hiệu quả của việc áp dụng một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật

PHẦN II: NỘI DUNG

1.Một số khái niệm.

  Nghệ thuật trang trí là một phần không thể thiếu trong việc giáo dục thẩm mĩ cho học sinh nói chung và chương trình mĩ thuật bậc THCS nói riêng. Đối với người dạy và người học cần phải nắm vững kiến thức cơ bản về trang trí mới phát huy và nâng cao được năng lực sáng tạo, óc thẩm mĩ vốn có trong mỗi người và uốn nắn được thị hiếu cho đúng hướng.

2. Thực trạng của vấn đề.

   2.1. Quan điểm, nhận thức , vai trò của môn Mĩ thuật trong nhà trường.

    * Ban giám hiệu

Thấy được vai trò của môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình không chỉ là vẽ mà lấy hoạt động mĩ thuật để nâng cao hiểu biết cho học sinh giúp các em có thêm kiến thức, kỹ năng trong quá trình hoàn thiện nhân cách Đức – Trí – Thể – Mĩ nên Ban giám hiệu luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để việc dạy và học môn Mĩ thuật đạt được kết quả cao.

   * Giáo viên và học sinh trong nhà trường.

– Quan điểm của giáo viên đối với môn Mĩ thuật: nhiều giáo viên cho rằng đó là môn phụ nên chưa thực sự có cách nhìn nhận đúng về bộ môn. Môn Mĩ thuật giúp phát huy trí tưởng tượng, sáng tạo , làm giàu cảm xúc thẩm mĩ cho học sinh trên cơ sở cung cấp kiến thức và rèn luyện kĩ năng cơ bản về vẽ. Từ những kiến thức kĩ năng cơ bản đó học sinh có khả năng cảm thụ được vẽ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống xung quanh qua những hình tượng được khái quát hoá, điển hình hoá bằng ngôn ngữ đặc trưng của hội hoạ là hình mảng, đường nét, màu sắc đậm nhạt được bố cục theo nguyên tắc của nghệ thuật trang trí. Qua đó giúp cho học sinh biết vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống và các môn khác ở trường phổ thông.

– Quan điểm, nhận thức, vai trò của học sinh đối với môn Mĩ thuật đối với môn Mĩ thuật nói chung và phân môn Vẽ trang trí nói riêng.

Nhiều em có năng khiếu thì rất thích môn Mĩ thuật nhưng có những em không thích môn Mĩ thuật do nhiều lí do như: không có năng khiếu, môn Mĩ thuật chỉ là môn phụ…Điều đó làm ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả dạy và học tập môn Mĩ thuật nói chung và phân môn Vẽ trang trí nói riêng.

    * Phụ huynh

      Nhiều phụ huynh chưa hiểu rõ về bộ môn này và cho rằng đó là môn phụ nên chưa coi trọng, chưa quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho con em mình học, đồ dùng học tập chuẩn bị chưa đầy đủ, điều đó làm ảnh hưởng đến tâm lí, chất lượng và hiệu quả học tập.

  2.2. Cơ sở vật chất: 

   – Chưa có phòng bộ môn riêng dành cho môn Mĩ thuật.

   – Chưa có các thiết bị , đồ dùng dạy học như: bục để vật mẫu, vải nền…

  2.3. Giáo viên giảng dạy.

     Giáo viên được đào tạo cơ bản, chính quy và còn trẻ nên có sự nhiệt tình , yêu nghề. Là một giáo viên vừa mới ra trường nên được đào tạo và lĩnh hội các phương pháp dạy học mới phù hợp và hiệu quả hơn. Tuy nhiên tuổi nghề còn ít nên kinh nghiệm vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học chưa đạt kết quả cao. Do đó, hiệu quả của việc dạy học chưa cao, học sinh chưa có hứng thú nhiều với phân môn Vẽ trang trí, kết quả học tập chưa cao.

3. Một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy học phân môn Vẽ trang trí ở trường THCS .