SKKN Rèn kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ cho học sinh lớp 1

PHẦN I. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn sáng kiến kinh nghiệm:
Theo Nghị quyết số 29 – NQ/TW, ngày 4 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế, mục tiêu cụ thể của giáo dục phổ thông là: Tập trung phát triển trí tuệ, thể  chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề  nghiệp cho học sinh, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời.
Cùng với việc dạy dỗ là việc rèn luyện các kĩ năng sống bởi kĩ năng sống có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giáo dục học sinh cùng với việc lĩnh hội tri thức của trẻ, “ Kĩ năng sống” được coi như một nội dung của chất lượng giáo dục; để nâng cao chất lượng giáo dục thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là: Học để biết, Học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống. Mục tiêu giáo dục phổ thông đã và đang chuyển hướng chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em học sinh. Việc giáo dục kĩ năng sống có ý nghĩa hết sức quan trọng bởi: Kĩ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội, giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ, giáo dục kĩ năng sống nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, giáo dục kĩ năng sống là xu thế chung của nhiều nước trên thế giới.
Nội dung giáo dục kĩ năng sống bao gồm 21 kĩ năng cơ bản, cần thiết như: Kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng xác định giá trị, kĩ năng kiểm soát cảm xúc, kĩ năng ứng phó căng thẳng, kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe tích cực…
( Trích: Tài liệu Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học dành cho giáo viên – Nhà xuất bản Giáo dục tháng 8/2010)
Trong đó “Tìm kiếm sự hỗ trợ” là kĩ năng của cá nhân nhằm tìm được sự cứu trợ và giúp đỡ của mọi người xung quanh khi gặp khó khăn trong cuộc sống.
Thực tế, trong quá trình dạy – học ở trường Tiểu học Lam Sơn 1, thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa, một trường mà số học sinh rất khiêm tốn ( chỉ hơn 200 em), nhiều học sinh có hoàn cảnh gia đình éo le ( gia đình là hộ nghèo, mồ côi, hoặc có bố mẹ đi làm ăn xa, các em phải ở nhà với ông bà…), trường lại thiếu giáo viên, số giáo viên hợp đồng mới ra trường,  kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm còn hạn chế, ít quan tâm đến việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Bởi vậy, có nhiều học sinh gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình học tập, rèn luyện ở trường nhưng chưa được giáo viên giáo dục, rèn luyện kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ nên các em tìm kiếm sự hỗ trợ chưa tốt, chưa đáng tin cậy, chưa đúng địa chỉ…dẫn đến không giải quyết được khó khăn, làm phức tạp các vấn đề gặp phải, không hoàn thành chương trình lớp học…Từ đó các em bi quan, chán nản, thậm chí có em phải nghỉ học. Vậy làm thế nào để giúp các em học sinh luôn biết tìm kiếm sự hỗ trợ, có kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ đúng đắn khi gặp khó khăn trong mọi hoàn cảnh, mọi lúc, mọi nơi, mọi môi trường hoạt động…, không còn nhút nhát, sợ sệt… là vấn đề cần thiết mà mỗi giáo viên cần chú ý trong công tác chủ nhiệm lớp của mình. Cmhính vì vậy mà trong quá trình chủ nhiệm và giảng dạy, trước những khó khăn của học sinh lớp 1 năm học ……… về kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, tôi quyết định chọn đề tài “ Rèn kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ cho học sinh lớp 1” để nghiên cứu và áp dụng.
II. Mục đích nghiên cứu:
Sáng kiến kinh nghiệm nhằm giúp học sinh rèn kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ.
III. Đối tượng nghiên cứu:
Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ của học sinh lớp 1- trường Tiểu học Lam Sơn 1- Thị xã Bỉm Sơn – Tỉnh Thanh Hóa.
IV. Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
– Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
– Phương pháp quan sát, nhận xét, so sánh, đối chứng.
PHẦN II. NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Trong cuộc sống, nhiều khi chúng ta gặp những vấn đề, những tình huống cần đến sự hỗ trợ, giúp đỡ của những người khác. Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ bao gồm các yếu tố sau:
– Ý thức được nhu cầu cần giúp đỡ
– Biết xác định được những địa chỉ hỗ trợ đáng tin cậy.
– Tự tin và biết tìm đến các địa chỉ đó.
– Biết bày tỏ nhu cầu cần giúp đỡ một cách phù hợp.
Theo Tiến sĩ Thái Lâm Toàn thuộc Viện Me Kong: Khi tìm đến các địa chỉ hỗ trợ, chúng ta cần:
– Cư xử đúng mực và tự tin.
– Cung cấp thông tin đầy đủ, rõ ràng, ngắn gọn.
– Giữ bình tĩnh khi gặp sự đối xử thiếu thiện chí. Nếu vẫn cần sự hỗ trợ của người thiếu thiện chí, cố gắng tỏ ra bình thường, kiên nhẫn nhưng không sợ hãi.
– Nếu bị cự tuyệt, đừng nản chí, hãy kiên trì tìm sự hỗ trợ từ các địa chỉ khác, người khác.
Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ giúp gì cho học sinh?
Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ , giúp chúng ta có thể nhận được những lời khuyên,
sự can thiệp cần thiết để tháo gỡ, giải quyết những vấn đề, tình huống của mình; đồng thời là cơ hội để chúng ta chia sẻ, giãi bày khó khăn, giảm bớt được căng thẳng tâm lí do bị dồn nén cảm xúc. Biết tìm kiếm sự giúp đỡ kịp thời sẽ giúp cá nhân không cảm thấy đơn độc, bi quan, và trong nhiều trường hợp, giúp chúng ta có cái nhìn mới và hướng đi mới.
Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, giúp đỡ rất cần  thiết để giải quyết vấn đề, giải quyết mâu thuẫn và ứng phó với căng thẳng. Đồng thời, để phát huy hiệu quả của kĩ năng này, cần kĩ năng lắng nghe, khả năng phân tích thấu đáo ý kiến tư vấn, kĩ năng ra quyết định lựa chọn cách giải quyết tối ưu sau khi được tư vấn. ( Trích: Tài liệu Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học dành cho giáo viên – Nhà xuất bản Giáo dục tháng 8/2010)
II. Thực trạng của vấn đề:
Hiện nay, trên thực tế, ở nơi cơ trú hay ở trưởng nơi tôi công tác, một số trẻ em còn thiếu kĩ năng sống, có biểu hiện thường rụt rè, sợ sệt, thiếu tự tin, nóng vội, thiếu bình tĩnh.
Ví dụ:
– Khi tổ dân phố tổ chức Ngày 1/6 hay Tết Trung Thu cho các cháu thiếu nhi, các em không dám lên hát, lên múa, có em còn không dám lên nhận phần thưởng. Tìm hiểu nguyên nhân các em quá nhút nhát là vì các em thường bị bố mẹ nhốt trong nhà để đi làm, ít được va chạm với mọi người xung quanh.
– Khi tổ chức ngày hội làng, yêu cầu tất cả các gia đình tham gia đầy đủ thì một số em nhỏ lại khóc vì bố mẹ bắt đi cùng do các em không muốn tham gia chỗ đông người, sợ va chạm với người lạ, chỉ muốn ở nhà, chơi với những người thân.
– Có nhiều em học hết lớp 7, lớp 8 nhưng khi bố mẹ bảo đi sang hàng xóm cũng không dám đi vì sợ không dám hỏi, không biết nói chuyện…
Đặc biệt, theo dõi quá trình học tập và tham gia các hoạt động của học sinh trong trường, nhất là các em học sinh lớp 1 trường Tiểu học Lam Sơn I, Thị xã Bỉm Sơn, tôi thấy các em gặp rất nhiều khó khăn trong học tập, hoạt động như: khó khăn khi đọc, viết, cầm bút, giơ bảng, khi bị bạn trêu chọc, khi quên sách, quên vở, khi hết bút, hết mực, không có thước để kẻ, đi học chậm, không biết làm trực nhật, không biết tập thể dục, nhiều em tỏ ra quá sợ sệt, ngại phiền, ngại nhờ vả, không dám nói to, không dám đọc to, giờ ra chơi chỉ biết ngồi một chỗ trong lớp, sống thu mình, không hoà đồng….khi gặp khó khăn rất ít em có kĩ năng tìm kiếm