SKKN Sử dụng kĩ thuật dạy học mảnh ghép, khăn phủ bàn trong bài: “quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam” Giáo dục công dân lớp 7

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài: 

Giáo dục là nền tảng của xã hội, là cơ sở tiền đề để quyết định sự phồn vinh của đất nước. Giáo dục cung cấp những hiểu biết về kho tàng tri thức cho nhân loại, giáo dục giúp học sinh những hiểu biết cơ bản cần thiết về khoa học và cuộc sống. Mặt khác giáo dục còn góp phần hình thành và bồi dưỡng nhân cách tốt đẹp cho học sinh. Vậy để giáo dục có hiệu quả và đạt chất lượng cao, trong quá trình giảng dạy chúng ta cần thiết phải đổi mới về nội dung, phương pháp dạy học, trong đó đổi mới phương pháp nhằm phát huy tính cực của học sinh là vấn đề quan trọng. Điều 4: Chương I “Luật giáo dục” Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: “Phương pháp giáo dục phải biết phát hay tính giáo dục tích cực, tự giác chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng lòng say mê học tập và ý thức vươn lên’’ [1]

Môn Giáo dục công dân (GDCD) ở trường THCS có vị trí hàng đầu trong việc định hướng phát triển nhân cách của học sinh thông qua việc cung cấp hệ thống tri thức cơ bản về giá trị đạo đức – nhân văn, đường lối chính sách lớn của Đảng, pháp luật của nhà nước; kế thừa các truyền thống đạo đức, bản sắc dân tộc Việt Nam; trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và CNXH; tiếp thu những giá trị tốt đẹp của nhân loại và thời đại.

Với vị trí và vai trò quan trọng như vậy, tuy nhiên môn GDCD vẫn bị coi nhẹ. Nhiều giáo viên chỉ dạy qua loa, chiếu lệ; còn học sinh thì chưa yêu thích môn học. Vì vậy, đòi hỏi mỗi giáo viên dạy bộ môn phải có những phương pháp thích hợp để tạo hứng thú cho học sinh trong các giờ học. Để mỗi giờ học không còn là nhàm chán giữa thầy và trò.

  Xuất phát từ vai trò của bộ môn, thời gian qua Bộ giáo dục và đào tạo cũng đã có nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học của bộ môn, ban hành hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức – kĩ năng, đưa ra một số kĩ thuật dạy học tích cực. Việc áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào bài dạy, tôi thấy có hiệu quả, tạo được hứng thú cho học sinh trong các bài học. Vì vậy tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “Sử dụng kĩ thuật dạy học mảnh ghép, khăn phủ bàn trong bài: Quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam – GDCD lớp 7” làm sáng kiến kinh nghiệm với hi vọng được chia sẻ những hiểu biết của mình với đồng nghiệp, đồng thời cùng nhau vận dụng vào giảng dạy để nâng cao chất lượng môn GDCD.

1.2. Mục đích nghiên cứu:

– Đối với giáo viên: 

+ Sáng tạo về phương pháp dạy học nhằm phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, tự học tập của học sinh.

+ Trong quá trình dạy học thể hiện mối quan hệ tích cực giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với giáo viên; tiến hành thông qua việc tổ chức các hoạt động học tập của học sinh, kết quả giữa học tập cá thể với học tập hợp tác, làm việc theo nhóm.

+ Chú trọng đến việc rèn luyện các kĩ năng, năng lực hành động, vận dụng kiến thức, tăng cường thực hành và gắn nội dung bài học với thực tế cuộc sống.

– Đối với học sinh:

+ Tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập, tự khám phá và lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng, xây dựng thái độ và hành vi đúng đắn.

+ Mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân; tích cực thảo luận, tranh luận, đặt câu hỏi cho bản thân, cho thầy cô, cho bạn.

+ Biết tự đánh giá và đánh giá các ý kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt động học tập của bản thân và bạn bè.

1.3.  Đối tượng nghiên cứu:

Học sinh lớp 7, Trường THCS Nguyễn Du – Quảng Xương – Thanh Hoá.

1.4. Phương pháp nghiên cứu: 

– Bằng phương pháp thực nghiệm: Từ thực tiễn giảng dạy môn GDCD, ở những lớp có sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực cho thấy chất lượng bài giảng đạt hiệu quả cao hơn.

– Qua nghiên cứu tài liệu, sách báo, trên các phương tiện thông tin, thu thập được và qua học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp, đặc biệt từ các giờ thao giảng.

– Trên nền tảng đó bằng con đường phân tích tổng hợp, so sánh, đối chiếu, khái quát và xử lí thông tin để bước đầu rút ra kinh nghiệm cần thiết về “Sử dụng kĩ thuật dạy học mảnh ghép, khăn phủ bàn trong bài: Quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam – GDCD lớp 7”

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1.  Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

Trước đây, việc áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào giảng dạy còn hạn chế. Nguyên nhân do một số giáo viên vẫn còn có quan điểm cho rằng những kĩ thuật dạy học tích cực rất khó áp dụng vào giảng dạy trong thời gian 45 phút trên lớp nê cũng rất ít giáo viên sử dụng kĩ thuật dạy học. Ngoài ra còn do cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học còn hạnh chế. Để đáp ứng mục tiêu yêu cầu về phương pháp giáo dục: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” [1] hiện nay người giáo viên đã thực sự đổi mới phương pháp dạy học, chú ý đến sự tiếp nhận và vận dụng kiến thức, kỹ năng thực hành của học sinh. Giờ học GDCD học sinh đã học tập tích cực, chủ động, hứng thú học hơn. Cụ thể là sử dụng các kĩ thuật dạy học sẽ khắc phục lối giáo dục cứng nhắc một chiều, phát huy được tính tích cực, năng động, sáng tạo, tư duy logíc của học sinh. 

2.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 

Sau khi dạy xong bài “Quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam” – GDCD lớp 7 bằng phương pháp thông thường (thuyết trình là chủ yếu, không sử dụng các kĩ thuật dạy học) tôi khảo sát tình trạng học tập của học sinh đối  lớp 7B1, 7B2 và thu được kết quả như sau:

Qua kết quả trên cho thấy: Mức độ chú ý nghe giảng còn hạn chế; học sinh tham gia trả lời câu hỏi, nhận xét ý kiến của bạn còn ít; vẫn còn học sinh chưa tự giác làm bài tập. Đồng thời, ở nhiều học sinh hoạt động  giao tiếp, kĩ năng sống rất hạn chế, chưa mạnh dạn nêu lên chính kiến của mình trong các giờ học, không dám tranh luận nhất là với thầy cô giáo, chưa có thói quen hợp tác trong học tập đã ảnh hưởng rất không tốt đến việc học tập của học sinh. Nguyên nhân chủ yếu cho những hạn chế trên, đó là:

2.2.1. Nguyên nhân khách quan:

Do nhu cầu của xã hội  hiện nay nên học sinh  học thiên sang khối tự nhiên, học sinh có xu hướng không thích môn GDCD, học sinh còn xem nhẹ môn học nên thiếu chú ý học khi giáo viên giảng bài.

2. 2.2. Nguyên nhân chủ quan.       

           Đối với những bài học GDCD nói chung, bài “Quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam” nói riêng do thói quen cũ giáo viên còn truyền thụ theo kiểu một chiều giáo viên hỏi – học sinh trả lời, giáo viên chưa chủ động trong việc sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực như kĩ thuật mảnh ghép, kĩ thuật khăn phủ bàn… do đó không kích thích được hứng thú học tập của các em. Hơn nữa, lượng kiến thức cơ bản của học sinh còn quá ít (các em chưa hiểu được quyền cũng như bổn phận của trẻ em…) do các em chưa chăm học, chưa hứng thú học, lại ít đọc nghiên cứu tài liệu… Chính vì vậy mà hiệu quả của giờ học chưa cao.