SKKN Tổ chức sinh hoạt lớp theo chuyên đề tư vấn hướng nghiệp: “ khám phá bản thân để định hướng nghề nghiệp dựa vào trắc nghiệm holland” dành cho học sinh thpt.

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

 1. Lý do chọn đề tài 

Thông tư 20/2018/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 8 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về qui định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông, yêu cầu về năng lực tư vấn, hỗ trợ học sinh được coi là một trong những tiêu chuẩn về phát triển chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên phổ thông nói chung và giáo viên trung học phổ thông nói riêng (tiêu chuẩn 2, tiêu chí 7). Ở một góc độ nhất định, giáo viên thực hiện công việc tư vấn, hỗ trợ học sinh hiệu quả sẽ góp phần hỗ trợ tích cực đến việc giáo dục và dạy học học sinh, mang lại kết quả tốt đẹp cho cả giáo viên và học sinh. Trong tài liệu tập huấn module 5 về nội dung tư vấn, hỗ trợ học sinh trong hoạt động giáo dục và dạy học cấp THPT cũng đã nêu lên những khó khăn chính của học sinh THPT trong cuộc sống học đường bao gồm: khó khăn trong học tập, hướng nghiệp; khó khăn trong các mối quan hệ, giao tiếp; khó khăn trong phát triển bản thân; một số yếu tố tác động tới tâm lí học sinh THPT trong bối cảnh xã hội mới…Trong đó, khó khăn trong hướng nghiệp là một trong những khó khăn của học sinh THPT cần được quan tâm tư vấn, hỗ trợ nhất hiện nay. 

Thực tế những năm gần đây, hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là một nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục nhằm mục đích giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh, thực hiện phổ cập cấp trung học phổ thông theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.  Nhiệm vụ đó cũng được cụ thể hóa trong chương trình GDPT 2018 về “Hoạt động trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp”  (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo): “ Ngoài các hoạt động hướng đến cá nhân, xã hội, tự nhiên, nội dung Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở cấp trung  học phổ thông tập trung hơn vào hoạt động giáo dục hướng nghiệp nhằm phát triển năng lực định hướng nghề nghiệp. Thông qua các hoạt động hướng nghiệp, học sinh được đánh giá và tự đánh giá về năng lực, sở trường, hứng thú liên quan đến nghề nghiệp, làm cơ sở để tự chọn cho mình ngành nghề phù hợp và rèn luyện phẩm chất và năng lực để thích ứng với nghề nghiệp tương lai”.  

Chương trình GDPT 2018 cũng cho thấy rằng GVCN là lực lượng chủ chốt, sinh hoạt lớp là hình thức chủ yếu trong việc giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT: “Đây là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện trong nhà trường với thời lượng là 105 tiết/năm thông qua 4 loại hình chủ yếu là sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề và sinh hoạt câu lạc bộ. Hoạt động này có sự tham gia, phối hợp, liên kết của nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: GV chủ nhiệm lớp, GV bộ môn, cán bộ tư vấn tâm lí học đường (nếu có), cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, cán bộ Quản lý nhà trường, 

cha mẹ HS, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân trong xã hội.”  

Trong hướng nghiệp có 3 bước chính là: tìm hiểu bản thân; tìm hiểu nghề nghiệp;  xây dựng kế hoạch nghề nghiệp. Trong đó điều đầu tiên và quan trọng nhất đối với một người là hiểu mình để trả lời câu hỏi “Tôi là ai?”. Hiểu được mình đúng đắn sẽ giúp học sinh quyết định chọn nghề dựa trên cơ sở khoa học thay vì chạy theo những kết quả hào nhoáng bên ngoài. Trong hành trình hiểu mình đó, học sinh cần hiểu sở thích nghề nghiệp của mình, năng lực học tập, khả năng nghề nghiệp, cá tính và những giá trị nghề nghiệp quan trọng nhất đối với bản thân. Trong đó, Lý thuyết mật mã Holland giúp làm được điều đầu tiên và quan trọng nhất là bước đầu hiểu được mình, khám phá bản thân có những sở thích và đặc tính nghề nghiệp gì. Tuy nhiên hiện nay, hầu hết học sinh lớp 12 còn rất lúng túng trước quyết định của mình, không dám chắc ngành nghề mình định chọn có phải là nghề phù hợp với mình hay không?  Với vài trò là một giáo viên chủ nhiệm lớp 12, chúng tôi rất cảm thông cho những khó khăn của các em trong việc đưa ra quyết định quan trọng có liên quan đến bản thân, gia đình và xã hội. Chúng tôi mong muốn làm được điều gì đó để tư vấn, hỗ trợ tốt nhất cho các em học sinh trong quá trình tìm hiểu bản thân, lựa chọn nghề nghiệp nên chúng tôi quyết định nghiên cứu, thực nghiệm và chia sẻ đề tài: Tổ chức sinh hoạt lớp theo chuyên đề tư vấn hướng nghiệp ”Khám phá bản thân để định hướng nghề nghiệp dựa vào trắc nghiệm Holland” dành cho học sinh THPT.   

2. Mục đích nghiên cứu 

Mục đích nghiên cứu của đề tài là giúp HS lớp 12 khám phá bản thân để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp. Giúp các em hiểu mình có những sở thích và đặc tính nghề nghiệp gì theo lý thuyết Mật mã Holland, kết nối với bản đồ thế giới nghề nghiệp để tra cứu được những ngành nghề có thể phù hợp với 2,3 nhóm Holland nổi trội của mình. Từ đó, HS sẽ tự xây dựng kế hoạch nghề nghiệp và đưa ra quyết định lựa chọn nghề không sai cho bản thân.  Đồng thời góp phần đổi mới nội dung sinh hoạt lớp. Nâng cao năng lực tự tìm tòi, học hỏi của bản thân để phát triển chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, thực hiện tốt chương trình GDPT 2018. 

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 

• Đối tượng nghiên cứu là: Cơ sở khoa học về vai trò của GVCN lớp trong công tác tư vấn, hỗ trợ học sinh THPT; khám phá bản thân và định hướng nghề nghiệp dựa vào Lý thuyết Mật mã Holland, Bản đồ thế giới nghề nghiệp;  
• Khách thể, phạm vi nghiên cứu: chúng tôi tiến hành nghiên cứu, thực nghiệm lý thuyết Mật mã Holland, bản đồ thế giới nghề nghiệp trong tư vấn hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Cửa Lò. Trong đó, tập trung nghiên cứu và thực nghiệm trong các tiết sinh hoạt ở lớp 12A1.2 và lớp 12A1.1- Trường THPT Cửa Lò do chúng tôi trực tiếp làm công tác chủ nhiệm năm học 2022-2023 

4. Nhiệm vụ  nghiên cứu 

• Nghiên cứu, tìm hiểu cơ sở lý luận về lý thuyết Mật mã Holland, bản đồ thế giới nghề nghiệp. 
• Nghiên cứu và khảo sát thực trạng liên quan đến vấn đề nghiên cứu.  
• Xây dựng kế hoạch tổ chức các tiết sinh hoạt lớp theo chuyên đề tư vấn hướng nghiệp: ”Khám phá bản thân để định hướng nghề nghiệp dựa vào trắc nghiệm Holland” dành cho học sinh THPT 
• Tiến hành thực nghiệm các tiết sinh hoạt lớp theo kế hoạch dạy học đã xây dựng. 
• Đánh giá hiệu quả của quá trình nghiên cứu và thực nghiệm. 

5. Phương pháp nghiên cứu  

• Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: thu thập, phân loại, tổng hợp thông tin thông qua tài liệu,sách báo, nghiên cứu khoa học, sáng kiến kinh nghiệm, luận văn…có liên quan. 
• Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:  Phương pháp điều tra, khảo sát (điều tra, khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu bằng phỏng vấn, bảng hỏi, quan sát…);  Phương pháp phân tích tổng hợp (phân tích tổng hợp, so sánh, đối chiếu kết quả điều tra, kết quả thực nghiệm sư phạm.); Phương pháp thực nghiệm sư phạm (tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của đề tài)… 

6. Tính mới của đề tài 

• Đề tài đã phân tích, hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của chuyên đề tư vấn hướng nghiệp ”Khám phá bản thân để định hướng nghề nghiệp dựa vào trắc nghiệm Holland” dành cho học sinh THPT. 
• Từ kết quả thực nghiệm đề tài nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, hỗ trợ học sinh trong hoạt động dạy học và giáo dục, đặc biệt là công tác tư vấn hướng nghiệp trong trường THPT. Giúp GV có một hướng đi đúng đắn và dễ dàng thực hiện các chuyên đề tư vấn hướng nghiệp với vai trò GVCN lớp.  Giúp học sinh THPT nâng cao năng lực tự chủ trong định hướng nghề  nghiệp. 
• Lan tỏa sự tâm huyết, phong trào tự bồi dưỡng của giáo viên để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, thể hiện được tinh thần đổi mới sáng tạo trong dạy học và giáo dục. Dễ dàng triển khai áp dụng rộng rãi trong các trường THPT.