SKKN Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Khoa học Lớp 4

1. MỞ ĐẦU

1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Đổi mới phương pháp dạy học nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện là cơ sở khoa học thực tiễn của thời đại, là xu hướng tất yếu của xã hội, là vấn đề chung trong toàn ngành giáo dục. Năm học ……….vẫn được xác định là “Năm học  tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới quản lí giáo dục và xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”[1]. Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đã ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. Đối với ngành giáo dục đào tạo công nghệ thông tin có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung và phương pháp dạy học. Chính vì vậy, việc đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy là thực hiện chủ trương đổi mới trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy đáp ứng yêu cầu, mục tiêu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy và học cũng nhằm thực hiện chủ trương “Cải tiến phương pháp dạy học”[3], phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Giáo viên chỉ là người tổ chức các hoạt động thông qua trực quan sinh động, học sinh tư duy và tự phát hiện tìm ra kiến thức mới của bài. Trong những năm học gần đây, tôi đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy nhiều môn học, đặc biệt là môn Khoa học. Đối với bộ môn Khoa học là môn học mang tính khoa học và thực hành cao. Nếu giáo viên không chuẩn bị kĩ đồ dùng dạy học thích hợp thì tiết học trở nên khô khan, cứng nhắc. Vì vậy, để tạo cho học sinh hứng thú trong học tập và yêu thích môn Khoa học đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng dạy học cho thích hợp với từng hoạt động của bài dạy. Ngày nay, với việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tích cực học tập của học sinh thì các phương tiện dạy học hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ngày càng trở nên quan trọng trong quá trình lĩnh hội tri thức mới. Xuất phát từ thực tế trên, khi dạy môn Khoa học 4 việc sử dụng trực quan: các hình ảnh, các thí nghiệm, bản biểu,…là một phương tiện rất quan trọng. Nó không chỉ là phương tiện để giáo viên minh hoạ cho bài dạy mà còn là phương tiện chứa đựng kiến thức để học sinh khai thác, vì thế trong môn Khoa học không thể thiếu hình ảnh sinh động. Ứng dụng công nghệ thông tin vào các tiết học môn Khoa học, ngoài chức năng trực quan, các hình ảnh ở Sách giáo khoa và tranh ảnh sưu tầm trên mạng Internet, hình ảnh động sẽ làm cho bài giảng hấp dẫn, tiết học sinh động, học sinh thích thú với những cái mới lạ. Từ đó làm cho học sinh hứng thú với việc tìm tòi và khám phá hơn nữa. Với hình thức dạy học này ta có đủ thời gian để giúp các em tiếp thu được kiến thức mới, củng cố và mở rộng kiến thức bằng các dạng bài tập trắc nghiệm, bài tập nối, trò chơi,… dễ dàng tạo tình huống sư phạm để thu hút sự chú ý của học sinh và do tính trực quan cao nên học sinh dễ vào cuộc. Mặt khác từ việc tổ chức thi đua giữa các nhóm qua từng hoạt động sẽ tạo không khí vui tươi hứng khởi,  giúp các em nắm được kiến thức mới và củng cố lại kiến thức một cách nhẹ nhàng.

     Xuất phát từ yêu cầu đổi mới giáo dục nhất là nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, đặc biệt đẩy mạnh công nghệ thông tin vào dạy học. Từ yêu cầu đó, trong quá trình giảng dạy bản thân luôn suy nghĩ làm thế nào để cho học sinh tiếp cận các tiết dạy có ứng dụng công nghệ thông tin, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo xu thế hội nhập và phát triển giáo dục theo hướng hiện đại, tôi xin được trình bày vắn tắt một vài kinh nghiệm nhỏ với nội dung đề tài sau: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Khoa học Lớp 4”

1.2. MỤC ĐÍCH CHỌN ĐỀ TÀI:

Môn Khoa học là một môn học mang tính khoa học, thực hành và mang ứng dụng vào thực tế cao. Dạy môn khoa học mà không chuẩn bị kĩ đồ dùng, phương tiện dạy học thích hợp thì tiết học trở nên khô khan, cứng nhắc. Vì vậy, để tạo cho học sinh hứng thú và yêu thích môn khoa học, đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng dạy học cho thích hợp với từng hoạt động của bài dạy. Ngày nay việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh thì các phương tiện dạy học ứng dụng CNTT (Công nghệ thông tin)  vào bài dạy ngày trở nên quan trọng trong quá trình lĩnh hội kiến thức mới. Xuất phát từ thực tế trên khi dạy môn Khoa học không thể thiếu đồ dùng trực quan. Việc ứng dụng CNTT trong  giảng dạy được chú trọng. Qua quá trình giảng dạy ở lớp 4, 5 tôi nhận thấy rằng việc giảng dạy có sử dụng CNTT là cải thiện phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học, phát huy tính chủ động, tích cực học tập, tự chiếm lĩnh kiến thức… yếu tố rất cần thiết không thể thiếu trong quá trình giảng dạy, đặc biệt dạy học môn Khoa học. Vậy, việc dạy học có sử dụng hình ảnh trực quan là nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh và đạt hiệu quả cao trong giảng dạy và học tập, nhất là thực hiện vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của giáo viên, tính chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Vì vậy việc Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nói chung và vào môn khoa học nói riêng nhằm mục đích nâng cao chất lượng môn học. 

1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.

Đề tài này nghiên cứu về vấn đề:

– Môn Khoa học lớp 4.

– Các bài giảng có “Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn khoa học ở lớp 4” .

– Phần mềm Microsoft PowerPoint và các phần mềm thiết kế bài giảng E-learning.

1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

Phương pháp nghiên cứu là tác động trực tiếp đến đối tượng nghiên cứu, vì vậy tôi chọn những phương pháp sau:

– Phương pháp phân tích hệ thống.

– Phương pháp thu thập tài liệu

– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế

– Phương pháp thực nghiệm sư phạm.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ:  

Ở Tiểu học kênh hình là phương tiện trực quan, là nguồn tri thức quan trọng của học sinh. Nó có khả năng cung cấp thông tin một cách đầy đủ hơn mà kênh chữ trong sách giáo khoa chưa trình bày đến. Ứng dụng công nghệ thông tin để đưa hình ảnh lên màn hình bằng phần mềm Microsoft PowerPoint giúp cho giáo viên dễ dàng hơn trong việc hướng dẫn học sinh tiếp cận tri thức mới, tăng năng suất làm việc của giáo viên và học sinh, giảm tối đa kiểu giảng dạy mang tính thông báo một chiều. 

Và việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy thì máy tính được sử dụng trong việc cung cấp thông tin bằng hình ảnh, âm thanh, truyền thụ kiến thức, phát triển tư duy, hướng dẫn hoạt động, rèn luyện kĩ năng, kiểm tra, đánh giá…, tạo hứng thú cho học sinh trong học tập môn Khoa học nói riêng và trong học tập nói chung. 

Với kho tư liệu phong phú sẵn có trên Internet, giáo viên dễ dàng tìm cho mình nhiều hình ảnh đặc sắc minh họa cho bài học, sinh động hơn nữa là các đoạn phim mô tả. Những điều này sách giáo khoa khó có thể đáp ứng được. Bên cạnh đó, trong môn Khoa học cần rất nhiều tranh ảnh, mô hình động mà thư viện trường không thể cung cấp hết được. Giờ đây, giáo viên chỉ cần một cú nhấp chuột là có thể có được các loại hình ảnh, mô hình nào cũng có. Việc thiết kế mô hình động trên Powerpoint cũng được thực hiện nhanh chóng, dễ dàng. 

      Trong bài dạy, những thông tin hiện lên màn hình với các hiệu ứng gây chú ý cũng là một cách trực quan rất hiệu quả thu hút sự chú ý tập trung của các em. Các em cũng dễ nhớ bài hơn. Bên cạnh đó, giáo viên cũng có thể tóm lược được những ý chính của bài hiện lên màn hình cho các em dễ nắm bài hơn, tiết kiệm được thời gian, công sức. Ở phần củng cố bài, chúng ta có thể thiết kế trò chơi ô chữ hoặc một số trò chơi trắc nghiệm với Violet… sẽ giúp cho giờ học được kết thúc một cách thú vị, hấp dẫn mà lại khắc sâu vào tâm trí các em

Đối với giáo viên, việc soạn giảng một bài giảng điện tử là con đường giúp giáo viên chúng ta tiếp cận với công nghệ thông tin nhanh nhất. Thông qua việc soạn giảng, những kĩ năng sử dụng phần mềm Word, Excel, PowerPoint, violet… được nhuần nhuyễn và ngày càng tiến bộ. Đồng thời kiến thức cuộc sống của mỗi người cũng sẽ được nâng cao. Giáo viên thấy yêu nghề hơn, sáng tạo hơn. Hơn nữa, theo tôi, việc dạy bằng bài giảng điện tử giáo viên đỡ vất vả hơn mà học sinh thích thú hơn nhất là với môn Khoa học.