SKKN Xây dựng bài tập rèn kỹ năng đọc theo hứơng tích cực hóa hoạt động học tập cho học sinh Lớp 2

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Ngày nay, đất nước đang trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá nên rất cần những con người có tri thức, có khoa học kỹ thuật. Trước yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội đòi hỏi nền giáo dục phải thay đổi mục tiêu đào tạo, cải tiến lại nội dung và phương pháp dạy học. Đó là việc làm rất bức xúc và cần thiết hiện nay.
Chính vì vậy, chất lượng dạy và học trong nhà trường đang là vấn đề được các nhà giáo dục hết sức quan tâm. Đây là một trong những việc làm quan trọng, góp phần đào tạo nhân tài cho đất nước. Vì thế, biết bao thầy cô giáo ngày đêm miệt mài nghiên cứu để có những sáng kiến mới, những kinh nghiệm hay, nhằm cải tiến phương pháp dạy học cho phù hợp với nhận thức của học sinh.
Trong giáo dục phổ thông nói chung và ở trường tiểu học nói riêng, môn học Tiếng Việt là một môn quan trọng, chiếm vị trí chủ yếu trong chương trình. Môn này có đặc trưng cơ bản là: Nó vừa là môn học cung cấp cho học sinh một khối lượng kiến thức cơ bản nhằm đáp ứng được những mục tiêu, nhiệm vụ của từng bài học, vừa là công cụ để học tập tất cả các môn học khác. Trẻ em muốn nắm được kỹ năng học tập, trước hết cần nghiên cứu tiếng mẹ đẻ chìa khóa của nhận thức, của sự phát triển trí tuệ đúng đắn, nó cần thiết cho tất cả các em khi bước vào cuộc sống. Ở nước ta, môn Tiếng Việt có vai trò quan trọng, là một môn học chính, trong đó không thể không kể đến môn Tập đọc.
Tập đọc là một phân môn có vị trí quan trọng hàng đầu trong chương trình Tiếng Việt ở bậc Tiểu học. Dạy tốt phân môn Tập đọc không những rèn luyện cho học sinh kĩ năng đọc mà còn phát triển cho các em vốn từ ngữ phong phú tạo điều kiện để các em học tốt các phân môn khác. Đầu tiên trẻ phải học đọc sau đó trẻ phải đọc để học. Đọc giúp các em lĩnh hội được ngôn ngữ, dùng trong giao tiếp và hoạt động học tập. Nó là điều kiện để cho học sinh có khả năng tự học và tinh thần học tập cho cả đời. Phân môn Tập đọc còn trau dồi cho học sinh kiến thức Tiếng Việt, kiến thức văn học, kiến thức đời sống giáo dục tình cảm, thầm mĩ. Tập đọc là môn khởi đầu, đồng thời cũng là công cụ học tập không chỉ trong nhà trường mà còn trong cuộc sống nói chung. Trước hết môn tập đọc giúp cho học sinh rèn kĩ năng đọc đúng, ngắt giọng, nhấn giọng, đọc diễn cảm một bài văn, khổ thơ làm tiền đề cho việc tìm hiểu bài. Các quá trình đó có liên quan mật thiết với nhau, bổ sung và hỗ trợ cho nhau. Qua việc đọc, học sinh chiếm lĩnh được tri thức văn hóa của dân tộc, tiếp thu nền văn minh của loài người thông qua sách vở, biết đánh giá cuộc sống xã hội, tư duy. Qua hoạt động học, tình cảm thẩm mĩ của các em được nâng cao nên tầm hiểu biết để nhìn ra thế giới xung quanh và quá trình nhận thức của các em có chiều sâu hơn. Đọc đúng, đọc hay cũng là kĩ năng của ngôn ngữ văn học. Qua đó có tác dụng tình cảm, đạo đức cao đẹp cho người học sinh. Đồng thời phát huy óc sáng tạo và khả năng tư duy như quá trình phân tích tổng hợp cho các em.
Mục đích của quá trình dạy học ở bậc tiểu học là cung cấp trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về tự nhiên và xã hội. Mục đích đó được hình thành thông qua việc đổi mới chương trình nội dung và phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, nhằm phát huy tư duy sáng tạo, tính độc lập suy nghĩ của các em, để đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực và nhân tài cho đất nước.
Theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy và học, phân môn Tập đọc là môn học rất cần phải tạo điều kiện cho học sinh tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo trong mọi hoạt động học tập và rút kinh nghiệm và thực hành dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Với tầm quan trọng và thực tế trên, việc rèn kỹ năng đọc theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập trong quá trình giảng dạy phân môn Tập đọc là một nhân tố góp phần vào việc giáo dục học sinh là một việc làm thực tiễn, có ý nghĩa sâu sắc. Trong kinh nghiệm này tôi xin đề xuất một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh thông qua việc “Xây dựng bài tập rèn kỹ năng đọc theo hứơng tích cực hóa hoạt động học tập cho học sinh lớp 2.”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
– Mục tiêu giúp học sinh học tốt phân môn tập đọc các em sẽ học tốt các môn học khác trong chương trình Tiếng Việt.
– Giúp học sinh có cái nhìn sâu rộng về vạn vật xung quanh, từ đó các em có khả năng diễn đạt tốt trong giao tiếp.
– Học sinh học tốt phân môn tập đọc này các em sẽ cảm nhận được cái hay cái đẹp trong cuộc sống.
– Giúp các em thích thú khi học môn tập đọc.
– Tôi chọn đề tài này nhằm tiếp cận, vận dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học. Qua đó đề xuất một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2 theo hướng đổi mới.
– Xây dựng, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy – học phân môn tập đọc theo hướng lấy học sinh làm trung tâm.
3. Đối tượng nghiên cứu.
– Nghiên cứu qua nhiều năm giảng dạy thực tế ở lớp 2 của trường Tiểu học Quang Trung.
– Nghiên cứu qua tài liệu, sách giáo viên lớp 2, sách thiết kế lớp 2, sách tiếng việt lớp 2, sách tham khảo.
– Nghiên cứu học tập qua các bạn đồng nghiệp trong trường và các trường bạn.
4. Phạm vi nghiên cứu.
Do điều kiện có hạn vì thế tôi chỉ tập trung nghiên cứu: “Rèn kỹ năng đọc theo hứơng tích cực hóa hoạt động học tập cho học sinh lớp 2.” trong môn tập đọc, nhằm nâng cao chất lượng học Tiếng việt cho học sinh lớp 2a3 trường tiểu học Quang Trung, Thị xã Buôn Hồ, Tỉnh Đăk Lăk.
5. Phương pháp nghiên cứu.
Trong đề tài này tôi nghiên cứu qua các phương pháp sau:
– Phương pháp quan sát
– Phương pháp thuyết trình.
– Phương pháp đàm thoại gợi mở.
– Phương pháp thực hành luyện tập.
– Phương pháp thống kê….
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận:
Trong trường tiểu học Tiếng Việt là môn học quan trọng, có nhiệm vụ hình thành năng lực ngôn ngữ cho học sinh, được thể hiện qua bốn dạng hoạt động: nghe – nói – đọc – viết. Trong đó tập đọc là phân môn đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho học sinh kỹ năng quan trọng. Kỹ năng đọc. Vì vậy việc tìm hiểu một liệu pháp, để nâng cao hiệu quả giờ dạy phân môn tập đọc, là một việc làm hết sức cần thiết của người giáo viên tiểu học.
Đọc là một hoạt động tiếp nhận thông tin thông qua kênh chữ. Hoạt động đọc chỉ xảy ra khi người đọc tiếp nhận được nội dung, kiến thức trong bài đọc. Mà người đọc dùng mắt, nhìn, miệng đọc, tâm để cảm thụ, phân tích nội dung thông tin vừa đọc.
2. Thực trạng của vấn đề:
Nhiều năm giảng dạy và làm công tác dạy tiếng việt ở bậc tiểu học nói chung và dạy tập đọc ở lớp 2 nói riêng tôi nhận thấy: Khả năng tiếp thu môn học Tiếng Việt của các em cũng nhiều hạn chế so với các môn Toán hay Tự nhiên Xã hội, ở phân môn tập đọc lớp 2 đa phần các em đó đọc được, song một số em đọc cũng chưa được rõ ràng, chưa biết ngắt nghỉ đúng dấu chấm, dấu phẩy, nhiều em phát âm chưa phân biệt rõ phụ âm đầu l/n; tr/ch; s/x đặc biệt học sinh trường tôi đang công tác thì đa số các em đọc con ngọng phụ âm l/n, về kĩ thuật đọc chưa thể hiện được tình cảm, nội dung mà văn bản đề cập tới. Ví dụ như các em chưa biết nhấn giọng ở từ ngữ gợi tả, những từ ngữ trọng tâm, từ chìa khoá, trong những trường hợp sắm vai hay đối thoại các em cũng lúng túng, nhiều em cũng thiếu tự tin trong việc thể hiện giọng đọc của mình. Đối với đối tượng học sinh đọc còn chậm các em chưa xác định được đâu là giới hạn những câu đối thoại của mình, với thực tế trên tôi đi sâu vào nghiên cứu vấn đề rèn kỹ năng đọc cho học sinh khối 2 với mong muốn tích lũy thêm cho bản thân những kiến thức và kinh nghiện chuyên môn nhằm đạt hiệu quả cao trong việc dạy và học.
Khi tiến hành làm sáng kiến này tôi đã nghiên cứu sách giáo khoa phân môn tập đọc lớp 2 để tìm hiểu nội dung cấu trúc của chương trình, tìm hiểu việc học của các em, tìm hiểu các tài liệu hướng dẫn của ngành, nghiên cứu rút kinh nghiệm qua từng tiết dự giờ. Nghiên cứu tài liệu có liên quan đến phân môn Tiếng Việt nhất là phân môn tập đọc.
Quan sát đội ngũ giáo viên thường xuyên sử dụng phương pháp gì? Những điểm hợp lý và chưa hợp lý trong quá trình rèn đọc cho học sinh.
Thường xuyên dự giờ của giáo viên dạy khối 2 để rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học, nhất là môn tập đọc.
Một hạn chế rất phổ biến ở giáo viên khi dạy Tập đọc là không phân biệt được sự khác nhau giữa tiết Tập đọc và tiết Tập đọc – học thuộc lòng. Nhiều giáo viên chỉ thấy sự khác nhau ở các lớp đầu cấp khi cho học sinh đọc đồng thanh, mà quên rằng nhiệm vụ chủ yếu của tiết Tập đọc là luyện đọc cá nhân, còn nhiệm vụ của tiết Tập đọc – học thuộc lòng là vừa phải luyện đọc vừa kết hợp rèn trí nhớ, ít chú ý đến đối tượng học sinh đọc chậm nhiều giáo viên cố tình “bỏ quên” đối tượng này, coi như không có các em trong lớp.
Có một số giáo viên mặc dù có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy, nhưng do phương pháp dạy học truyền thống đó tiềm tàng, khả năng nắm bắt phương pháp mới cũng hạn chế. Các bước lên lớp chưa linh hoạt. Vì vậy tiết Tập đọc còn buồn tẻ, đơn điệu. Các em học vẹt. Khâu thực hành còn yếu, nhất là khâu luyện đọc, đặc biệt là rèn đọc diễn cảm cho học sinh.
Trong những năm gần đây một số phụ huynh có quan tâm đến con em mình như quan tâm học tập ở nhà, cũng như chuẩn bị bài hoặc mua đầy đủ đồ dùng học tập,mua sách tham khảo cho con em đọc…
Nhiều học sinh thích đọc trước lớp cho cả lớp nghe và nhận xét.