MỤC LỤC 

PHẦN MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………… 1 

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI. ……………………………………………………………………. 1 
2. MỤC ĐÍCH VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: ………………………………………. 2 
   1. Mục đích nghiên cứu: ………………………………………………………………… 2 
   2. Phạm vi nghiên cứu: ………………………………………………………………….. 2 
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: …………………………………………………….. 3 
4. NHỮNG ĐÓNG GÓP CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI: …………………………………….. 3 

PHẦN NỘI DUNG ……………………………………………………………………………….. 3 

1. CƠ SỞ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI. ………………………………………………………….. 3 
   1. Cơ sở lí luận ……………………………………………………………………………… 3 
   2. Cơ sở thực tiễn ………………………………………………………………………….. 5 
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN. ………………………………………………………………. 6 

1. Các giải pháp dạy học phát triển năng lực đã áp dụng ……………………….. 6 

1. Đa dạng hóa hoạt động Mở đầu tiết dạy (Khởi động) ……………………… 7 
2. Vận dụng trò chơi trong dạy học Địa lí ……………………………………….. 11 1.3. Phát triển năng lực hợp tác và giải quyết vấn đề, sáng tạo qua hoạt động nhóm và đánh giá theo bảng kiểm…………………………………………….. 15 

1. Biện pháp sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy kết hợp kĩ thuật phòng tranh 20 
2. Biện pháp hướng dẫn học sinh đánh giá bằng các công cụ đánh giá … 22 

Có các loại công cụ như: Đánh giá bằng Rubrics, thang đo, bảng kiểm ….. 22 

1. Khả năng áp dụng và nhân rộng ………………………………………………………. 24 
2. Hiệu quả của biện pháp ………………………………………………………………….. 25 
3. Đánh giá hiệu quả của sáng kiến ……………………………………………………… 25 

4.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến của tác giả …………… 25 4.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng 

sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân: ……………………………………….. 26 

4.3. Những hạn chế  và khả năng phát triển của đề tài. …. 28

KẾT LUẬN………………………………………………………………………………………… 30 

TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………….. 31 

PHẦN MỞ ĐẦU 

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI. 

Cùng với việc đổi mới “Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018” thì đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trở thành nhu cầu tất yếu đối với tất cả các môn, các khối của bậc học phổ thông. Chỉ khi giáo viên vận dụng được các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực học tập cho học sinh một cách phù hợp vào thực tiễn giảng dạy, mới thật sự đem lại hiệu quả giáo dục. Bởi lẽ mục tiêu của giáo dục hiện nay đặc biệt là trong chương trình GDPT năm 2018 thì giáo viên không chỉ cung cấp tri thức mà còn phát triển cho học sinh những năng lực chung, năng lực đặc thù của môn học và qua đó hình thành cho học sinh những phẩm chất cơ bản cần có.  

Những năm gần đây nhằm tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông 2018, ngành giáo dục đã và đang đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Giáo viên cũng đang từng bước thay đổi phương pháp, thích ứng với sự thay đổi của chương trình. 

       Qua thực tế giảng dạy ở trường THPT những năm qua, tôi nhận thấy môn Địa lí là môn học có phạm vi kiến thức rộng, có những lĩnh vực thuộc kiến thức xã hội, nhưng cũng có những lĩnh vực thuộc kiến thức tự nhiên, nội dung kiến thức khá khô khan nên học sinh thường ít hứng thú  học bộ môn này. Hơn nữa tại đơn vị trường tôi đang công tác – trường THPT Thanh Chương 1- là trường số một của huyện, chất lượng dạy và học của trường luôn cao hơn các trường khác trong huyện. Học sinh ở đây thường có thế mạnh bên các môn tự nhiên, còn môn Địa lí thì tâm lí học sinh thường xem là môn phụ, học không nhằm mục đích thi đại học, nếu có thì cũng chỉ lấy kết quả để công nhận tốt nghiệp, nên học sinh ở đây thường ít chú ý và không thích học môn này. Trong những năm qua kết quả học tập của học sinh đối với bộ môn vẫn chưa cao, điểm thi tốt nghiệp và đại học môn địa lí của trường vẫn nằm ở tốp 30, chưa tương xứng với mặt bằng chung về chất lượng giảng dạy của trường.  

Việc làm sao để từng bước thay đổi suy nghĩ  và cách nhìn nhận của học sinh trường tôi về môn học, để các em hiểu được việc học không chỉ dừng lại ở những môn học để thi, mà còn trang bị cho bản thân mình những kiến thức tổng hợp về tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đảm bảo cho sự phát triển toàn diện và hài hòa đáp ứng được yêu cầu về con người trong thời đại mới, và để nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng day và học môn Địa lí của trường luôn làm tôi trăn trở, suy nghĩ và tìm giải pháp. 

 Để làm được điều đó tôi biết cần phải có sự kết hợp đồng bộ của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, và trên thực tế hiện nay việc chuẩn bị áp dụng chương trình giáo dục phổ thông 2018 với những cải tiến tích cực về mục tiêu, nội dung, phương pháp dạ học, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh có thể phát huy được hết khả năng của mình trong hoạt động dạy và học. Đây là điều kiện thuận lợi để chúng ta đưa ra các ý tưởng, chia sẻ các kinh nghiệm trong việc dạy học nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng học tập môn Địa lí. cũng như áp dụng phương pháp dạy học phát huy năng lực học sinh từ đó đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học và giúp học sinh ham thích học tập môn Địa lí. 

Đặc biệt, hiện nay qua công tác dự giờ tôi nhận thấy giáo viên chưa chú trọng đổi mới phương pháp, giáo viên thiếu ý tưởng, nhiều học sinh không hứng thú học tập môn Địa lí, do vậy ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy và học, nhất là với các em học sinh lựa chọn khối C để thi vào các trường Đại học, Cao đẳng. Vậy nên để góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Địa lí nói chung và môn Địa lí 10 ở trường  THPT Thanh Chương 1 nói riêng, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng sáng kiến “Vận dụng các phương pháp dạy học phát huy năng lực học tập của học sinh ở phần Địa lí tự nhiên lớp 10”  

2. MỤC ĐÍCH VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:  

2.1. Mục đích nghiên cứu:  

Nghiên cứu đề tài “Vận dụng các phương pháp dạy học phát huy năng lực học tập của học sinh ở phần Địa lí tự nhiên lớp 10” nhằm: 

Tìm hiểu, lựa chọn các phương pháp giảng dạy phần Địa lí tự nhiên lớp 10 phù hợp, hiệu quả. 

Phát huy tốt hơn năng lực học tập Địa lí của học sinh, tạo hứng thú học tập đối với phần địa lí tự nhiên lớp 10. 

Nâng cao hiệu quả trong giảng dạy và học tập bộ môn địa lí lớp 10. 

2.2. Phạm vi nghiên cứu: 

• Về nội dung: Các phương pháp dạy học nhằm phát huy năng lực học tập của học sinh được đề xuất dựa trên: Quan điểm, định hướng, mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 và kết quả nghiên cứu đề tài qua tìm hiểu, phân tích thực tế giảng dạy và học tập Địa lí của trường THPT Thanh Chương 1, yêu cầu của sự phát triển giáo dục ở hiện tại và tương lai. 

• Về không gian: Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi trường THPT Thanh Chương 1 ở khối học sinh lớp 10. 

• Về thời gian: Các số liệu sử dụng và nghiên cứu nằm trong giai đoạn 2018 đến 2021; các giải pháp có tầm nhìn đến 2030. 

3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 

• Phương pháp thu thập, xử lí thông tin, tài liệu 

• Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh 

• Phương pháp đức rút kinh nghiệm từ thực tế giảng dạy và học tập. 

• Phương pháp xử lí số liệu. 

4. NHỮNG ĐÓNG GÓP CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI: 

• Thừa kế và vận dụng cơ sở lí luận và thực tiễn các phương pháp dạy học phát huy năng lực học tập của học sinh vào giảng dạy Địa lí ở trường THPT Thanh Chương 

• Đề xuất được một số phương pháp dạy học nhằm phát huy năng lực, tạo được hứng thú học tập của học sinh đối với phần học Địa lí tự nhiên lớp 10 nói riêng và Địa lí lớp 10 nói chung. 

• Góp phần nâng cao hiệu quả học tập môn Địa lí lớp 10 tại trương THPT Thanh Chương 1. 

• Sáng kiến góp phần giải quyết vấn đề thiếu ý tưởng trong  việc sử dụng  các phương pháp dạy học theo định hướng phát huy năng lực của học sinh môn Địa lí 10.