SKKN Rèn luyện kĩ năng giải bài tập “Nhận biết các hợp chất vô cơ” cho học sinh khá, giỏi lớp 9

MỤC LỤC

I . MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài.

Là một giáo viên trực tiếp dạy môn hóa ở trường THCS Nga Thạch. Tôi nhận thấy đa phần học sinh đều cho rằng đây là một môn học khá trừu tượng và khó. Các em luôn cảm thấy khó khăn khi nhớ về nội dung lý thuyết và trạng thái của các chất dẫn đến không giải quyết được các bài tập. Cũng như tất cả các giáo viên giảng dạy môn Hóa học ở trung học cơ sở. Tôi luôn trăn trở là phải làm sao để gây hứng thú với các em, giúp các em yêu thích từng bài học và nhất là làm sao để các em hiểu và nắm vững kiến thức lý thuyết bộ môn. Khi nắm vững lý thuyết thì các em mới có thể giải các dạng bài tập được dễ dàng. Bộ môn hóa học có rất nhiều dạng bài tập nhưng  tôi thấy bài tập dạng nhận biết các chất vô cơ cho học sinh là một vấn đề rất quan trọng trong việc nắm vững kiến thức lý thuyết và giải toán hóa học. Trong bồi dưỡng học sinh giỏi các em gặp nhiều khó khăn, hóa chất phục vụ cho thí nghiệm không có, các em vẫn còn lúng túng và hạn chế khi làm bài tập đặc biệt gặp những bài về nhận biết. Do  trên lớp các em ít tiếp cận với loại bài tập này nên việc nhận biết các chất là rất khó khăn. Các em chưa được cung cấp hệ thống, phương pháp giải các bài tập cụ thể, nhiều em còn chưa xác định được mình bắt đầu làm từ đâu. Để học sinh lĩnh hội được sâu sắc bài học, không lúng túng, tự tin khi giải bài tập hóa học… làm tiền đề giúp các em tiếp thu kiến thức mới. Thì giáo viên giảng dạy cần phải phân loại được các dạng bài tập tương ứng với mỗi dạng bài tập cần áp dụng phương pháp giải phù hợp. Giáo viên phải thường xuyên cho học sinh làm nhiều các bài tập, giải các đề thi học sinh giỏi bằng các hình thức khác nhau như ra bài tập về nhà. Từ đó để góp  phần nâng cao khả năng nhớ kiến thức lý thuyết và mối liên hệ giữa các chất vô cơ dấu hiệu của các phản ứng giúp học sinh tư duy sáng tạo trong qúa trình lĩnh hội kiến thức. Với mong muốn đó tôi mạnh dạn viết ra đây một số kinh nghiệm nhỏ đó là:“Rèn luyện kĩ năng giải bài tập “Nhận biết các hợp chất vô cơ” cho học sinh khá, giỏi lớp 9 trường THCS Nga Thạch”.

2. Mục đích nghiên cứu.

– Giúp học sinh nắm vững về kiến thức về tính chất đặc biệt tính chất hóa học của các chất vào việc nhận biết chất.

– Gắn kết giữa lý thuyết và thực hành, giúp học sinh khỏi lúng túng trước những vấn đề trong thực tiễn cuộc sống có liên quan đến nhận biết các chất .Đồng thời giúp học sinh có thể giải thích được các hiện tượng xảy ra liên quan đến hóa học trong thực tế cuộc sống. Phát huy tính tích cực chủ động của học sinh .

– Đây cũng là tài liệu cần thiết cho giáo viên dùng để bồi dưỡng học sinh khá giỏi. 

– Nghiên cứu một số phương pháp giải các bài toán nhận biết các hợp chất vô cơ.

– Nêu ra phương pháp giải theo từng dạng  nhằm giúp học sinh khá  giỏi rèn luyện kỹ năng, giải tốt nhiều dạng bài toán nhận biết nhằm nâng cao chất lượng học sinh khá giỏi.

3. Đối tượng nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khá và giỏi lớp 9 trường THCS Nga Thạch năm học ………..

 +  Sách giáo khoa Hoá học 9

 +  Sách bài tập Hoá học lớp 9

+   Một số tài liệu liên quan.   

4. Phương pháp nghiên cứu.

– Nghiên cứu sách giáo khoa, sách bài tập, tài liệu dành cho giáo viên và học sinh   cũng như các tài liệu có liên quan tới dạng bài tập Nhận biết các chất vô cơ.

– Rút kinh nghiệm từ thực tế giảng dạy và học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp.

– Áp dụng đề tài vào giảng dạy trên lớp , bồi dưỡng học sinh khá, giỏi tại trường.

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2. Cơ sở lí luận.

Việc làm bài tập Hóa học nhất là giải đề học sinh giỏi, không thể thiếu được dạng bài tập nhận biết các chất nói chung và hợp chất vô cơ nói riêng. Các em sẽ không biết làm bài tập khi giáo viên không cung cấp cho các em phương pháp nhận biết. Đây là dạng bài tập mà giúp các em củng cố phần tính chất của các chất rất tốt. Nếu các em không nắm được tính chất, đặc biệt là những dấu hiệu cơ bản, những tính chất riêng biệt thì các em sẽ không làm được. Là một dạng bài tập định tính mà các em không làm được dẫn đến các em sẽ chán nản gây mất hứng thú trong học tập môn Hóa.

Qua thực tế dạy đội tuyển để các em nhận biết được các hóa chất cần phải nắm vững tính chất lý, hóa học cơ bản của chất đó, chẳng hạn: trạng thái tồn tại, màu sắc, mùi vị, độ tan, sủn bọt khí, thay đổi màu sắc,….kể cả các chất chúng tạo nên trong quá trình nhận biết.

Phản ứng hóa học được chọn để nhận biết phải hội tụ đủ 2 yếu tố: Đơn giản và có dấu hiệu rõ ràng. Trừ trường hợp đặc biệt, muốn nhận biết n hóa chất cần phải tiến hành (n-1) thí nhiệm.

Tất cả các chất được lựa chọn dùng để nhận biết các hóa chất theo yêu cầu của đề bài, đều được coi là thuốc thử.

2. Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu
3. Thuận lợi:

Học sinh rất yêu thích môn Hoá học đây là một động lực giúp tôi cảm thấy yêu nghề và có thêm bầu nhiệt huyết say sưa với công việc giảng dạy của mình hơn. Nhà trường quan tâm, giúp đỡ tạo điều kiện có đủ dụng cụ, hoá chất, phương tiện hiện đại để tiến hành giảng dạy cho phù hợp với từng tiết dạy … Đặc biệt là có nhiều tài liệu tham khảo giúp bổ trợ và nâng cao kiến thức cho học sinh hơn.

1. Khó khăn:

Học sinh của trường trung học cơ sở Nga Thạch chủ yếu là con nhà nông nghiệp, bố mẹ thường đi làm ăn xa, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, do vậy ngoài thời gian học trên lớp về nhà các em còn phải phụ giúp gia đình nên