SKKN Các giải pháp nâng cao chất lượng trong nghiên cứu khoa học kĩ thuật đối với học sinh cấpTHPT ở môn Công nghệ

I. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng

Là đồng tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Các giải pháp nâng cao chất lượng trong nghiên cứu khoa học kĩ thuật đối với học sinh cấpTHPT ở môn Công nghệ.

– Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Đồng tác giả sáng kiến

– Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục

II. Nội dung

1. Giải pháp cũ thường làm:

a. Mô tả giải pháp cũ:

Chủ yếu bằng phương pháp động viên, khuyến khích học sinh tham gia nghiên cứu KHKT bằng cách:

Bước 1:

– Thông qua giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn phát hiện những học sinh có đam mê nghiên cứu khoa học.

– Giáo viên bộ môn trực tiếp gặp gỡ học sinh trên lớp động viên và phát hiện những học sinh có đam mê nghiên cứu khoa học, tìm hiểu về cuộc thi KHKT.

Bước 2: Lập nhóm nghiên cứu

Mỗi nhóm nghiên cứu theo quy định sẽ có từ 1- 2 thành viên, thường lựa chọn tối ưu là 2 thành viên để hoạt động hiệu quả nhất.

Bước 3: Đăng ký tham gia nghiên cứu và báo cáo tại trường.

Theo thông lệ, trước tháng 11 hàng năm, các nhóm nộp tên đề tài và đề cương nghiên cứu cho nhà trường để được phân công thầy cô hướng dẫn phù hợp.

Bước 4: Triển khai đề tài nghiên cứu

Bước 5: Nộp đề tài và báo cáo kết quả nghiên cứu

Bước 6: Nhà trường tổ chức cuộc thi sơ loại để chọn lựa các đề tài có chất lượng nhất để tham gia cuộc thi KHKT cấp tỉnh.

b. Nhược điểm giải pháp cũ:

– Đã có học sinh tham gia nghiên cứu khoa học nhưng còn đơn lẻ, số lượng tham gia ít.

– Học sinh có đam mê nhưng chưa biết cách tìm tòi, khai thác các lĩnh vực trong đời sống để tạo nên một dự án nghiên cứu KHKT.

– Học sinh có ý tưởng về dự án nhưng chưa biết cách khai thác, xây dựng kế hoạch và phát triển dự án thành sản phẩm KHKT.

– Các dự án của học sinh còn sơ sài, lĩnh vực nghiên cứu còn hạn hẹp.

– Nghiên cứu KHKT là một hoạt động yêu cầu học sinh phải có kiến thức sâu, rộng, ưa tìm tòi, sáng tạo trong khi các em ở lứa tuổi này chủ yếu tập trung học tập kiến thức phổ thông để phục vụ việc thi đại học.

– Trước đây, do công nghệ thông tin chưa phát triển, học sinh ít có cơ hội tìm hiểu, học tập qua mạng internet nên việc làm quen, cập nhật thông tin bị hạn chế.

– Phụ huynh không ủng hộ cho con em mình tham gia nghiên cứu KHKT do quan niệm nghiên cứu KHKT.mất nhiều thời gian và không phục vụ cho thi đại học cao đẳng.

2. Giải pháp mới cải tiến:

a. Mô tả bản chất của giải pháp mới:

Chất lượng nghiên cứu khoa học kĩ thuật của học sinh phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như công tác quản lí, chỉ đạo, giám sát của BGH nhà trường thì vai trò quan trọng hàng đầu là yếu tố con người: người hướng dẫn và người tham gia nghiên cứu khoa học. Xuất phát từ tình hình thực tế trên, để nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học chúng tôi đã áp dụng những giải pháp cụ thể như sau:

a1. Công tác tham mưu.

Do sự hiểu biết của học sinh về phong trào nghiên cứu khoa học trong nhà trường chưa đủ cả về chất và lượng. Chưa có một kênh thông tin nào thường xuyên và mạnh mẽ đưa những nội dung về vấn đề này đến học sinh, vì thế các bạn học sinh hầu hết hoặc là coi nghiên cứu khoa học là khá xa vời, chỉ dành cho những học sinh giỏi, xuất sắc, không phải là mình. Bên cạnh đó, cũng chưa có những cơ chế thu hút học sinh tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học. Có không ít học sinh chưa hiểu rõ nghiên cứu khoa học là như thế nào, không biết bắt đầu từ đâu hay nghiên cứu những gì.

– Do vậy ngay từ đầu mỗi năm học nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch để tham mưu với BGH của nhà trường tổ chức cuộc thi về ý tưởng nghiên cứu KHKT cho học sinh cấp trường qua đó tuyển chọn được các ý tưởng hay có chất lượng để BGH nhà trường có hướng phân công giáo viên phụ trách hướng dẫn theo chuyên môn phù hợp. Bởi lẽ trong nghiên cứu KHKT công việc lựa chọn đề tài có chất lượng là khâu cực kỳ quan trọng và đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện công trình khoa học. Bởi vì việc lựa chọn đúng đề tài nghiên cứu cũng giống như cầm được tấm bản đồ với đích đến chính xác trong tay, nó sẽ giúp học sinh có thể xác định đúng lĩnh vực mà mình quan tâm và xác định được phạm vi, đối tượng và mục đích của việc nghiên cứu. Tuy nhiên, để có thể lựa chọn được một đề tài hay, ý nghĩa mang tính khả thi, đồng thời có thể thực hiện trong khả năng của học sinh không hề là một chuyện dễ dàng. Học sinh cần phải có ý tưởng và hứng thú với một chủ đề nào đó, ý tưởng đó cũng cần phải đảm bảo những yếu tố về cái mới mẻ, khả năng tìm kiếm tài liệu, khả năng thực hiện, tính ứng dụng và ý nghĩa của ý tưởng.

– Tham mưu với BGH nhà trường tổ chức các chuyên đề, cuộc thi: Ý tưởng, chuyên đề STEM, ngày hội STEM cấp trường, cấp tỉnh để lấy ý kiến đóng góp từ các đồng nghiệp đồng thời thông qua các buổi học tập chuyên đề của SGD&ĐT tổ chức trao đổi với các đồng nghiệp về việc gộp các bài học, tiết dạy có kiến thức liên quan thành những chủ đề STEM, bài học STEM.

– Tăng cường tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm trao đổi nhằm giới thiệu, trang bị cho học sinh những phương pháp học tập hiện đại, xây dựng mục tiêu thái độ học tập, nghiên cứu đúng đắn; kết hợp với việc giao lưu giữa học sinh với những người thành công trong học tập, nghiên cứu khoa học, từ đó thắp sáng ước mơ, hoài bão trong học sinh. Cần tìm hiểu nguyện vọng của học sinh trong từng khóa để tập hợp những vướng mắc và cùng giải quyết. Muốn làm tốt công tác này, giáo viênphải đi sâu, nắm rõ được tình hình học tập của từng học sinh trong lớp trong trường để có hướng bồi dưỡng.