SKKN Một số biện pháp giúp học sinh lớp Một học tốt phân môn Học vần

Mở đầu
Mục 1a/ Đặt vấn đề:
◆Cơ sở lý luận:
Dạy học ở Tiểu học nói chung và việc dạy Tiếng Việt lớp Một nói riêng mấy năm gần đây đã đi vào thực hiện chương trình Sách giáo khoa mới nó phù hợp với xã hội, phù hợp với trình độ phát triển của khoa học kỹ thuật và khoa học giáo dục, phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy. Với lượng kiến thức đa dạng phong phú hình thành kỹ năng nghe, nói, đọc, viết bắt đầu từ phân môn Học vần ở lớp Một.
Học vần là môn học khởi đầu giúp cho học sinh chiếm lĩnh một công cụ mới để sử dụng trong học tập và giao tiếp. Tầm quan trọng của học vần chịu sự quyết định bởi tầm quan trọng của chữ viết trong hệ thống ngôn ngữ. Nếu chữ viết được coi là phương tiện ưu thế nhất trong giao tiếp thì học vần có một vị trí quan trọng không thể thiếu được trong chương trình môn Tiếng Việt ở bậc Tiểu học.Có thể nói rằng phương pháp dạy học là tổ hợp các cách thức hoạt động của thầy và trò trong quá trình dạy học. Phương pháp dạy học phụ thuộc vào nội dung bài học. Nội dung dạy học thay đổi kéo theo sự thay đổi phương pháp dạy học. Muốn thành công trong công việc giảng dạy cần kết hợp sử dụng linh hoạt các phương pháp trong giờ Học vần. Lớp Một là một bước ngoặc trong đời sống của trẻ từ các hoạt động chủ đạo của trẻ như hoạt động vui chơi ở giai đoạn Mẫu giáo đã chuyển sang một loại hoạt động mới. Sự chuyển đổi hoạt động này tác động lớn tâm sinh lý của trẻ. Vì vậy giáo viên cần phải nắm chắc đặc điểm này để giúp học sinh “Chuyển giai đoạn” được tốt.
Ở giai đoạn đầu lớp Một những hoạt động có ý thức này còn mới mẻ. Chẳng hạn đến lớp các em phải ngồi ngay ngắn, phải kiểm tra bài, phải thực hiện đúng các yêu cầu của giáo viên… Hơn nữa trong nhận thức của các em vai trò cô lớp Một cũng khác với cô mẫu giáo. Giáo viên có chỗ ngồi riêng, có sự đánh giá nhận xét. Những điều này làm cho một số em trong giờ học vẫn thường rụt rè, không dám đọc to, đọc lạc cả giọng… Làm ảnh hưởng đến hiệu quả giờ Học vần.
Những hiểu biết về tâm sinh lý trên đây định ra cho hướng hoạt động học tập ở lớp Một (chủ yếu là học vần) những mục đích và động cơ học tập. Vì vậy người giáo viên cần tạo mục đích và động cơ học tập nhẹ nhàng sinh động giúp trẻ hứng thú học tập.
Học vần là một trong những phần quan trọng của môn Tiếng Việt trong nhà trường Tiểu học, do đó cần phải có phương pháp dạy học thích hợp. Muốn cho học sinh học được phần Học vần, người giáo viên phải dạy cho các em nắm chắc âm, vần, từ ngữ. Muốn vậy giáo viên phải dạy ngay từ đầu năm học, ngay khi các em mới vào lớp Một, dạy một cách thường xuyên liên tục, không những dạy cho các em biết đọc, cách phát âm mà còn phải dạy cho các em cách viết thành thạo…
Như chúng ta đã biết trẻ đến trường để được học đọc, học viết, nếu như học vần, tập đọc giúp trẻ đọc thông viết thạo đều đó giúp trẻ ghi nhanh ghi rõ ràng những điều thầy cô giảng và những điều trẻ nghĩ ra. Vì có đọc được các em mới có thể học được các môn khác và cũng là nền tảng để giúp các em học tốt các lớp khác. Ngoài những mục đích là bồi dưỡng cho các em những phẩm chất tốt đẹp như: tính cẩn thận, tính thẩm mỹ, tính kiên trì ham đọc sách, thích tìm tòi…. Tôi nghĩ Học vần rất quan trọng đối với các em, nếu không chú trọng, không có phương pháp để dạy tốt thì sẽ ảnh hưởng đến việc học sau này của các em.
a/ Cơ sở thực tiển:
Một trong những lý do đó dễ thấy vì các em chưa đuợc sự quan tâm của gia đình. Các em chưa chăm chỉ học. Vì vậy tôi tự tìm hiểu đặc điểm tình hình của từng đối tượng phát huy những mặt tích cực của học sinh. Tổ chức tiết dạy sao cho các em luôn luôn cảm thấy nhẹ nhàng và thích thú. Tôi luôn gần gũi yêu thương động viên kịp thời để các em thích thú học và do các em từ Mẫu giáo chuyển lên nên việc tiếp thu kiến thức thông qua hình thức: Học mà chơi, chơi mà học.
Cùng với sự giáo dục học sinh đọc chậm, viết sai, tôi luôn luôn có suy nghĩ trong đó cũng có nhiều nguyên nhân: Là do các em có thái độ học tập tốt. Đối với các em này sẽ dễ dàng tiếp thu bài từ những cái thực tiễn, cái cụ thể hơn. Vì vậy trong lúc dạy tôi phải sử dụng phương tiện trực quan là những vât thật, mô hình, giúp các em gần gũi với đời sống thực tiễn, dễ gây hứng thú trong học tập. Ngoài ra giúp các em củng cố tri thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo. Trong quá trình dạy tôi thường ôn lại kiến thức cũ, thường xuyên gọi các em đứng lên đọc các từ tiếng, âm đơn giản nhằm tạo sự hứng thú trong học tập. Lúc đó tôi không quên động viên các em dù là một sự tiến bộ nhỏ. Bên cạnh còn có học sinh có tư duy bình thường nhưng thái độ học tập không tốt, không muốn học. Các em đọc được, viết được nhưng không chịu đọc bài, viết bài ở nhà. Vì vậy tôi phải suy nghĩ bài học phải tạo sự hứng thú trong học tập, lúc nào cũng đưa ra các tình huống buộc các em phải suy nghĩ để các em tự thể hiện mình và tôi luôn tôn trọng sở thích của các em. Ở lứa tuổi này các em rất thích được chăm sóc, chia sẻ. Là một giáo viên chủ nhiệm của lớp tôi luôn tạo điều kiện để hiểu thêm tâm tư nguyện vọng của các em để từ đó có những biện pháp giảng dạy thích hợp và tốt hơn.
Với những cơ sở trên cùng với tầm quan trọng như thế cho nên tôi luôn nghĩ rằng mình chính là người giúp các em nắm được các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.
Do đó tôi luôn tìm mọi cách để đổi mới và nâng cao phương pháp giảng dạy nhằm lựa chọn phương pháp nào phù hợp với điều kiện thực tế của lớp mình để từ đó góp phần nâng cao chất lượng và kết quả học tập của các em ở cuối năm học này. Đó là lý do tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp học sinh lớp Một học tốt phân môn Học vần”.
Mục 1b/ Mục đích đề tài:
Phương pháp dạy Học vần nói chung giúp các em đọc được chữ, tiến xa hơn nữa là đọc nhanh, đọc trôi chảy. Đối với học sinh lớp Một sau khi học xong phân môn Học vần là các em phải nắm được tất cả các vần, đọc được rõ ràng và đúng các tiếng, từ, câu đơn giản ngắn gọn. Giúp các em phát âm chuẩn hơn trong hoạt động giao tiếp và hình thành cho học sinh các kỹ năng như luyện đọc, luyện viết, luyện nghe nói. Đặc biệt là phần luyện nói theo chủ đề các em nói một cách tự nhiên, tạo ra được các tình huống trong giao tiếp. Tình huống giao tiếp càng chân thật, gần gũi với cuộc sống của các em thì sự lôi cuốn càng mạnh mẽ nhu cầu nói ở học sinh càng được tăng cường qua đó giáo dục cho học sinh lòng ham đọc sách, giáo dục tính cách, thị hiếu, thẩm mĩ cho học sinh. Ngoài ra phân môn Học vần còn giúp các em làm giàu thêm kiến thức và các em hiểu biết hơn, bồi dưỡng các em biết suy nghĩ một cách logich. Với những suy nghĩ như thế nên tôi liền áp dụng các biện pháp thực tế vào lớp mình qua đó nhằm giới thiệu một số kinh nghiệm giúp giáo viên dạy tốt phân môn Học vần ở lớp Một. Tôi cố gắng giúp các em hòa nhịp với hoạt động ở lớp cùng các bạn và đem lại cho mình một kết quả tốt hơn ở cuối năm học.
Mục 1c/ Lịch sử đề tài:
Qua tham khảo một số sách nói về đề tài này, kế thừa những kinh nghiệm của người đi trước và sự hiểu biết của bản thân. Qua thực tiễn dạy nhiều năm học, giáo dục học sinh học tốt phân môn Học vần là đề tài tôi tâm đắc và quan tâm nhất, thực hiện và thấy có kết quả. Các đối tượng chậm phân môn Học vần có sự thay đổi và chuyển biến rõ nét. Chính vì vậy tôi hình thành đề tài này để nhiều giáo viên có thể tham khảo áp dụng cho việc dạy học phân môn Học vần ở lớp của mình.
Mục1d/ Phạm vi đề tài:
Đề tài được nghiên cứu qua quá trình giảng dạy ở lớp chủ nhiệm. Bản thân tôi đã nhiều năm dạy lớp Một, cho nên trong quá trình giảng dạy bao giờ cũng chú ý đến đối tượng học sinh xem các em có nắm bắt được kiến thức không? Có nắm vững được cấu tạo âm, vần, tiếng, từ, nhất là cách phát âm chuẩn các tiếng, từ. Để từ đó có hướng giải quyết cụ thể đến từng em thuộc từng đối tượng khác nhau mà có biện pháp thích hợp. Đầu năm học này tôi được Ban Giám Hiệu phân công tôi tiếp tục dạy lớp Một nên tôi áp dụng thực tế vào lớp mình để đưa chất lượng lớp tôi cuối năm học ………này không còn học sinh chưa hoàn thành phân môn Học vần nữa.

II. Nội dung
Mục 2a. Thực trạng đề tài:
Mấy năm gần đây cùng với sự quan tâm của nhà nước các cấp, các ngành, đặc biệt là ngành giáo dục có nhiều đổi mới phương pháp lẫn nội dung dạy học đã đem đến những thành công đáng kể, các bậc phụ huynh đã quan tâm đến con em mình nhiều hơn. Tuy vậy cũng còn một số phụ huynh chưa quan tâm, học sinh chưa học tốt. Vì cha mẹ phải mưu sinh để kiếm từng miếng ăn hàng ngày, nên việc quan tâm đến con em mình còn hạn chế. Như học sinh lớp tôi là đối tượng nghiên cứu của đề tài này, phần lớn là học sinh con nhà nông. Vì vậy việc nghỉ học cũng thường xuyên xảy ra mà cũng thường tập trung vào học sinh chậm. Tuy một số ít nhưng cũng ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình học tập và quá trình thực tế giảng dạy.
Chúng ta thấy rằng phần lớn học sinh chưa hoàn thành thì không được chăm chỉ, siêng năng, tiếp thu bài chậm, không chịu viết bài, đọc bài ở nhà. Nếu giáo viên không biết cách quan tâm chú ý đến đối tượng này sẽ dẫn đến việc học của các em bị xao lãng và bị hỏng làm ảnh hưởng đến nền nếp không khí học tập của lớp. Bởi thế ngay từ đầu năm học vào đầu tháng chín, tôi đã phân loại học sinh lớp mình theo chuẩn bằng cách khảo sát điều tra.
* Tổng số học sinh của lớp là: 27
+ Học sinh đọc, viết tốt: 7
+ Học sinh đọc viết theo chuẩn: 8
+ Học sinh đọc chậm, viết chậm so với chuẩn: 7
+ Học sinh chưa đọc, viết được, một số em chưa biết cầm bút, phấn : 5