SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn chính tả lớp 3

1. Mở đầu

1.1 Lý do chọn đề tài:

Có một câu nói nổi tiếng của Chiếu Lập Học “ Muốn xây dựng đất nước, trước hết phải phát triển giáo dục. Muốn trị nước, phải trọng dụng người tài”. Trên thế giới dù là ở đất nước nào muốn phát triển và hòa nhập kịp thời với công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đều phải tập trung cho sự nghiệp giáo dục. Có giáo dục mới có những con người đủ năng lực, trình độ đáp ứng được nhu cầu hiện đại hóa. Đất nước ta là một nước đi lên từ ngành nông nghiệp, từ cây lúa, lũy tre nhưng vẫn có những nhà khoa học nổi tiếng đó là nhờ đâu? Đó là nhờ vào việc “học”. Vì vậy việc học là việc rất quan trọng. Bản thân tôi là một giáo viên hiểu được điều đó đã luôn nhắc nhở bản thân phải “ Học không biết chán, dạy người không biết mỏi”(Khổng Tử), luôn học tập trong quá trình giảng dạy, học để trở thành nhà tri thức toàn diện. 

Giáo dục Tiểu học là tiền đề cơ bản để nâng cao dân trí, nó là cơ sở ban đầu, quan trọng giúp đào tạo một thế hệ trở thành người có tài, có đức. Ở Tiểu học Tiếng Việt có vai trò quan trọng, là chìa khóa mở cửa đưa chúng ta đến những kho tàng tri thức. Trong môn Tiếng Việt phân môn Chính tả là một phân môn quyết định trực tiếp đến việc sử dụng ngôn ngữ viết. Qua phân môn Chính tả học sinh rèn luyện các quy tắc chính tả, kỹ năng sử dụng Tiếng Việt có hiệu quả. Nhưng trong thực tế hiện nay học sinh mắc lỗi chính tả chiếm đa số do các em thường sử dụng ngôn ngữ viết một cách tùy tiện mà chưa hiểu được quy tắc, chuẩn mực ngôn ngữ. Cũng có lẽ vì vậy mà việc diễn đạt, trình bày sự hiểu biết của mình trong tất cả các môn học thông qua ngôn ngữ viết của học sinh còn hạn chế. Từ những băn khoăn suy nghĩ, trăn trở về việc nâng cao chất lượng học sinh đặc biệt là chất lượng của phân môn Chính tả, tôi đã tìm tòi, nghiên cứu và đưa ra sáng kiến: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy  phân môn Chính tả lớp 3 Trường Tiểu học Tân Thành 1”.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

– Nghiên cứu những quy tắc chính tả cơ bản để vận dụng trong giảng dạy phân môn Chính tả.

– Tìm hiểu những lỗi chính tả thông thường học sinh phạm phải và tìm nguyên nhân hướng khắc phục.  

– Thiết kế một số trò chơi dùng để khắc phục lỗi chính tả.

– Thiết kế một số tiết học theo phương pháp đổi mới dùng cho phân môn Chính tả.

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Những biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy  phân môn Chính tả lớp 3D Trường Tiểu học Tân Thành 1

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Phương pháp nghiên cứu lí luận.

– Phương pháp trực trực quan.

– Phương pháp thực nghiệm.

– Phương pháp khảo sát thực tiễn.

– Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2.1. Cơ sở lí luận

* Khái niệm về chính tả và lỗi chính tả

Chính tả, hiểu một cách đơn giản là cách viết chữ được coi là chuẩn. Nói một cách cụ thể chính tả là hệ thống các quy định về việc viết chữ của một thứ tiếng được xem là chuẩn mực.

Nội dung chính tả tiếng việt bao gồm  một số vấn đề cơ bản sau:

– Cách viết một số từ có nhiều dạng phát âm khác nhau.

– Cách viết tên riêng Việt Nam.

– Cách viết tên cơ quan, tổ chức kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.

– Cách viết tên riêng nước ngoài và thuật ngữ khoa học.

– Cách viết tên tác phẩm, văn bản.

– Cách viết tắt.

– Cách dùng số và chữ, biểu thị số.

Lỗi chính tả là lỗi viết chữ sai chuẩn chính tả. Lỗi chính tả bao gồm hiện tượng vi phạm các quy định chính tả về viết hoa, viết tắt, dùng số và chữ biểu thị số… và hiện tượng vi phạm diện mạo ngữ âm của từ thể hiện trên chữ viết, tức chữ viết ghi sai từ.[1].

Hiểu được khái niệm về chính tả và lỗi chính tả giáo viên sẽ nghiên cứu dựa trên thực tiễn giảng dạy để tìm giải pháp khắc phục hiệu quả nhằm đưa chất lượng phân môn Chính tả đi lên. Vậy làm cách nào để có hiệu quả rõ rệt mới là điều giáo viên phải tìm tòi, học hỏi. 

2.2. Thực trạng của việc giảng dạy phân môn Chính tả lớp 3 Trường Tiểu học Tân Thành 1.

Thành Lợi là một khu lẻ của Trường Tiểu học Tân Thành 1, nằm dọc trên đường mòn Hồ Chí Minh. Tuy nằm ngay trên đường giao thông thuận lợi nhưng thực tế đời sống của người dân còn nhiều thiếu thốn, kinh tế phát triển chậm, trình độ dân trí thấp. Khu Thành Lợi có 3 lớp với tổng số 41 học sinh, tuy số học sinh tính trên đầu lớp ít song việc giảng dạy vẫn gặp khó khăn, chất lượng giáo dục toàn diện chưa cao. Đó là điều khiến cho Ban giám hiệu nhà trường cùng với những giáo viên trực tiếp giảng dạy có nhiểu trăn trở .

Hiện nay mặc dù việc sử dụng ngôn ngữ phổ thông đã phổ biến nhưng song song đó vẫn có phương ngữ của vùng miền bị ảnh hưởng vào cả ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. Việc giảng dạy môn Tiếng Việt ở Tiểu học đã được chú trọng đổi mới trong cả hình thức và phương pháp nhưng việc ứng dụng vào dạy học của từng vùng hiệu quả khác nhau. Qua các giờ dạy học Tiếng Việt tôi nhận thấy học sinh ở địa bàn tôi dạy khả năng đọc – viết còn chậm dẫn đến ảnh hưởng đến chất lượng các môn học khác. Do thời gian có hạn bản thân tôi chỉ tập trung vào nghiên cứu tài liệu, học hỏi kinh nghiệm, khảo sát thực tế tìm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ngôn ngữ viết mà cụ thể là nâng cao chất lượng phân môn Chính tả.

Những năm học vừa qua, việc nâng cao giờ dạy chính tả luôn được giáo viên chú tâm thực hiện song chưa đem lại hiệu quả rõ rệt vì một số nguyên nhân cơ bản sau: 

2.2.1 Nguyên nhân từ phía giáo viên:

 – Một số giáo viên chưa chú tâm vào nghiên cứu tài liệu viết về quy định chính tả, luật chính tả. Chưa nắm vững kích cỡ con chữ, khoảng cách con chữ dẫn đến trong quá trình giảng dạy còn thụ động.

– Truyền thụ kiến thức của môn học còn vận dụng những phương pháp, hình thức nhàm chán chưa có sự sáng tạo, đổi mới  khiến cho học sinh không hứng thú học tập.

– Việc chấm chữa bài cho học sinh không thường xuyên hoặc chấm qua loa, chiếu lệ mà không sửa lỗi và nhắc nhở những học sinh thường xuyên mắc lỗi.

2.2.2 Nguyên nhân từ phía học sinh:

– Học sinh chưa nắm vững quy định mẫu chữ, cỡ chữ, kiểu chữ.

– Học sinh chưa biết cách trình bày đúng thể thức văn bản.

– Học sinh không nhớ quy tắc chính tả cơ bản.

– Viết cẩu thả, viết chưa ngay ngắn, các con chữ dính vào nhau, viết thiếu nét, không rõ nét, đặt dấu thanh không đúng vị trí.

– Do ảnh hưởng của phương ngữ.

– Ngồi viết chưa đúng tư thế nên cũng ảnh hưởng đến việc viết.

– Một bộ phận học sinh chưa hứng thú học tập phân môn Chính tả.

– Nhiều học sinh đọc chậm, phát âm sai.

2.3. Đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng giờ dạy phân môn Chính tả lớp 3 trường Tiểu học Tân Thành 1.

Chữ viết là một trong những kỹ năng hàng đầu của việc học đối với học sinh trong nhà trường. Tính nết con người thể hiện qua nét chữ “ Nét chữ – nết người”. Chữ đẹp là góp phần cho các em có những phẩm chất đạo đức tốt như: Tinh thần kỷ luật, óc thẩm mỹ, lòng tự trọng đối với bản thân, đối với thầy cô, bạn bè. Song thực tế hiện nay học sinh mắc lỗi chính tả rất nhiều. Để khắc phục tình trạng này tôi đã đưa ra một số giải pháp sau: