SKKN Giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến trong môn Địa lý

MỤC LỤC 

1. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 

• Tên sáng kiến: Giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến trong môn địa lí tại Trung tâm GDTX tỉnh Yên Bái 

• Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:  Địa lý 

• Phạm vi áp dụng sáng kiến: Chương trình môn Địa lý cấp THPT 

• Thời gian áp dụng sáng kiến: 

Trong  năm học 2020 -2021 và học kì 1 năm học 2021 -2022. 

• Tác giả: 

1. MÔ TẢ SÁNG KIẾN: 
2. Tình trạng giải pháp đã biết

Học trực tuyến là một hình thức học tập rất phổ biển hiện nay tại nhiều quốc gia trên thế giới. Thông qua các ứng dụng như Zoom, Google Meet… người dạy và người học có thể tương tác, thảo luận, trao đổi với nhau các nội dung của bài học. Trong tình hình dịch bệnh Covid như hiện nay ở cả nước nói chung và tại tỉnh Yên Bái nói riêng thì hình thức học trực tuyến đang chứng tỏ được ưu thế và vai trò của mình, đặc biệt trong các khoảng thời gian giãn cách xã hội. Cùng với cả nước thực hiện phòng chống dịch nhằm đảm bảo “dừng đến trường nhưng không dừng học” ngành giáo dục và đào tạo Yên Bái đã có nhiều giải pháp, trong đó dạy học trực tuyến là một trong những giải pháp đã thực hiện từ năm học trước đến nay. 

Tuy nhiên qua quá trình thực hiện việc dạy học trực tuyến nảy sinh nhiều vấn đề từ cơ sở vật chất đến đội ngũ, khả năng thích ứng của giáo viên và khả năng tiếp nhận cách thức học mới đối với học sinh. Đối với Trung tâm GDTX tỉnh Yên Bái là một cơ sở giáo dục công lập với hệ thống cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế như chưa có phòng học bộ môn, không hệ thống máy tính máy chiếu tại các phòng học nên việc soạn giảng trên phần mềm trình chiếu đối với giáo viên gặp không ít khó khăn; về phía học sinh phần lớn chưa có khả năng sử dụng công nghệ để học tập , nhiều em có hoàn cảnh khó khăn hoặc sống tại các xã, huyện vùng cao không có Internet hoặc thiết bị để tham gia học online. 

 Việc đề ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến trong thời gian vừa qua không phải là một vấn đề mới nhưng lại là một vấn đề mang tính mấu chốt để nâng cao chất lượng giảng dạy. Tại đơn vị công tác nói riêng và cả ngành giáo dục nói chung đã có nhiều cuộc hội thảo, nhiều văn bản chỉ đạo, nhiều hình thức học trực tuyến được các cấp triển khai như dạy học trên truyền hình, mở các hệ thống học tập trực tuyến, giao bài cho học sinh không có khả năng tiếp cận công nghệ qua các tổ chức đoàn thể nơi cư trú…tuy nhiên kết quả mang lại chưa cao. Học sinh còn nhiều lúng túng trong quá trình học tập, không nắm bắt được các kiến thức cơ bản, chưa phát huy được khả năng tự học. Đối với giáo viên còn nhiều lúng túng trong sử dụng các ứng dụng trong dạy học, việc soạn giảng chưa đi vào trọng tâm, các hoạt động dạy học phần lớn diễn ra thụ động một chiều từ phía giáo viên mà thiếu đi phần kiểm tra đánh giá đối của giáo viên đối với học sinh. 

Qua thực tế giảng dạy và rút kinh nghiệm từ bản thân và đồng nghiệp trong quá trình áp dụng phương thức dạy học trực tuyến tôi đã tìm ra một số giải pháp phù hợp nhất giúp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến trong môn địa lí tại đơn vị công tác. Với nhận thức chủ quan và quá trình kiểm nghiệm thực tế bản thân nhận thấy đây là phương pháp có hiệu quả tốt để phát huy khả năng tự học và khả năng vận dụng kiến thức của học sinh, nhất là học sinh hệ giáo dục thường xuyên cấp THPT. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục với mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất người học đồng thời giúp học sinh yêu thích môn Địa lý. 

Xuất phát từ những lí do trên tôi chọn đề tài “ Giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến trong môn địa lí tại Trung tâm GDTX tỉnh Yên Bái ” cho sáng kiến kinh nghiệm của mình. 

• Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: 

2.1. Mục đích của giải pháp. 

 Sáng kiến “Giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến trong môn địa li tại Trung tâm GDTX tỉnh Yên Bái” được thực hiện với các mục đích sau đây:  

Một là: Tạo hứng thú học tập môn Địa lý cho học sinh. Nâng cao chất lượng học tập bộ môn. 

Hai là: Đưa ra một số giải pháp đơn giản giúp giáo viên quản lí tốt giờ học trực tuyến. Đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin  trong thiết kế các bài giảng phục vụ cho dạy học trực tuyến. 

Ba là: Biên soạn và cung cấp tài liệu học tập cho học viên qua đó giúp học viên có thể bám sát bài giảng của giáo viên khi tham gia dạy học trực tuyến. Đồng thời phát huy khả năng tự học của học sinh nếu không có thiết bị và công nghệ, Intenet để học online. 

Bốn là: Đánh giá mức độ ghi nhận kiến thức và kĩ năng vận dụng tri thức vào giải quyết các bài tập ôn luyện của học sinh. Từ đó giúp giáo viên điều chỉnh nội dung và phương pháp dạy học phù hợp. 

2.2. Nội dung giải pháp 

Dạy học trực tuyến là hình thức giảng dạy và học tập ở các lớp học trên Internet. Người dạy và người học sẽ sử dụng phần mềm nền tảng học trực tuyến, ứng dụng truyền âm thanh, hình ảnh và các thiết bị thông minh như laptop, smartphone, máy tính bảng,…Các bài giảng, tài liệu dưới dạng văn bản, hình ảnh, video… được đưa lên các nền tảng và người dùng có thể dễ dàng truy cập và học mọi lúc mọi nơi. Bên cạnh đó còn có các khóa học cùng thời gian thực có sự tham gia và tương tác giữa giáo viên và học viên. 

Hình thức dạy học trực tuyến có ưu điểm sau đây là một hình thức học có tính tương tác cao, giáo viên và học sinh có thể thảo luận và tương tác trực tiếp. Tuy nhiên dạy học trực tuyến cũng có những nhược điểm nhất định như học sinh không linh hoạt được thời gian vì các giờ dạy của giáo viên được bố trí theo thời khóa biểu và một khung giờ cố định; xuất hiện tình trạng bỏ lỡ một phần bài dạy hoặc không theo kịp tiến độ bài dạy của thầy cô; Giáo viên, học sinh có thể gặp các vấn đề về kĩ thuật; Sự thành công của môt giờ học trực tuyến phụ thuộc nhiều vào ý thức tự giác của học sinh. 

Thực tế giảng dạy cho thấy các giờ học trực tuyến hiện nay vẫn diễn ra thụ động một chiều. Giáo viên khó có thể quản lý, kiểm tra đôn đốc việc học của học sinh. Học sinh ít có cơ hội trao đổi với thầy cô, bè bạn nên giảm hứng thú trong học tập. 

Địa lí là một môn khoa học xã hội bao gồm các khối kiến thức đó là địa lí tự nhiên, địa lí dân cư và địa lí kinh tế được bố trí xuyên suốt đồng tâm từ chương trình lớp 10 cho đến lớp 12. Nếu so sánh việc học tập trực tiếp trên lớp với cơ sở vật chất của đơn vị ( phòng học không có máy tính, máy chiếu) thì việc học trực tuyến có nhiều ưu thế hơn. Thông qua việc thiết kế bài giảng giáo viên có thể cho học sinh quan sát các hình ảnh, các đoạn video miêu tả về các hiện tượng địa lí tự nhiên cũng như  địa lí kinh tế xã hội. Cuối mỗi chuyên đề học tập học sinh có thể sử dụng các bài tập được giáo viên xây dựng trên Google Form để tự kiểm tra đánh giá khả năng vận dụng kiến thức của mình. Tuy nhiên việc quản lí lớp học ảo của giáo viên, khả năng tăng tương tác giữa giáo viên và học sinh trong các giờ học, việc ghi nhớ kiến thức của học sinh còn nhiều bất cập. 

Thực trạng nêu trên là kết quả của nhiều nguyên nhân. Một trong các nguyên nhân đó là giáo viên chưa làm chủ được công nghệ, còn lúng túng khi sử dụng các  phần mềm nền tảng học trực tuyến, trong việc thiết kế các bài dạy chưa phát huy được tính chủ động của học sinh, thiếu sự đổi mới trong phương pháp dạy học. Để khắc phục một phần tình trạng nêu trên bản thân đã thực hiện một số các giải pháp sau đây: 

• Biên soạn tài liệu phục vụ cho các giờ học trực tuyến của học sinh có khả năng tham gia giờ học online; cung cấp dàn ý giúp học sinh tự học đối với những học sinh không có đủ phương tiện, công nghệ để tham gia giờ học trực tuyến. 
• Xây dựng hệ thống bài tập kiểm tra đánh giá trên google form. 
• Gợi ý một số biện pháp đơn giản để giáo viên có thể quản lí và giảng dạy một giờ học trực tuyến có hiệu quả cao.