Phát huy phẩm chất, năng lực học sinh bằng sơ đồ tư duy trong giảng dạy môn Địa lí lớp 12

MỤC LỤC 

I. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN ……………………………………………… 3 

1. Tên sáng kiến …………………………………………………………………………………… 3 
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến. ………………………………………………………………. 3 3. Phạm vi áp dụng sáng kiến…………………………………………………………………. 3 

4. Thời gian thực hiện sáng kiến …………………………………………………………….. 3 
5. Tác giả …………………………………………………………………………………………….. 3 
6. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SÁNG KIẾN ……………………………………………………… 3 

1. Tình trạng giải pháp đã biết ……………………………………………………………….. 3 
   1. Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp …………………………………………………3 

1.2. Những đóng góp của sáng kiến để nâng cao chất lượng dạy và học ……….4 

1. 1. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: ……………………………… 4 
      1. Mục đích của giải pháp ……………………………………………………………………….4 
      2. Nội dung giải pháp ……………………………………………………………………………..4 

• Những điểm khác biệt, tính mới và bản chất của sáng kiến ………………………4 2.2.2. Nội dung, cách thức thực hiện và các bước thực hiện sáng kiến ……………… 5 

1. Khả năng áp dụng của giải pháp ……………………………………………………….. 10 3.1. Đặc điểm tâm lí và trình độ nhận thức của học sinh lớp 12 ………………… 10 

3.2. Tình hình sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học địa lí THPT hiện nay …… 11 

• Quan niệm của giáo viên về việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy 

học địa lí. ………………………………………………………………………………………………… 11 

• Thực trạng về kĩ năng sử dụng SĐTD của học sinh trường THPT …… 12 

3.3. Các hình thức và biện pháp sử dụng SĐTD trong dạy học Địa lí theo định 

hướng phát triển năng lực học sinh …………………………………………………………. 13 

• Sử dụng SĐTD trong việc giảng bài mới …………………………………….. 13 

• Sử dụng SĐTD trong việc củng cố kiến thức ………………………………………. 16

3.3.3. Sử dụng SĐTD để ra bài tập về nhà …………………………………………………… 17 

• Sử dụng SĐTD để tổng hợp kiến thức 1 chương hoặc nhiều bài học ……… 17 

• Sử dụng SĐTD trong kiểm tra, đánh giá. ……………………………………………. 18 

3.4. Sử dụng phương pháp SĐTD trong dạy và học địa lí có thể hình thành và 

phát triển những năng lực khác nhau ở học sinh ………………………………………. 18 3.4.1. Hình thành và phát triển năng lực cốt lõi của học sinh trung học ………….. 19 

• Hình thành và phát triển năng lực chuyên biệt trong môn Địa lý ………….. 20 

4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp …………………………………. 21 

1. Cách thức tổ chức ……………………………………………………………………………. 21 
2. Kết quả khảo sát đối chứng ………………………………………………………………. 21 5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu ……………………. 22 

6. Các thông tin cần được bảo mật. ……………………………………………………….. 22 

1. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến ……………………………………… 22 
2. Tài liệu kèm theo …………………………………………………………………………….. 23 

III. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN QUYỀN …. 23 

1. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 
2. Tên sáng kiến 

“Phát huy phẩm chất, năng lực học sinh bằng sơ đồ tư duy trong dạy học môn Địa lí lớp 12 tại trường THPT Trần Nhật Duật” 

2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục 

3. Phạm vi áp dụng sáng kiến 

Áp dụng vào giảng dạy môn Địa lí lớp 12 tại trường THPT Trần Nhật Duật. Sau khi được Hội đồng khoa học công nhận, sáng kiến có thể áp dụng vào giảng dạy môn Địa lí lớp 12 tại các trường THPT trên địa bàn tỉnh Yên Bái. 

4. Thời gian thực hiện sáng kiến 

Sáng kiến được thực hiện từ ngày 05 tháng 9 năm 2020 đến ngày 15 tháng 12 năm 2021 (năm học 2020 – 2021 và học kì I năm học 2021 – 2022). 

5. Tác giả 

1. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SÁNG KIẾN

1. Tình trạng giải pháp đã biết 

1.1. Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp 

Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học Địa lý là phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Để thực hiện được điều đó đòi hỏi giáo viên phải có sự đổi mới phương pháp dạy học (PPDH). Sơ đồ tư duy (SĐTD) là một công cụ hữu ích trong giảng dạy và học tập, vì chúng giúp giáo viên và học sinh trong việc trình bày các ý tưởng một cách rõ ràng, suy nghĩ sáng tạo, tóm tắt thông tin của một bài học hay một cuốn sách, bài báo, hệ thống lại kiến thức đã học, tăng cường khả năng ghi nhớ, đưa ra ý tưởng mới, tạo hứng thú đối với học sinh, hình thành cho học sinh tư duy mạch lạc, hiểu biết vấn đề một cách sâu sắc, có cách nhìn vấn đề một cách hệ thống, khoa học. Sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực khác như vấn đáp, gợi mở, thuyết trình, hoạt động nhóm… sẽ tránh việc ghi nhớ máy móc các kiến thức địa lí. 

Việc sử dụng sơ đồ tư duy trong giờ học và ôn tập kiến thức mang đã từng mang lại hiệu quả nhất định, nhưng rất nhiều giáo viên chưa chú trọng sử dụng sơ đồ tư duy trong giờ dạy, chưa hướng dẫn học sinh hoặc chưa có phương pháp hướng dẫn học sinh sử dụng sơ đồ tư duy, vì vậy học sinh chưa thấy được vai trò của sơ đồ tư duy trong học tập môn Địa lý, hiệu quả của việc sử dụng sơ đồ tư duy chưa cao.