SKKN Áp dụng mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học chủ đề “Thường thức phòng tránh một số loại bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ”, Giáo dục Quốc phòng – An ninh 10, nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh – GDPT 2018

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin (CNTT) đã và đang tác động mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có ngành giáo dục. Nhờ nó, giáo dục có thể thực hiện những tiêu chí mới: học mọi nơi, học mọi lúc, học suốt đời. Học sinh (HS) dễ dàng tiếp nhận các nguồn thông tin cũng như kiến thức (internet, sách báo, truyền thông…) chứ không chỉ gói gọn trong sách giáo khoa. Việc dạy học không đơn thuần chỉ diễn ra trong lớp học nữa. Dạy học kết hợp sử dụng CNTT nhằm thúc đẩy quá trình học tập bên ngoài lớp học trở thành một xu thế phổ biến trong giáo dục trên thế giới.  

Trên tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện về GD&ĐT theo hướng hiện đại, đẩy mạnh ứng dụng CNTT và truyền thông trong dạy và học, ngành GD&ĐT Nghệ An đang thúc đẩy chuyển đổi số mạnh mẽ phục vụ học tập suốt đời sau đại dịch Covid19. Việc ứng dụng các công nghệ mới như nền tảng web 2.0 sẽ tạo ra một môi trường học tập mở, thúc đẩy khả năng tự học, tự nghiên cứu ở người học. Nền tảng web 2.0 cũng rất thuận lợi cho việc vận hành mô hình “lớp học đảo ngược” – một mô hình dạy học mới nhằm phát triển năng lực người học. 

Mặt khác, môn GD QPAN có khối lượng kiến thức đặc thù, đồ sộ, thời gian dạy học trên lớp có hạn, đòi hỏi HS cần có ý thức tự học, tự đào sâu và tìm tòi kiến thức ngoài giờ học. Thực trạng đó đặt ra yêu cầu cần giải quyết: cần phát triển NLTH của HS thông qua cải tiến hình thức dạy học truyền thống và vận dụng những PPDH mới mẻ.  

Là một giáo viên giảng dạy bộ môn GD QPAN, chúng tôi hiểu rõ vai trò và sự cần thiết của việc đổi mới PPDH nhằm tạo sự hứng thú cho học sinh, nâng cao chất lượng bộ môn và phát triển các phẩm chất, năng lực cốt lõi cho HS. Xuất phát từ những thực trạng nêu trên, chúng tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: Áp dụng mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học chủ đề  “Thường thức phòng tránh một số loại bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ”, Giáo dục Quốc phòng – An ninh 10, nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh. 

2. Mục đích nghiên cứu 

2.1. Đối với giáo viên 

  Đề tài này giúp thầy, cô giáo phát huy được vai trò của đổi mới PPDH: hình thành kỹ năng và các năng lực cho HS: năng lực tư duy, năng lực so sánh, năng lực trình bày vấn đề, năng lực trao đổi thảo luận…. 

  Đồng thời, thầy cô giáo có cơ hội đổi mới về PPDH và nội dung dạy học. Từ đó, nâng cao trình độ chuyên môn, khả năng nghiên cứu khoa học của bản thân. 

2.2. Đối với học sinh 

 Giúp HS nắm được mục tiêu của bài học: Nhận diện được một số loại bom, mìn, đạn, vũ khí hoá học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai và cháy nổ. Từ đó, biết cách phòng tránh tác hại của bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ. 

Đề tài sẽ đem đến cho các em những giờ học bổ ích, sẽ giúp các em tăng thêm sự hứng thú đối với bài học. Đồng thời phát huy được năng lực tự tìm tòi, khám phá tri thức, khả năng tự học, tự nghiên cứu… 

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

Đề tài có nhiệm vụ giới thiệu PPDH đảo ngược trong dạy học chủ đề “Thường thức phòng tránh một số loại bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ”. 

 Ngoài ra, đề tài cũng chính là nguồn tài liệu để các thầy cô giáo tham khảo khi giảng dạy và trao đổi với các đồng nghiệp nhằm đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng dạy và học. 

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 

4.1. Đối tượng nghiên cứu 

 Mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học chủ đề “Thường thức phòng tránh một số loại bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ”, GD QPAN 10, nhằm phát triển năng lực tự học cho HS 

4.2. Phạm vi nghiên cứu 

• Nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học chủ đề“Thường thức phòng tránh một số loại bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ” và xây dựng công cụ đánh giá NLTH. 
• Không gian nghiên cứu: Đề tài được triển khai nghiên cứu cho học sinh khối 10 tại trường THPT Đô Lương 2, Đô Lương, Nghệ An 

5. Phương pháp nghiên cứu 

  Chúng tôi sử dụng các phương pháp sau để nghiên cứu 

5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận 

• Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài 
• Phân tích, tổng hợp những nguồn tài liệu thu được 

5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 

• Điều tra thực trạng sử dụng mô hình lớp học đảo ngược ở trường THPT với việc phát triển năng lực tự học cho HS 
• Thảo luận trao đổi ý kiến với các giáo viên giàu kinh nghiệm dạy môn GD QPAN về nội dung kiến thức, phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học trong quá trình dạy học. 
• Khảo sát ý kiến của giáo viên về tính cấp thiết và tính khả thi của đề tài sau khi thực nghiệm xong đề tài. 
• Thăm dò ý kiến HS năng lực tự học sau khi học xong các tiết học vận dụng mô hình lớp học đảo ngược mà đề tài đưa ra. 

5.3. Phương pháp toán học thống kê 

 Sử dụng phương pháp toán học thống kê để xử lý kết quả điều tra về định lượng, chủ yếu tính điểm trung bình, tính phần trăm. 

6. Đóng góp của đề tài 

6.1. Tính mới của đề tài 

• Mô hình LHĐN là phương thức tổ chức dạy học đã và đang chứng tỏ sự phù hợp, có nhiều ưu thế trong thời đại công nghệ 4.0 và công cuộc chuyển đổi số học tập suốt đời sau đại dịch Covid. Mô hình học tập này tạo ra một môi trường học tập linh động, giúp HS sử dụng hiệu quả thời gian học tập tại nhà và trên lớp học. HS có thể học tập mọi lúc, mọi nơi chỉ cần có thiết bị truy cập internet. 
• Ngoài ra mô hình LHĐN còn giúp HS rèn luyện, nâng cao những năng lực cần thiết để các em có thể chủ động giải quyết các tình huống trong học tập cũng như thực tiễn cuộc sống như: năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực sử dụng CNTT, cảm thụ thẩm mĩ, tìm kiếm thông tin… 
• Đối với môn GDQPAN, mô hình LHĐN giúp giảm bớt tình trạng học bài, căng thẳng, nhàm chán, mang tính đối phó vốn tồn tại từ trước tới nay ở HS; giúp các em có phương pháp học tập bộ môn hiệu quả, hứng thú, đúng đặc trưng hơn.  

6.2. Những đóng góp của đề tài 

Thông qua nội dung bài viết này, chúng tôi muốn chia sẻ với đồng nghiệp giảng dạy GD QPAN về đổi mới PPDH nhằm phát huy năng lực HS – vấn đề mà toàn xã hội đang quan tâm và đề cập rất nhiều trong công cuộc đổi mới giáo dục. 

7. Cấu trúc của sáng kiến 

Ngoài phần mở đầu và kết luận, sáng kiến gồm có 3 chương: 

• Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn 
• Chương 2. Thiết kế bài học “Thường thức phòng tránh một số loại bom, mìn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công nghệ cao, thiên tai, dịch bệnh và cháy nổ”.theo mô hình lớp học đảo ngược.