SKKN Biện pháp hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài:

 “ Giáo dục mầm non là nền móng đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, là nền tảng là cơ sở đầu tiên cho việc hình thành phát triển nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa…”[1]

Trong những năm gần đây nền kinh tế – Văn hóa – Xã hội phát triển mạnh, mang tính đột phá và vượt bậc của kỹ thuật khoa học, công nghệ đã đưa con người lên một vị trí văn minh cao nhất trong lịch sử hình thành và tồn tại của nhân loại. Song sự phát triển của nguồn lực con người mới là yếu tố cốt lõi không thể thiếu trong quá trình bắt kịp với nhịp sống, thời đại, và giáo dục mầm non cũng có những bước phát triển vượt bậc. Chính vì vậy  đã  đặt  ra cho giáo dục mầm non những nhiệm vụ mới và không ngừng đổi mới về phương pháp giảng dạy đồng thời lồng ghép những nội dung giáo dục vào để dạy trẻ, những  nội dung đó là những vấn đề cấp thiết của xã hội, và làm thế nào để hình thành cho trẻ một số kỹ năng trong cuộc sống, thông qua giáo dục lễ giáo để trẻ tích lũy được những kinh nghiệm cơ bản trong cuộc sống, nhằm giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành những khả năng thực thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình ở các tình huống khác nhau trong cuộc sống. 

         Một cá nhân nếu có đầy đủ kiến thức trong cuộc sống đồng thời  nắm được nhiều kỹ năng và biết sử dụng linh hoạt những kỹ năng đó thì đảm bảo cá nhân này có thể đưa ra các quyết định hợp lý, giao tiếp có hiệu quả và có mối quan hệ tốt với mọi người. Lâu nay trong việc giáo dục trẻ em, chúng ta vẫn nghe thấy nói đến cụm từ “kỹ năng sống”. Thực chất của kỹ năng sống chính là giáo dục cho trẻ những việc hàng ngày để chuẩn bị cho cuộc sống tự lập sau này, bởi kỹ năng sống chính là năng lực tâm lý xã hội để đáp ứng và ứng phó với những tình huống những yêu cầu và thách thức trong cuộc sống xã hội…[2].

Cùng với sự phát triển của xã hội thì việc giáo dục cho trẻ phát triển về trí tuệ thôi không đủ mà phải giáo dục hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa, cân đối, giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường nhịn giúp đỡ mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, biết xin lỗi và nhận lỗi khi mình có lỗi, thích khám phá và tìm tòi có một số kỹ năng cơ bản.  

Từ đó cho thấy khả năng giao tiếp, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp và biết tự cách giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập rất quan trọng đối với trẻ… Chính vì vậy, việc đi sâu lồng ghép hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với từng  độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô cùng cần thiết và đó cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của năm học. 

Vì vậy mà hình thành kỹ năng sống thông qua các hoạt động giáo dục lễ giáo cho học sinh là một phần quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ, đó là khâu đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ đặc biệt là lứa tuổi mầm non. Trước thực trạng đó là một giáo viên mầm non, người trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ, tôi trăn trở và nhận thấy rằng việc hình thành một số kỹ năng sống thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo hiện nay đang là vấn đề cấp bách, là việc làm cần thiết có vai trò to lớn đối với học sinh mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo nhỡ nói riêng.

Từ tầm quan trọng đó năm học ………tôi được phân công nhiệm vụ chủ nhiệm lớp 4 – 5 tuổi A  nên tôi chọn đề tài: “Biện pháp hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo tại trường mầm non Xuân Thọ” làm đề tài nghiên cứu cho mình. 

1.2. Mục đích nghiên cứu. 

Tìm ra được một số biện pháp hiệu nhất, phù hợp nhất để hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi tại trường mầm non Xuân Thọ, nhằm giúp trẻ có được một số kỹ năng cơ bản trong cuộc sống.

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Khách thể: Thông qua giáo dục lễ giáo hình thành kỹ năng sống cho trẻ.

Đối tượng: Biện pháp hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi  thông qua việc giáo dục lễ giáo tại trường mầm non Xuân Thọ. 

Phạm vi: Lớp mẫu giáo nhỡ 4- 5 tuổi trường mầm non Xuân Thọ.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

     Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau:

Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Gồm phương pháp điều tra, quan sát, đàm thoại.

Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Điều tra ở lớp mẫu giáo 4-5 tuổi A trường Mầm non Xuân Thọ tổng số 28 cháu.

Phương pháp nghiên cứu lí luận:  Gồm phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tài liệu, sách báo, mạng internet, bài thơ câu chuyện có nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ.

Phương pháp thống kê sử lý số liệu: Phương pháp toán học và các bảng biểu.

Phương pháp đàm thoại trò chuyện: Trò chuyện giữa giáo viên với các đồng nghiệp, phụ huynh của trẻ và với trẻ để tìm hiểu sự hiểu biết của trẻ về các kỹ năng, nề nếp, thói quen, tình cảm của từng trẻ, tìm hiểu sự hiểu biết của đồng nghiệp và của phụ huynh về cách thức hình thành một số kỹ năng cho trẻ.

2. NỘI DUNG

2.1 Cơ sở lý luận. 

    Như chúng ta đã biết. Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế xã hội, xây dựng và bảo vệ đất nước. Giáo dục là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân. Mục đích của nền giáo dục XHCN Việt Nam là đào tạo ra những con người có kiến thức văn hoá, có sức khoẻ, có kỹ năng nghề nghiệp, lao động tự chủ sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng nhân ái, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có cuộc sống lành mạnh đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước…[3]. Các cơ sở giáo dục mầm non có nhiệm vụ tạo điều kiện tốt nhất để trẻ phát triển hài hoà thể chất và tinh thần, có một số kinh nghiệm, một số kỹ năng, để trẻ phát triển một cách toàn diện, đặt nền tảng đầu tiên cho sự hình thành những phẩm chất con người mới XHCN :

Chương trình giáo dục mầm non ra đời với kì vọng sẽ đem đến cho đứa trẻ một sự phát triển toàn diện về tất cả các mặt: Thể chất; Ngôn ngữ; Nhận thức; TCXH và Thẩm mĩ của trẻ mầm non nói chung và đặc biệt trẻ mẫu giáo nói riêng. Chương trình quan tâm đến việc dạy trẻ như thế nào chứ không phải dạy trẻ cái gì, chương trình hướng tới việc dạy trẻ các kĩ năng sống chứ không phải nhồi nhét kiến thức…[4]. Khi trẻ lớn dần, nhu cầu hòa nhập xã hội, tiếp xúc với thế giới bên ngoài càng cao. Thông tin ngoại cảnh không chỉ có những cái tốt đẹp mà còn bao gồm cả những cái xấu, cái không tốt. Vì vậy, việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ là vô cùng cần thiết, tùy theo lứa tuổi, các cháu sẽ được bắt đầu làm quen với các kỹ năng như giao tiếp, thích nghi, khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng tạo niềm vui, tự bảo mình, kỹ năng làm việc nhóm.

Như chúng ta đã biết trẻ 4 – 5 tuổi việc nhận thức về thế giới xung quanh đang được hình thành và phát triển, ý thức trước những sự việc diễn ra xung quanh, việc cảm nhận về thế giới xung quanh, các kỹ năng nhận thức, giao tiếp, ứng xử còn hạn chế. Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giáo dục lễ giáo nhằm giúp trẻ em tự biết cách giới thiệu về bản thân và gia đình mình trước đám đông, biết mình học lớp nào, thích cái gì, biết cách chăm sóc bản thân và quan trọng hơn là các em đã tự biết bảo vệ mình khi ra đường, khi gặp người lạ, biết ứng xử khi gặp những trường hợp có thể nguy hại đến tính mạng.

Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giáo dục lễ giáo cho trẻ là bắt đầu hình thành cho trẻ những biểu tượng, sự chú ý, ghi nhớ và các kỹ năng có chủ định khi tiếp xúc con ngươi và xã hội. Vì vậy trong mục tiêu giáo nghi rõ: Hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới, xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh, nhanh nhẹn, nhẹ nhàng, khéo léo, biết xin lỗi và nhận lỗi, giàu lòng yêu thương, biết quan tâm nhường nhịn mọi người, biết yêu thương và giữ gìn cái đẹp, thông minh ham hiểu biết, thích khám phá tìm tòi, có một số kỹ năng sơ đẳng…[5]

Vậy kỹ năng sống là gì? Là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh, cho phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hằng ngày,  hình thành kỹ năng sống cho trẻ mầm non thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ là ta nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm, nội dung giáo dục  kỹ năng sống cho trẻ em phải hết sức đơn giản và gần gũi với trẻ.

 Thông qua giáo dục lễ giáo chúng ta dạy kỹ năng sống cho trẻ chính là chúng ta dạy trẻ biết sự hợp tác, tự kiểm tra, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Trẻ sẽ học cách có được những mối liên kết mật thiết với các bạn khác