SKKN Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trường học là nơi trẻ em được hình thành và phát triển nhân cách toàn diện. Ở trường các em được đón nhận sự quan tâm dạy bảo của các thầy cô giáo, sự tận tình giúp đỡ của bạn bè và được sống trong tập thể lớp, các em có điều kiện phát triển trí tuệ và năng khiếu của bản thân. Đến trường các em không chỉ học tập các môn học mà còn được rèn luyện, được tham gia nhiều hoạt động tập thể phù hợp với lứa tuổi, vui và bổ ích. Hoạt động học tập và hoạt động giáo dục (theo nghĩa hẹp) là hai mặt quan hệ chặt chẽ với nhau, thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển trong toàn bộ quá trình phát triển chung của trẻ em. Có thể nói trường học là vườn ươm cho những tài năng tương lai của đất nước.
Ở tiểu học, ngoài giáo viên dạy môn chuyên (Âm nhạc, Mĩ thuật, Ngoại ngữ…) mỗi giáo viên đều được phân công một lớp. Họ không những phải đảm nhiệm việc giảng dạy nhiều môn học mà còn phải làm công tác chủ nhiệm lớp. Khác với các bậc học trên, trẻ em tiểu học còn nhỏ tuổi, các kĩ năng hoạt động còn hạn chế, ý thức tổ chức kĩ luật và ý thức tự giác của các em chưa cao. Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian và công sức. Do đó giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quyết định trong việc tổ chức và triển khai các hoạt động trong suốt năm học. Nếu giáo viên biết làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, biết xây dựng và triển khai kế hoạch chủ nhiệm lớp một cách có hiệu quả sẽ có tác dụng tốt cho việc thực hiện các chỉ tiêu giáo dục, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn chọn vấn đề “ Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
2.1. Mục têu
Nhận thức tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm, sự cần thiết phải xây dựng Bộ máy Hồi động tự quản lớp.
Xác định thực trạng, nguyên nhân dẫn đến nề nếp, thói quen trong học tập, trong sinh hoạt cũng như trong các lĩnh vực khác, các kĩ năng hoạt động, ý thức tổ chức kĩ luật và ý thức tự giác của học sinh và xây dựng một số biện pháp, giải pháp giáo dục phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
2.2. Nhiệm vụ
Nghiên cứu về đặc điểm tâm lí, nhận thức của học sinh lớp 2, góp phần hình thành tri thức và nhân cách lâu dài, bền vững, đúng đắn.
3. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp xây dựng kế hoạch chủ nhiệm, xây dựng nề nếp, chỉ tiêu của lớp. Công tác tự quản của học sinh lớp 2A (VNEN)
4. Giới hạn của đề tài
Công tác chủ nhiệm lớp 2A Trường Tiểu học Lý Tự Trọng huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk năm học ………. do tôi đảm nhận. Tổng số học sinh là 31 em. Trong đó có 1 em bị khuyết tật.
5. Phương pháp nghiên cứu
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
– Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu.
– Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
– Phương pháp điều tra.
– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
– Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.
– Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
– Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
c) Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp là một việc làm hết sức cần thiết trong môi trường giáo dục hiện nay. Để các em học tập tốt hơn, mỗi giáo viên cần có tính kiên trì, nhẫn nại, tận tình, chịu thương và chịu khó. Sự nhiệt tâm, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. Đổi mới công tác chủ nhiệm, người giáo viên tức là người làm công tác trong ngành giáo dục và là người chủ của một lớp học, người chỉ đạo mọi hoạt động trong lớp học của mình, nhưng cũng đồng thời phải là người chịu bất kì những hậu quả gì mà học sinh trong lớp chủ nhiệm của mình mang lại. Chính vì vậy, mà người giáo viên chủ nhiệm lớp ở bậc học tiểu học có vai trò vô cùng quan trọng, là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Xây dựng Hội đồng tự quản học sinh là một biện pháp giáo dục nhằm:
– Thúc đẩy sự phát triển về đạo đức, tình cảm và ý thức xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm hoạt động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ của các em với những người xung quanh.
– Tạo cơ chế khuyến khích cho các em tham gia một cách toàn diện vào các hoạt động của nhà trường và phát triển tính tự chủ, sự tôn trọng, bình đẳng, tinh thần hợp tác và đoàn kết của học sinh.
– Giúp các em phát triển kĩ năng ra quyết định, kĩ năng hợp tác và kĩ năng lãnh đạo; đồng thời cũng chuẩn bị cho các em ý thức trách nhiệm khi thực hiện những quyền và bổn phận của mình.
Hội đồng tự quản là do các em học sinh tự tổ chức và thực hiện; Hội đồng tự quản học sinh bao gồm các thành viên là học sinh. Hội đồng tự quản được thành lập là vì học sinh, bởi học sinh và để bảo đảm cho các em tham gia một cách dân chủ và tích cực vào đời sống học đường; khuyến khích các em tham gia một cách toàn diện vào các hoạt động của nhà trường. Hội đồng tự quản được thầy giáo, cô giáo quan tâm, hướng dẫn đi vào hoạt động sẽ có tác dụng tốt đến hiệu quả học tập và các phong trào thi đua của tập thể lớp và mỗi thành viên.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi vừa học vừa chơi, sự nhận thức của các em còn non trẻ, sự tư duy chưa đạt tới đỉnh cao, tâm lí đang trên đà phát triển, còn nhiều sự biến động về tâm sinh lí nên rất khó cho việc giáo dục các em. Chính vì thế, các em cần có người hướng dẫn, uốn nắn, chỉ đạo để các em có thói quen đi vào nề nếp trong sinh hoạt, học tập, giao tiếp, có các kĩ năng sống cơ bản để các em dần dần trở thành những người có khả năng sống tự lập, sống có ích trong xã hội. Những người làm được việc đó không ai ngoài người trực tiếp giáo dục và giảng dạy các em hàng ngày và hơn ai hết đó chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp ngay từ bậc tiểu học…Không có học sinh cá biệt, chỉ có giáo viên chủ nhiệm không đủ kiên nhẫn cảm hóa học sinh, không có tình yêu thương con trẻ, không biết lắng nghe, không biết chia sẽ và không yêu nghề mà mình đã chọn và sẽ gắn bó suốt đời.
Hiện nay đôi khi còn chạy theo thành tích mà một số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp, chưa thấy được vai trò của công tác chủ nhiệm lớp trong việc giáo dục học sinh, các hình thức hoạt động còn tẻ nhạt, chưa có sự cải tiến. Mặc dù giáo dục đang trong giai đoạn bùng nổ về đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học song hầu như công tác chủ nhiệm lớp chưa thực sự đổi mới. Giáo viên chưa thực sự gắn bó chặt chẽ với lớp học, chưa coi lớp học như ngôi nhà thứ hai của mình. Việc theo dõi, quán xuyến nhắc nhở học sinh không được thường xuyên, liên tục. Giáo viên còn tập trung quá nhiều vào việc giảng dạy văn hóa, ít quan tâm đến nề nếp lớp. Việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường và ngoài xã hội chưa phát huy hiệu quả.
Trên đây là những nguyên nhân chính dẫn đến thực chất lượng học tập của học sinh chưa cao. Trước một thực trạng như vậy, là giáo viên chủ nhiệm tôi không thể không suy nghĩ phải làm gì để thay đổi thực trạng này và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp
Rèn cho học sinh các nề nếp, thói quen tốt trong học tập, trong sinh hoạt cũng như trong các lĩnh vực khác. Hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng hoạt động, ý thức tổ chức kĩ luật và ý thức tự giác cao. Tạo cho các em một môi trường học tập, sinh hoạt tốt. Từ đó nâng cao chất lượng toàn diện cho học sinh
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
a) Nắm bắt thông tin của học sinh thông qua bản tự thuật:
Ngay từ đầu năm, lúc nhận lớp, tôi đã cho các em viết vào bản tự thuật để có thời gian nghiên cứu sơ bộ hoàn cảnh, điều kiện sống cũng như về sở thích của từng em. Trên cơ sở đó tôi có thể làm căn cứ để viết vào sổ chủ nhiệm của mình một số thông tin cần thiết. Và đây là một số minh chứng mà tôi đã thực hiện.
Qua phiếu điều tra này, phần nào tôi đã nắm được thông tin cần thiết nhất về học sinh của mình. Điều này có lợi cho tôi trong quá trình xây dựng nề nếp lớp học đặc biệt là trong việc bầu chọn Hội đồng tự quản lớp.
b) Xây dựng nề nếp lớp học thông qua buổi sinh hoạt tập thể:
Đầu năm học tôi cho các em tự xây dựng nội quy dựa trên cơ sở nội quy của nhà trường các em đã có ý thức xây dựng nội quy lớp học kết quả như sau:
Nội quy lớp 2A
– Đi học đúng giờ.
– Tự giác, tự học, tự tin, tinh thần hợp tác cao.
– Thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy.
– Chăm ngoan, học giỏi.
– Chấp hành và thực hiện tốt luật giao thông.
– Luôn nói lời hay, làm việc tốt.
– Lễ phép với người lớn và thầy cô giáo.
– Tiết kiệm điện, nước.
– Đồng phục đúng quy định.
– Bỏ rác, đi vệ sinh đúng quy định.
– Tham gia tích cực các hoạt động của lớp.
– Thương yêu, đoàn kết giúp đỡ bạn.
c) Bầu Bộ máy Hội đồng tự quản lớp: