SKKN Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào trong các tiết dạy môn Ngữ văn 9 nhằm làm tăng hứng thú học tập cho học sinh

PHẦN  THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

Người xưa vẫn thường nói: “Biết mà học không bằng thích mà học, thích mà học không bằng say mà học”. Yếu tố cảm xúc, say mê chính là động lực lớn thúc đẩy, nuôi dưỡng sự cố gắng, nỗ lực học tập không ngừng của mỗi chúng ta. Thế nhưng hiện nay, đa phần các em học sinh không mấy hứng thú với môn Ngữ Văn. Hầu như các em và kể cả phụ huynh học sinh thường quan tâm tới các môn Tự nhiên. Họ cho rằng: thời kì Khoa học hiện đại phát triển thì xã hội cần những người tài giỏi về các môn Toán, Lí, Hóa, Ngoại ngữ, Tin học, còn riêng môn Văn mấy ai để ý tới.

Văn vốn lãng mạn, giàu tính tưởng tượng, không khô khan, nhưng vì cho rằng thiếu “năng khiếu” nên hầu hết các em thấy chán nản, không đam mê học. Dần rồi thành thói quen, học cho có, học một cách đối phó, miễn cưỡng. 

Xuất phát từ những thực tại còn tồn đọng và kinh nghiệm giảng dạy thực tiễn của bản thân, với mong muốn, trong từng bài dạy, trong từng giờ học văn, học sinh luôn hứng thú, chủ động, yêu thích môn học. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy học nên tôi chọn đề tài: “Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào trong các tiết dạy môn Ngữ văn 9 nhằm làm tăng hứng thú học tập cho học sinh” trong công tác giảng dạy của mình. 

1. Mục đích nghiên cứu

Từ thực tế giảng dạy bộ môn Ngữ văn lớp 9 tôi nhận thấy muốn giờ dạy đạt hiệu quả cao, giáo viên phải khơi dậy được hứng thú học tập của học sinh. Từ đó mới phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh. Thực tế cũng đã chứng minh rằng, khi giáo viên khơi gợi được hứng thú học tập thì hiệu quả được nâng cao, học sinh tích cực chủ động trong học tập. Trong phạm vi của Sáng Kiến Kinh Nghiệm, tôi xin đề cập đến phương pháp: “Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào trong các tiết dạy môn Ngữ văn 9 nhằm làm tăng hứng thú học tập cho học sinh” với mục đích thực hiện mục tiêu đổi mới phương pháp dạy và học, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Đồng thời phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm từng lớp học, môn học. Bồi dưỡng cho các em phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh khi học Văn. 

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lí luận của vấn đề

Ông cha ta vẫn thường nói “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Từ sự quan sát chứng kiến thực tế, con người ta sẽ học hỏi, biết thêm được nhiều điều mới lạ, bổ ích. Có dịp “khơi những nguồn chưa ai khơi” và biết những điều nhiều người chưa biết. Từ việc tiếp xúc thực tế, học sinh sẽ có ấn tượng sâu sắc hơn, rõ nét hơn và chắc chắn là nhớ lâu hơn nếu chỉ nghe bằng tai. Bởi vậy mà phương pháp “trực quan” – “mắt nhìn” mà trong giáo dục có vai trò vô cùng quan trọng.

Đối với môn Ngữ văn, trực quan không chỉ dừng ở mức để nhận biết sự vật, sự việc mà trực quan còn có giá trị khơi dòng cảm xúc, gợi hứng thú, tích cực học tập, từ những rung động chân thành, người học sẽ có tâm thế học tốt hơn, hiệu quả hơn.

Như Hoài Thanh đã từng khẳng định văn chương là hình dung của sự sống, xuất phát từ trong cuộc sống. Chính vì thế, người giáo viên dạy Văn phải biết tái hiện bức tranh hiện thực cuộc sống ấy trước mắt học sinh, biến những bài học khô khan trở thành những giờ giải trí, giúp các em khám phá được bao điều kì thú của cuộc sống con người. Thế nhưng, làm thế nào để các em cảm nhận hết được cái hay, cái đẹp của văn chương, có hứng thú và đam mê học văn hơn? Đó không chỉ là câu hỏi làm nhức nhối biết bao thế hệ nhà giáo mà đó còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục và đặc biệt là của chính bản thân người giáo viên giảng dạy bộ môn này. 

Là giáo viên dạy văn có lẽ chúng ta đều công nhận rằng cái khó nhất mà cũng quan trọng nhất trong dạy học văn chính là khơi gợi những cảm xúc, những rung động trong tâm hồn người học sinh. Từ đó hình thành sợi dây tình cảm gắn kết người học với bộ môn. Để làm được điều này, đòi hỏi người giáo viên vận dụng nhiều phương pháp, biện pháp như hỏi – đáp, thuyết trình, và đặc biệt là trực quan.

1. Thực trạng của vấn đề:
2. Thuận lợi

– Được sự quan tâm của Sở, Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nên hàng năm các giáo viên đều được bồi dưỡng thường xuyên về vấn đề thay sách và đổi mới phương pháp dạy học.

– Bên cạnh đó tôi còn được sự giúp đỡ nhiệt tình và trao đổi những kinh nghiệm quý báu từ các đồng nghiệp trong tổ chuyên môn, cụm tổ bộ môn cũng như các đồng nghiệp cùng bộ môn trong huyện nhà.

– Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng học hỏi, tìm tòi những phương pháp giảng dạy phù hợp nhằm nâng cao chất lượng bộ môn và đặc biệt là giúp các em ham thích môn học này.

– Phần lớn các em đều là học sinh chăm ngoan của những năm học trước. Vì thế, hầu hết các em đã ý thức được Ngữ văn là môn học quan trọng. Các em luôn cố gắng phấn đấu để đạt được kết quả tốt, không bị khống chế trong xếp loại học lực. Các giờ học đã có sự nhiệt tình, năng nổ nên việc xây dựng bài học theo hướng kích thích nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh đạt được hiệu quả cao.

2. Khó khăn

– Với độ tuổi còn nhỏ, các em chưa được tiếp xúc nhiều với thế giới bên ngoài. Nhiều lĩnh vực, nhiều hiện tượng, sự vật trong tự nhiên, xã hội …các em chưa biết đến. Thế nên việc dạy và học văn thuyết minh (đề cập đến các tri thức ở mọi lĩnh vực đời sống) là một điều tương đối khó.

– Hơn nữa tài liệu minh họa và đồ dùng dạy học phục vụ cho việc giảng dạy chưa phong phú (chủ yếu chỉ có vài bức tranh ảnh và tài liệu tham khảo) nên việc chuẩn bị bài đầu tư cho môn học còn gặp nhiều khó khăn.

– Trường tôi đang dạy là một trường ở thị trấn nhưng đa phần học sinh xuất thân từ nông thôn, di cư từ nhiều vùng đến. Hoàn cảnh gia đình các em còn nhiều khó khăn. Nhiều em do áp lực gia đình về học hành nên học theo kiểu đối phó. 

– Tâm lí học sinh đa phần là ngại học Văn. Các em cho rằng Văn “dài dòng”, đã vậy lại không có cảm xúc thật, điểm không được cao như các môn khác. Mỗi lần soạn bài các em hầu như xem sách tham khảo rồi chép, dẫn đến