SKKN Giải pháp để thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp

1.1. Tính mới của sáng kiến:
Là người giáo viên dạy Tiểu học, hầu như chịu hoàn toàn trách nhiệm về lớp mình phụ trách, trực tiếp giảng dạy các môn học, đồng thời tổ chức, hướng dẫn tất cả các hoạt động giáo dục. Trong những giờ tới trường giáo viên chủ nhiệm lúc nào cũng ở cạnh các em, là người “mẹ thứ hai” của các em, luôn gần gũi, dõi theo mọi hành động, hành vi của từng em trong lớp. Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo viên phải là người tổ chức các hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được công việc thích hợp và bộc lộ được khả năng của mình. Mở rộng và khơi sâu trí thức, rèn luyện kĩ năng, giáo dục ý thức tự giác và ứng xử, thỏa mãn nhu cầu, kích thích sự hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Trong mắt các em, giáo viên chủ nhiệm là “Thần tượng”, là người mà các em tin tưởng tuyệt đối nhất, cô giáo nói gì các em cũng nghe, vâng lời cô giáo là cái duy nhất có ở tất cả các em học sinh. Chính vì thế mà người giáo viên chủ nhiệm phải chú trọng từng lời nói, hành động, việc làm chuẩn mực nhất trước học sinh, là tấm gương sáng để các em noi theo. Qua công tác chủ nhiệm, người giáo viên tiểu học góp phần to lớn trong việc hình thành và phát triển toàn diện cho các em, giúp các em trở thành người có ích cho xã hội, gia đình và bản thân, để các em trưởng thành, lớn lên, vững vàng bước vào đời. Theo ý kiến riêng của tôi, muốn giáo dục các em hiệu quả phải nhẹ nhàng kết hợp với cứng rắn, biết xử lý tình huống đúng lúc đúng chỗ . Tình thương yêu của người giáo viên chính là cái gốc giúp các em tiến bộ và đó cũng chính là vấn đề mà tôi muốn đưa ra thảo luận trong bản sáng kiến về phương pháp giáo dục học sinh “Lạt mềm buộc chặt” Tôi khẳng định đây cũng chính là “tính mới”của sáng kiến này.
1.2. Nội dung sáng kiến:
Năm học 2020 – 2021, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp Ba 1. Lớp tôi có 38 học sinh. Trong đó có 17 nữ và 21 nam. Một số phụ huynh bận việc nên chưa có thời gian đi sâu, đi sát theo dõi con em mình trong việc học tập hằng ngày. Điều kiện học ở nhà của các em còn thiếu thốn: Thiếu sự hướng dẫn bảo ban của cha mẹ, vì phần lớn cha mẹ các em trình độ còn thấp, chỉ biết việc trên nương rẫy, ít có thời gian giáo dục, dạy dỗ con cái hay đôn đốc việc học hành của con.
5.2.1. Các giải pháp, biện pháp đã tiến hành:
a. Nắm thông tin về học sinh:
Sau khi nhận lớp tôi liền tiến hành cho học sinh làm lí lịch học sinh ( cần chính xác- yêu cầu phụ huynh kí tên). Tôi còn rất chú trọng đến công tác bàn giao công tác chủ nhiệm lớp. Trong buổi bàn giao này tôi sẽ trao đổi với giáo viên chủ nhiệm cũ về lực học, tính tình của một số em cá biệt, tìm hiểu hoàn cảnh của một số em…, nắm bắt tình hình học sinh về mọi mặt để tôi dễ dàng hơn trong công tác chủ nhiệm. Tôi sẽ xem kĩ sổ chủ nhiệm, sổ điểm, sổ theo dõi nhận xét học sinh hàng tháng tôi còn nhờ Ban Giám hiệu tư vấn thêm. b. Tổ chức bầu Ban cán sự lớp:
Bên cạnh việc nắm sĩ số, lý lịch, kết quả học tập năm trước của các em, công tác bầu ban cán sự lớp đóng một vai trò rất quan trọng. Đội ngũ học sinh này là trợ lý sẽ giúp tôi theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và kịp thời uốn nắn các học sinh chưa tốt. Lớp có tự quản lý tốt hay không còn tùy thuộc vào uy tín của các em trong ban cán sự, đặc biệt là lớp trưởng. Tiến trình bầu chọn Ban cán sự được diễn ra như sau:
Trước hết, tôi phân tích để các em hiểu được vai trò và trách nhiệm của Ban cán sự lớp với lớp trưởng, lớp phó và tổ trưởng. Sau đó tôi khuyến khích các em xung phong nếu trong lớp không có em nào xung phong tôi sẽ tiến hành bỏ phiếu bầu chọn. Với phương pháp này tôi thấy rất hiệu quả. Cụ thể là các em rất vui, hào hứng và cảm thấy tự hào vì thể hiện được quyền dân chủ của mình. – Khi lớp đã bầu chọn xong, Ban cán sự ra mắt lớp tôi tiếp tục phân công nhiệm vụ cho đội ngũ Cán sự lớp để từ đó các em tiến hành thực hiện nhiệm vụ mà mình được giao phó.
c. Ổn định nề nếp:
Đây là công tác rất quan trọng và khó khăn. Trong việc này giáo viên chủ nhiệm không chỉ có nhiệm vụ ổn định lớp trong tiết học mà còn có nhiệm vụ nhắc nhở các em luôn thực hiện tốt nội quy. Vì vậy: Tuần thứ nhất trong ba ngày đầu chưa đi vào bài giảng, tôi chú trọng đến việc xếp hàng, nội quy nề nếp lớp thật tốt. Giờ xếp hàng ra vào lớp tôi vẫn luôn đi sâu đi sát với các em tránh tình trạng hiếu động gây hậu quả khó lường.
Tôi thường xuyên nhắc nhở các em giữ gìn vệ sinh trường lớp, ý thức bảo vệ của công, không lãng phí điện, nước. Tôi giáo dục các em cách chào khách, cách tự quản, tìm hiểu bài, hoạt động nhóm, bầu nhóm trưởng, thư kí, nhận xét, trao đổi. Giáo dục các em tư thế ngồi học và cách phát biểu. Có được điều đó tôi mới thực sự yên tâm để bước vào công tác giảng dạy.
* Tổ chức tốt buổi họp phụ huynh học sinh đầu năm
Tôi chuẩn bị thật kĩ các nội dung cần trao đổi với phụ huynh trong buổi họp phụ huynh đầu năm để phụ huynh yên tâm khi con em họ được học tôi.
* Tiếp xúc với phụ huynh học sinh:
Để tạo sự gắn kết giữa gia đình và nhà trường, tôi bắt đầu tiếp xúc lần lượt với từng phụ huynh để trao đổi các điểm mạnh, yếu của từng em và nhờ phụ huynh hợp tác với tôi trong việc giáo dục các em; thường xuyên giữ liên lạc với phụ huynh khi cần thiết; luôn biết lắng nghe ý kiến của các em cũng như của phụ huynh học sinh. Sau mỗi lần thực hiện được kế hoạch, cuối mỗi ngày, mỗi tuần tôi lại ghi vào sổ chủ nhiệm kết quả và có thể điều chỉnh thêm, đưa ra hướng hoạt động mới cho kế hoạch chủ nhiệm cho tuần tới.
* Tìm hiểu tâm sinh lí và hoàn cảnh của học sinh.
Tôi gần gũi với các em, hòa mình vào tập thể lớp, quan tâm chăm sóc, hỏi han hoàn cảnh, sở thích của từng em để dễ dàng giáo dục, động viên, giúp đỡ các em. Sau đó tôi vận động học sinh trong lớp cùng tôi giúp đỡ một số bạn có hoàn cảnh khó khăn về sách vở và dụng cụ học tập nhằm để động viên các em.
* Học tập:
Thực tế học sinh học buổi chiều, đầu giờ vào lớp còn mệt mỏi nên trước khi vào tiết học tôi cho lớp phó văn thể mĩ điều khiển cho lớp hát hoặc hướng dẫn trò chơi nhỏ để lấy không khí vui cho tiết học. Trong các tiết học, đôi khi tôi kể những câu chuyện có ý nghĩa giáo dục để các em thư giãn hoặc học hỏi những điều hay lẽ phải. Sau một tháng theo dõi việc học tập của HS tôi đã lập cho mình kế hoạch dạy học phù hợp nhằm giúp các em đạt kết quả tốt hơn. Tôi xếp lại chỗ ngồi theo đối tượng học sinh để dễ dàng hơn trong việc giảng dạy, uốn nắn các em.
Bên cạnh đó, tôi lên kế hoạch phụ đạo học sinh theo môn, theo buổi dạy và có kế hoạch tìm hiểu, bồi dưỡng học sinh có năng khiếu như Toán, Tiếng Việt, Chữ đẹp…Trong các giờ lên lớp, tôi luôn luôn xác định rằng khi học muốn có một kết quả tốt thì trước hết cần phải thực hiện được một số nề nếp học tập thật tốt. Vì vậy, tôi thường tạo không khí thoải mái mà không gây căng thẳng với các em trong các tiết học; nhắc nhở các em ngồi học đúng tư thế, nhẹ nhàng khuyên bảo các em khi các em chưa ngoan vì ở độ tuổi này rất “ưa ngọt”. Ngoài ra, để tăng cường chất lượng học tập đều khắp của lớp, tôi đã xây dựng các tổ học nhóm, đôi bạn cùng tiến, kèm cặp nhau trong học tập. Để các em có những tiết học vui, dễ nắm bắt kiến thức, tôi luôn đổi mới và thực hiện các phương pháp dạy học tích cực. Trong những tiết dạy, tôi luôn khuyến khích các em chủ động phát biểu bằng cách nếu trả lời chưa đúng thì sửa, bổ sung; em hiểu được như thế nào về bài học thì em trả lời; luôn khen ngợi các em tích cực theo dõi bài vì thật sự đầu năm lớp tôi rất thụ động. Tôi luôn quan sát thái độ, cử chỉ của học sinh khi học. Tôi luôn hướng dẫn các em các phương pháp ôn tập đạt hiệu quả. Có cách học bài và chuẩn bị bài để trở thành một thói quen, nề nếp trong học tập. Những ghi nhận hay kết quả đạt được của lớp tôi đều ghi ngay vào sổ chủ nhiệm. Mặt khác, tôi tuyên dương các em trên bản tin của lớp. Các em trong ban cán sự lớp có nhiệm vụ theo dõi, giúp đỡ các thành viên trong lớp.
* Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt, ngoài việc tiếp thu những kiến thức ở trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà cũng vô cùng quan trọng. Trong khi đó, tôi thấy điều kiện gia đình, không gian sống của học sinh cũng như nhận thức của cả phụ huynh lẫn học sinh chỉ dừng lại ở nhận thức học tại lớp là đủ. Và điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn học sinh tự học ở nhà có kết quả thì các em phải có góc học tập, lập thời gian biểu và mỗi em phải có phương pháp tự học ở nhà. Căn cứ vào thời gian học bài ở nhà của từng em, tôi kiểm tra, hướng dẫn các em tự học ở nhà. Việc kiểm tra các em học bài ở nhà được tôi thực hiện đều đặn và duy trì thường xuyên. Khi việc học bài ở nhà của học sinh đã đi vào nề nếp, tôi phân chia lớp thành các nhóm giúp đỡ nhau và phân công mỗi nhóm một nhóm trưởng. Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra và báo cáo với tôi tình hình tự học ở nhà của các thành viên trong nhóm và đặc biệt lưu ý đến những bạn học chưa tốt hoặc chưa có ý thức tự học ở nhà. Khen thưởng học sinh và phối hợp với phụ huynh cùng giúp tôi kiểm tra bài vở của con em mình. Vì vậy, phụ huynh rất vui và có ý thức quan tâm đến việc học của các em hơn.
* Giáo dục tập thể:
Cuối tuần vào thứ sáu, giờ giáo dục tập thể, tôi không đặt vấn đề quan trọng là cứ phải nhận xét phê bình. Mà đối với lớp, tôi chủ yếu là tuyên dương và nhắc nhở để các em noi gương phấn đấu. Cuối tuần cũng là dịp để cô trò chúng tôi ôn lại quá trình mà tôi cùng cả lớp đã thực hiện được những gì theo kế hoạch đề ra, những gì chưa thực hiện được để tiếp tục phấn đấu. Ban cán sự lớp có kế hoạch rõ ràng cho tổ dựa trên kế hoạch của lớp. Có những tiết tôi còn hướng dẫn các em làm thiệp, xếp hạc giấy, viết thư, kể chuyện, múa hát, trò chơi, xem phim tài liệu kỉ niệm các sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước, tổ chức thi tìm hiểu an toàn giao thông… vào những dịp chuẩn bị cho ngày lễ, ngày hội trong năm học. Tôi thường xuyên khen thưởng các em về sự tiến bộ trong nề nếp kỉ luật, trong học tập, tạo động lực thúc đẩy các em hăng say thi đua. Tôi cũng luôn nhắc nhở các em thực hiện 5 nhiệm vụ của người học sinh và 10 yêu cầu của “lớp học thân thiện, học sinh tích cực” mà cô trò chúng tôi thống nhất ngay từ đầu năm học. Tôi luôn nghĩ: Nếu người giáo viên nghiêm túc quá thì sẽ gây sự căng thẳng cho các em, làm cho các em sợ mà khó gần. Nhưng không vì vậy mà chúng ta lại quá dễ dãi trong việc giáo dục làm cho các em dễ đi quá đà mà quên đi đạo lý giữa thầy và trò, dẫn đến hậu quả khó uốn nắn hơn.
Tôi luôn theo sát kế hoạch của trường, của Đoàn, Đội đề ra và thông báo ngay cho lớp thực hiện. Muốn các em tham gia tốt phong trào trước tiên tôi phải ngồi lại phân tích cho các em hiểu ý nghĩa của việc đó. Khi hiểu rồi chắc chắn các em sẽ tự nguyện tích cực tham gia mà không hề đắn đo, suy nghĩ.
* Thay đổi Ban cán sự lớp:
Tôi luôn nghĩ học sinh của chúng ta đều có năng lực quản lí lớp. Để phát huy năng lực tự quản cũng như năng lực cá nhân, tạo sự mạnh dạn, tự tin, tôi thường xuyên thay đổi đội ngũ Ban cán sự lớp.
* Phối kết hợp chặt chẽ với Ban giám hiệu, Đội và các giáo viên bộ môn.
Công tác phối kết hợp, là một trong những biện pháp hữu hiệu, nhằm răn đe, quán triệt có hiệu quả cao. Đôi khi có những công việc, nội dung hay tình huống mà một mình giáo viên không thể giải quyết được thì cần phải nhờ sự hỗ trợ của Ban giám hiệu nhà trường, hoặc Đội và các giáo viên bộ môn nếu có thể. Vì vậy, khi làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn nhờ sự tư vấn, chỉ đạo từ phía Ban giám hiệu nhà trường cho phép tôi mới thực hiện, gặp trường hợp nào cần đến sự hỗ trợ xử lý của Ban giám hiệu là tôi lập tức báo cáo, cùng với Ban giám hiệu để có biện pháp tốt và hay nhất.
Về phía Đội, tôi luôn kết hợp giáo dục các em cùng với anh Tổng phụ trách Đội, vì chức năng của Đội là tổ chức lễ chào cờ, các buổi sinh hoạt tập thể, các cuộc thi, các phong trào,…Cho nên để phát huy khả năng, năng lực của các em, tôi luôn cộng tác với cô Tổng