SKKN Giải pháp tổ chức các hoạt động giáo dục trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông 2018

PHẦN A. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

 Phẩm chất nhân ái là yếu tố không thể thiếu để hình thành nhân cách con người. Nghị quyết Trung ương 8 khoá XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã thể hiện rõ quan điểm chỉ đạo của Đảng trong đổi mới giáo dục là chuyển từ trang bị kiến thức là chủ yếu sang phát triển năng lực và phẩm chất người học, lấy học sinh làm trung tâm của quá trình giáo dục. 

Nhân ái là yêu thương con người, lòng nhân ái có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời  sống  và  là  một tiêu chí hàng đầu để định giá con người.  Lòng nhân ái là cơ sở không thể thiếu để xây dựng một xã hội văn minh, nhân đạo; là sợi dây bền chắc, thiêng liêng kết nối con người… Lòng nhân ái là một phẩm chất tốt đẹp, cao quý, cần phải được bồi đắp, gìn giữ. 

Nghị quyết của Bộ Chính trị về cải cách giáo dục đã chỉ rõ: “Giáo dục thế hệ trẻ yêu quê hương, Tổ quốc xã hội chủ nghĩa và tinh thần quốc tế vô sản, ý thức làm chủ tập thể, tinh thần đoàn kết, thân ái, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, có ý thức  kỷ luật,  tôn  trọng  và  bảo  vệ của công, đức  tính  thật  thà,  khiêm tốn, dũng cảm …”. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 phẩm chất  nhân ái là một trong năm phẩm chất cốt lõi cần hình thành cho học sinh bao gồm: Yêu nước, Nhân ái, Chăm chỉ, Trung thực và Trách nhiệm. 

   Ngày 26/12/2018 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 32/2018/TT – BGDĐT về Chương trình giáo dục phổ thông, trong đó định hướng hình thành phẩm chất nhân ái cho học sinh; giúp học sinh nâng cao hiểu biết về nhân ái trong xã hội góp phần củng cố, mở rộng và khắc sâu kiến thức đã được học ở trên lớp; có thái độ đúng đắn trước những vấn đề nhân ái sau khi ra trường bước vào cuộc sống, biết chịu trách nghiệm về những hành vi của bản thân, biết tự hoàn thiện. Như vậy việc tổ chức các hoạt động thông qua giáo dục phẩm chất nhân ái là rất cần thiết. Hoạt động giáo dục phẩm chất nhân ái là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12. 

Tại trường THPT Thanh Chương 3, giáo dục lòng nhân ái luôn được nhà trường quan tâm chỉ đạo và người chịu trách nhiệm chính trong thực hiện là các giáo viên chủ nhiệm lớp. Đó là hoạt động giáo dục do nhà trường định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể hiện các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng, phẩm chất của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những nhiệm vụ thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm để trải qua thành tri thức mới, kỹ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và sự nghiệp tương lai. Giáo viên chủ nhiệm là người lập kế hoạch cụ thể, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp mình chủ nhiệm, xây dựng nội dung để tổ chức các hoạt động dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp; là lực lượng chủ đạo có vai trò quan trọng trong việc hình thành phẩm chất nhân ái cho học sinh.

Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, chúng tôi đã thực hiện các hoạt động giáo dục lòng nhân ái cho học sinh và đạt được kết quả nhất định.Từ những kết quả đó, chúng tôi đã xây dựng đề tài:“Giải pháp tổ chức các hoạt động giáo dục trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018”, nhằm trao đổi thêm với các đồng nghiệp về một số kinh nghiệm của chúng tôi trong việc phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua hoạt động giáo dục phẩm chất nhân ái hướng tới phát triển toàn diện cho học sinh khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường.

• Mục đích và nhiệm vụ

2.1 Mục đích đề tài

• Nhằm hình thành lòng nhân ái cho học sinh thông qua huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng của các môn học và lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải nghiệm thực tiễn gia đình, nhà trường, địa phương; tham gia các hoạt động phục vụ cộng đồng và hoạt động giáo dục hướng nghiệp dưới sự hướng dẫn, tổ chức của nhà giáo dục, qua đó hình thành phẩm chất nhân ái. Từ đó giúp các em: 

+ Thu nhận được những thông tin, những kiến thức cơ bản về lòng nhân ái và hiểu sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hoạt động của con người với con người, về mối quan hệ giữa con người và xã hội…

+ Phát triển những kĩ năng bảo vệ và giữ gìn mối đoàn kết, kĩ năng dự đoán, phòng tránh và giải quyết những vấn đề xã hội nẩy sinh.

+ Tham gia tích cực vào những hoạt động phát triển và nhân rộng tấm lòng nhân ái trong lớp, trường, xã hội.

• Giúp học sinh thấy được những vai trò và hành động của lòng nhân ái  trongnội dung bài học, liên hệ được với tình hình của từng địa phương nơi các em học tập. Từ đó giáo dục cho các em ý thức, trách nhiệm và hành vi bảo vệ để phát huy phẩm chất nhân ái.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài

• Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc tổ chức hoạt động giáo dục lòng nhân áithông qua: Khái niệm, nội dung, yêu cầu, các hình thức tổ chức hoạt động học tập trong giáo dục.
• Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của hoạt động giáo dục sáng tạo trong công tác chủ nhiệm.
• Nghiên cứu nội dung chương trình giáo dục trung học phổ thông để xác địnhnội dung tiến hành hoạt động học tập. Đề xuất một số hình thức và biện pháp tổ chức hoạt động học tập sáng tạo cho học sinh trong giáo dục lòng nhân ái ở trường trung học phổ thông.
• Thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng tính khả thi của đề tài.

3. Đối tượng nghiên cứu

• Nghiên cứu áp dụng đối với học sinh tại Trường THPT Thanh Chương 3 vàcác trường THPT lân cận trên địa bàn huyện Thanh Chương.
• Phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm liên hệ kết hợp với cácphương pháp giáo dục khác.
• Nội dung nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc xây dựng phương pháp trải nghiệmliên hệ trong giáo dục lòng nhân ái cho học sinh.

4. Giới hạn của đề tài:

  – Giúp phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp

5. Phương pháp nghiên cứu

• Nghiên cứu dựa trên tính hiệu quả của việc sử dụng phương pháp liên hệ thực tiễn  giáo dục lòng nhân ái thông qua một số nội dung hoạt động thực tiễn
• Nghiên cứu thông qua kinh nghiệm giảng dạy chủ nhiệm lớp cấp THPT trong nhiều năm và kinh nghiệm thực tiễn trong trong nhiều năm .
• Lập bảng liệt kê nội dung giáo dục lòng nhân ái, có thể khai thác từ nhiềunguồn khác nhau trong chương trình giáo dục 2018.
• Phương pháp thu thập thông tin, liên hệ, thử nghiệm trong các nội dung giáodục hoạt động trải nghiệm.
• Thiết kế nội dung phải có tính mềm dẻo, thích ứng với nhiều tình huốngkhác nhau, nhưng đều đạt được mục tiêu giáo dục lòng nhân ái .