SKKN Hướng dẫn học sinh lớp 9 kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn học

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.Lí do chọn đề tài.

Văn chương là loại hình tác phẩm được cấu trúc bởi một kiểu ngôn ngữ đặc biệt, khác với ngôn ngữ đời thường, là tiếng nói tình cảm, từ xưa nó đã là một điều kì diệu giúp người ta nhận thức, khám phá thế giới tâm hồn, giúp người ta hướng tới những giá trị cao đẹp bằng rung động thẩm mĩ, giúp “ thanh lọc mỗi tâm hồn chúng ta…”. Cuộc sống của chúng ta sẽ như thế nào nếu thiếu đi các tác phẩm văn chương. Mỗi chúng ta cảm thấy cuộc đời đẹp hơn khi ta được tìm hiểu tiếp cận các tác phẩm văn chương. 

Đáp ứng mục tiêu của môn ngữ văn ở trường THCS là nhằm giáo dục học sinh trở thành “ những con người có ý thức tự tu dưỡng, biết yêu thương quý trọng gia đình, bạn bè, có lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, biết hướng tới những tư tưởng, tình cảm cao đẹp như lòng nhân ái, tôn trọng lẽ phải, sự công bằng,căm ghét cái xấu, cái ác. Đó là những con người biết rèn luyện để có tính tự lập, có tư duy sáng tạo, bước đầu có những năng lực cảm  thụ các giá trị chân thiện mĩ trong nghệ thuật, trước hết là trong văn học. Đó là những con người có ham muốn đem tài trí của mình cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Để cảm và hiểu được tư tưởng của tác phẩm văn học không phải là đơn giản đối với học sinh THCS, đó là nghệ thuật sư phạm của người giáo viên. Tác phẩm văn học là công trình nghệ thuật ẩn chứa bao điều kì thú để khám phá, khai thác nó chúng ta vô cùng hứng thú. Nhưng làm thế nào để cảm nhận đúng ý tưởng, học sinh say mê ngay từ đầu, có ý thức được tìm hiểu các tác phẩm văn học, không bị hẫng hụt là điều giáo viên cần quan tâm.

Như vậy việc hướng dẫn học sinh phân tích, cảm thụ văn học là góp phần thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của môn Ngữ văn đáp ứng được những đòi hỏi bức thiết của xã hội về phẩm chất trình độ của người lao động thời hiện đại.

Xuất phát từ suy nghĩ và định hướng như vậy, bản thân tôi luôn có ý thức tìm tòi cách dạy để học sinh yêu thích môn văn phấn đấu đạt tới các đích mà mình mong muốn, vì vậy viết này tôi mạnh dạn xin đưa ra một vài kinh nghiệm về  “Hướng dẫn học sinh lớp 9 kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn học” để đồng nghiệp tham khảo.

2. Mục đích nghiên cứu.

Với bài viết này, bản thân tôi hướng vào đối tượng học sinh lớp 9 với mục đích là làm thế nào để giúp các em nắm chắc được những kiến thức cơ bản, cách cảm nhận tốt nhất về các tác phẩm văn học trong chương trình. Từ đó, rèn luyện các em kĩ năng viết đúng, viết hay, có ý tứ sâu xa, lời văn chuẩn xác, gợi cảm. bài viết mạch lạc, có sức thuyết phục. Đó là hành trang tốt nhất để các em bước vào kì thi lớp 10 Trung học phổ thông.

3. Đối tượng nghiên cứu.

– Học sinh lớp 9C trường THCS Lê Quý Đôn, thị xã Bỉm Sơn

4. Phương pháp nghiên cứu. 

Việc giáo viên giảng dạy văn nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản ở

trên lớp là cần nhưng chưa đủ mà mỗi giáo viên cần phải tìm tòi ra những phương pháp mới, thiết thực thông qua các buổi bồi dưỡng, phụ đạo để học sinh ngoài nắm kiến thức cơ bản phải cảm nhận được tác phẩm, kích thích lòng say mê, sáng tạo của học sinh. Mỗi giáo viên phải biết khơi dậy tình cảm, niềm tin trong bản thân học sinh. Phải làm sao để học sinh thật sự yêu thích môn văn, coi giờ học văn và mỗi khi đến giờ Ngữ văn thì các em cảm thấy đó là giờ học lí thú và bổ ích. Có như thế thì tiết học mới đi đến thành công và thể hiện được cái “tâm” của người dạy văn. Vì vậy, Tôi đã áp dụng phương pháp phân tích, tổng hợp kết hợp khảo sát thực tế học sinh.

1. PHẦN NỘI DUNG
2. Cơ sở lí luận:  

Như chúng ta đã biết, văn học xuất phát từ đời sống, vì vậy văn học rất gần gũi với con người. Những bài thơ hay, những tác phẩm hấp dẫn đó giúp cho giờ văn không chỉ là giờ học mà còn là những giờ giải trí khám phá biết bao điều kì diệu của cuộc sống. Tuy nhiên có những tác phẩm người ta đọc một lần rồi sau đó mãi mãi để trong quên lãng, nhưng có những tác phẩm người ta đọc đi đọc lại mãi mà không  muốn thôi. Đó là sức hấp dẫn từ bản thân tác phẩm và một điều quan trọng nữa là hứng thú, kĩ năng cảm nhận ở mỗi người khi đến với tác phẩm văn học. Để có giờ văn ấn tượng, hấp dẫn, đọng lại trong tâm hồn các em học sinh, các em yêu thích môn học và việc “cảm thụ” được những cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương là rất quan trọng đòi hỏi người thầy chủ động, sáng tạo và hết sức linh hoạt trong thiết kế bài và quá trình giảng dạy.

Mặt khác, đối với học sinh bậc phổ thông nói chung và bậc THCS nói riêng, mà nhất là đối với học sinh lớp 9, ở vào độ tuổi này bản thân các em rất giàu cảm xúc và trí tưởng tượng lại vô cùng phong phú. Việc cảm thụ và tiếp nhận vẻ đẹp muôn màu của cuộc sống hàng ngày cũng như trong tác phẩm văn chương đang chuyển dần từ cảm tính sang lí tính. Đây là giai đoạn các em bộc lộ năng khiếu nghệ thuật nói chung và năng khiếu văn chương nói riêng. Khi tiếp xúc với các tác phẩm văn chương trong chương trình, các em đã tự đặt mình trong cảnh ngộ, tâm trạng của nhân vật. Cùng vui, buồn, sướng, khổ, hạnh phúc, tự hào… với nhân vật trong tác phẩm. Thế giới hình tượng và tiếng nói của người nghệ sĩ giúp các em mở rộng tâm hồn mình với thế giới xung quanh. Vì vậy, giáo viên cần khơi dậy, khích lệ các em, giúp các em biết cách cảm nhận các tác phẩm văn học, qua đó rèn luyện kĩ năng viết văn cho các em. Đó là việc làm mang ý nghĩa nhằm bồi dưỡng cảm xúc, năng lực cảm thụ văn học của học sinh. Nó góp phần không nhỏ trong việc giảng dạy của giáo viên, giúp học sinh học tập tích cực, yêu thích môn văn.