SKKN Kinh nghiệm dạy trẻ 4 – 5 tuổi những kỹ năng sống cơ bản nhằm giúp trẻ biết cách tự chăm sóc và bảo vệ bản thân

1.                                           MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài:

Theo tổ chức y tế thế giới (WHO): Kỹ năng sống là những hành động tích cực, có liên quan đến kiến thức và thái độ, trực tiếp hướng vào hoạt động của cá nhân hoặc tác động vào người khác, hướng vào những hoạt động làm thay đổi môi trường xung quanh, giúp mỗi cá nhân ứng phó có hiệu quả với các yêu cầu, thách thức của cuộc sống hàng ngày. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống, nhiều vấn đề phức tạp liên tục nảy sinh. Bên cạnh những tác động tích cực, còn có những tác động tiêu cực gây nguy hại cho con người, đặc biệt là trẻ em. Nếu mỗi người chúng ta trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để lựa chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó vượt qua những thách thức thì rất dễ gặp những trở ngại, rủi ro trong cuộc sống. Do đó, việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng mà chúng ta cần phải đặc biệt quan tâm.[ 1]

Giáo dục kĩ năng sống nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa và toàn diện về nhân cách như các mặt thể chất, tình cảm – kỹ năng xã hội, giao tiếp, ngôn ngữ, nhận thức và sẵn sàng đi học. Nói cụ thể hơn, giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ được an toàn, khỏe mạnh, khéo léo, bền bỉ, có khả năng thích ứng được với những thay đổi của điều kiện sống. Mặt khác, giáo dục kỹ năng sống còn giúp cho trẻ biết cách kiểm soát cảm xúc, biết thể hiện tình yêu thương, sự sẻ chia, đồng cảm với những người xung quanh. Không những vậy, giáo dục kĩ năng sống còn giúp cho trẻ mạnh dạn, tự tin, tự trọng và tôn trọng người khác, có khả năng giao tiếp tốt, trẻ biết lắng nghe, nói năng lịch sự, hòa nhã và cởi mở. Ngoài ra, giáo dục kỹ năng sống còn giúp trẻ ham hiểu biết, sáng tạo, có những kỹ năng thích ứng với hoạt động học tập ở các lớp lớn hơn như: Sẵn sàng hòa nhập, nỗ lực vượt qua khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ, có trách nhiệm với bản thân, với công việc và với các mối quan hệ xã hội khác. Vì vậy việc hình thành và phát triển kỹ năng sống cần được tiến hành ngay từ bậc học mầm non.[2],[3]

Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non ngày càng trở nên cần thiết nhằm góp phần đào tạo “Con người mới” với đầy đủ các mặt: “Đức, trí, thể, mỹ, tình cảm kỹ năng xã hội”. Ngạn ngữ có câu: “Gieo hành vi, gặp thói quen- Gieo thói quen, gặp tính cách”. Giáo dục kỹ năng sống nên bắt đầu từ lứa tuổi mầm non, bởi vì lứa tuổi này đã hình thành những hành vi cá tính, tính cách, nhân cách. Trẻ có kiến thức về kỹ năng sống thì trẻ sẽ biết mình phải giao tiếp với ông bà, bố mẹ như thế nào, biết cách bảo vệ mình trước người lạ ra sao, biết cách phối hợp với các bạn chơi như thế nào cho đúng…[4]

Bản thân tôi là một giáo viên mầm non tôi nhận thấy rằng đối với trẻ 4-5 tuổi việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết vì lúc này trẻ đã bắt đầu nhận thức được thế nào là đúng, thế nào là sai. Điều gì cần làm, và điều gì không được làm… Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ biết cách chăm sóc và bảo vệ chính bản thân mình, tạo sự tự tin cho trẻ, giúp trẻ thích nghi được với môi trường xung quanh. Không những thế còn giúp cho trẻ  biết cách giao tiếp và ứng xử trong cuộc sống hàng ngày, trẻ biết cách phối hợp với các bạn chơi trong nhóm.

Vậy làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi có hiệu quả, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất về mọi mặt, đó là câu hỏi luôn đặt ra cho tôi. Từ những trăn trở, suy nghĩ trên tôi đã chon đề tài: “Kinh nghiệm dạy trẻ 4-5 tuổi những kỹ năng sống cơ bản nhằm giúp trẻ biết cách tự chăm sóc và bảo vệ bản thân ở Trường mầm non Hải Vân – Như Thanh’’

1.2. Mục đích nghiên cứu.

          – Tìm ra một số biện pháp dạy trẻ 4-5 tuổi những kỹ năng sống cơ bản giúp trẻ biết cách tự chăm sóc và bảo vệ bản thân ở trường Mầm non Hải Vân

           – Hình thành cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi những kỹ năng sống

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

           – Đối tượng nghiên cứu  của đề tài này là”Kinh nghiệm dạy trẻ 4-5 tuổi những kỹ năng sống cơ bản giúp trẻ biết cách tự chăm sóc và bảo vệ bản thân ở trường Mầm non Hải Vân – Như Thanh’’.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau:

– Phương pháp nghiên cứu lí luận: Gồm phương pháp phân tích,tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.

– Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Gồm phương pháp điều tra, quan sát,đàm thoại ,các phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt đông

– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế,thu thập thông tin: Điều tra ở lớp nhỡ (4-5) tuổi trường Mầm non Hải Vân tổng số 30 cháu. Trò chuyện giữa giáo viên với các đồng nghiệp, phụ huynh của và với trẻ để tìm hiểu sự hiểu biết của trẻ về nề nếp, thói quen, tình cảm của từng trẻ,để trẻ nắm được những tri thức mới về kỹ năng sống như thế nào

– Phương pháp nghiên cứu lý thuyết :Tài liệu,sách báo,mạng internet,bài thơ câu chuyện có nội dung dạy trẻ những kỹ năng sống 

–  Phương pháp thống kê sử lý số liệu: phương pháp toán học và các bảng biểu

2. NỘI DUNG

2.1. Cơ sở lý luận:

Giáo dục kỹ năng sống là một phần quan trọng trong chương trình chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ mầm non. Hiện nay, việc đưa giáo dục kĩ năng sống vào nhà trường nhất là từ bậc học mầm non đã được thực hiện ở rất nhiều các Quốc gia trên thế giới, ở mỗi nước có một phương thức giáo dục khác nhau. Ở Việt Nam, việc đưa giáo dục kĩ năng sống vào lứa tuổi mầm non cũng đã được chú trọng quan tâm vào những năm gần đây. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO-1993) “Năng lực tâm lý xã hội là khả năng ứng phó có hiệu quả