SKKN Kinh nghiệm giáo dục thẩm mỹ thông qua dạy học tích hợp môn ngữ văn và môn Giáo dục công dân lớp 9

MỤC LỤC

KINH NGHIỆM GIÁO DỤC THẨM MỸ THÔNG QUA DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔN NGỮ VĂN VÀ MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 9.

1. Mở đầu.

1.1. Lý do chọn đề tài.

Xuất phát từ thực tế giảng dạy của bản thân cùng các đồng nghiệp, đặc biệt là việc từng bước đổi mới phương pháp dạy học. Tôi luôn đặt cho mình mục tiêu: Phải làm gì để thể hiện yêu cầu đổi mới nhằm nầng cao chất lượng bài dạy và để học sinh cảm nhận được sâu sắc về cái đẹp của con người về phẩm chất trí tuệ, cái đẹp thiên nhiên, qua đó phát huy trí tưởng và óc sáng tạo hình thành thị hiếu thẩm mỹ.

Môn văn có vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục học sinh trung học. Qua môn học, học sinh có thể cảm thụ cái đẹp, biết yêu cái đẹp và từ đó sẽ biết cách rèn luyện đôi tay, trí óc của mình để tạo ra cái đẹp qua việc phát huy óc sáng tạo, tính độc lập. Môn văn đã góp phần trong việc hoàn thiện nhân cách học sinh cả về các mặt: Chân – thiện – mỹ.

Môi trường học đặc thù của địa phương người Thái và nguyện vọng của người dạy luôn đau đáu nỗi niềm truyền thụ kiến thức, xa hơn là truyền cảm hứng, tư tưởng, tình cảm để ước mơ của các em cất. Giúp các em có khả năng rung cảm, nhận thức, cảm nhận theo hướng tích cực. Giúp các em biết yêu thương, thân thiện với cái đẹp, biết ghét cái xấu xa, tầm thường, giả dối. Vì vậy lựa chọn đề tài này, người viết mong muốn giáo dục các em thành những con người toàn diện trong cuộc sống, có ích cho xã hội.

1.2. Mục đích nghiên cứu. 

Phát triển học sinh một cách toàn diện là mục tiêu của giáo dục. Điều này đã được khẳng định trong văn kiện đại hội lần thứ IX của Đảng: “Tạo điều kiện để nhân dân ngày càng nâng cao trình độ thẩm mỹ và thưởng thức nghệ thuật, trở thành những chủ thể sáng tạo văn học đồng thời hưởng thụ ngày càng nhiều các thành tựu văn hóa”.

Giáo dục thẩm mỹ là công việc giáo dục có tính tổng hợp nhằm tạo ra sản phẩm phát triển toàn diện. Theo (Rubinstein) trong số các nhu cầu của con người thì “nhu cầu thẩm mỹ là nhu cầu cao nhất”. Mô hình cao nhất trong mô hình kim tự tháp bẩy tầng mà nhà xã hội học người Mỹ A. Hmasclow đã đề xuất và phân tầng theo nhu cầu cơ bản của con người (đáy tháp là nhu cầu sinh học, đỉnh tháp là nhu cầu thẩm mỹ). Trong đó nhu cầu thẩm mỹ đã bao hàm, đã xây đắp trên cơ sở các nhu cầu khác (tri thức, thực tiễn….).Cũng vì thế, giáo dục thẩm mỹ có thể nói là con đường giáo dục công phu nhất, phức tạp nhất và hiệu quả hoàn thiện con người cao nhất, bởi lẽ khi con người là chủ thể thẩm mỹ cũng là lúc con người toàn diện nhất, hoàn hảo nhất ở tất cả các mặt thể chất, tinh thần, đạo đức và tài năng, vừa là chủ thể của xã hội vừa là “sản phẩm” của chính xã hội đó tạo ra. 

Giáo dục thẩm mỹ là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp giáo dục. Có nhiều cách, nhiều con đường để hướng học sinh đến chân trời mới. Đối với tôi là một nhà giáo dục văn học, tôi sẽ tận dụng những câu chuyện, những lý thuyết, lý tưởng giáo dục các em,Dùng văn học để giáo dục thẩm mỹ là con đường ngắn nhất, sinh động nhất để con người có thể “nhảy bảy bước tới chân trời”. Điều đó có nghĩa văn học chứa đựng cái đẹp tự thân và cái đẹp do tác giả gửi gắm, cái đẹp trong cuộc sống được phản ánh vào.

Giáo dục thẩm mỹ là vấn đề rất quan trọng và cần thiết trong việc hình thành nhân cách của học sinh. Thông qua giáo dục thẩm mỹ, học sinh hiểu được cái hay, cái đẹp của cuộc sống, đồng thời có cách ứng xử tốt với người thân trong gia đình, với thầy cô, bạn bè và cộng đồng. Con người có trí tuệ thông minh, sức khỏe cường tráng. Giáo dục thẩm mỹ có vai trò to lớn trong nhận thức và lao động sáng tạo của con người.

Ở lứa tuổi THCS các em đang có sự thay đổi về tâm sinh lý, đứng trước một vấn đề các em thường khó định hướng, còn giao động nhiều chiều, hành động lệch lạc, phản thẩm mỹ, đi ngược lại mục tiêu giáo dục mà xã hội đang hướng tới.

Nhận thấy điều này là mối nguy hại không xa nếu không có sự dẫn dắt đúng hướng. Với trách nhiệm là người giáo viên, bản thân luôn trăn trở tìm tòi hướng giải quyết giúp học sinh thân yêu có hành động đúng, ý thức phù hợp với đạo đức. Tất nhiên vấn đề thời gian, tinh thần và lòng nhiệt tình của cả giáo viên và học sinh. Đó là cuộc đấu tranh lâu dài và hứa hẹn sẽ cho quả ngọt. Vì vậy bản thân đã lựa chọn đề tài này góp phần kinh nghiệm của mình trong việc hoàn thiện nhân cách học sinh thân yêu. 

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Là giáo viên giảng dạy bộ môn ngữ văn ở Trường Trung học cơ sở Tam Lư tôi nghiên cứu đề tài giáo dục ở phạm vi học sinh khối lớp 9. 

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

Phương pháp chủ đạo là phân tích, lấy ví dụ. Ngoài ra còn sử dụng một số phương pháp khác mang tính chất hỗ trợ như: Tổng hợp, thống kê,….

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2.1. Cơ sở lý luận của giáo dục thẩm mỹ.

Giáo dục thẩm mỹ là thành quả của lý luận hiện đại nhưng vấn đề giáo dục thẩm mỹ thì đã được nghiên cứu từ trước.

Ở Phương Tây đại diện đầu tiên có thể nói là Platon và Aristole (Hy Lạp cổ đại) đòi hỏi “Nữ thần nghệ thuật không được phép đem lại sự thích thú cho bất cứ ai mà chỉ đem lại thích thú cho hạng người ưu tú nhất đã từng kinh qua một quá trình giáo dục đến nơi đến chốn” [12]. Aristote quan điểm rõ ràng, giáo dục thẩm mỹ trên cơ sở khái quát thực tiễn nghệ thuật đương thời “hình tượng nghệ thuật đẹp bao nhiêu thì đồng thời phải cao cả và trong sạch về mặt đạo