SKKN Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 9 làm tốt phần thi lý thuyết trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí cấp tỉnh

MỤC LỤC

PHẦN NỘI DUNG                                                                                 Trang                                                                                                               

1. Mở đầu…..:……………………………………………………………………..  ….1

1.1 Lí do chon đề tài………………… …………………………………………….. …..1

1.2 Mục đích nghiên cứu:…………………………………………………………….2

1.3 Đối tượng nghiên cứu……………………………………………… …. ………….2

1.4Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………… …………..2

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm………………………………………………….3

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến…………………………………………………  ….3

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiên kinh nghiệm…………………..4

2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề………………………………….5

2.3.1. Dạng câu hỏi giải thích………………………………………………… ……..5

2.3.2. Dạng câu hỏi so sánh………………………………………………… ………..9

2.3.3. Dạng câu hỏi chứng minh……………………………………………………11

2.3.4. Dạng câu hỏi trình bày………………………………………………… …….16

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường……………………………………………………………17

3. Kết luận, kiến nghị…………………………………………………………………..18

1. Mở đầu

1.1 Lí do chọn đề tài

        Địa lí là một môn khoa học rất gần gũi với cuộc sống đời thường ,thông qua môn học các em được cung cấp những kiến thức cơ bản về trái đất, môi trường sống của con người, những hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội của loài người trên trái đất. Vậy học địa lí như thế nào để đạt kết quả cao thì đòi hỏi người thầy, người cô là giáo viên giảng dạy môn địa lí phải lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc trưng bộ môn. 

Trong công tác dạy học địa lí tại trường hiện nay để được đa số các em học tập tích cực và yêu thích, đam mê môn học là một khó khăn rất lớn,  các em đều cho rằng đây là môn phụ, học không đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội. Vì vậy công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí tại trường càng trở nên khó khăn hơn vì đối tượng học sinh học giỏi các em chỉ thích học các môn tự nhiên, ngoại ngữ, văn học, còn các đối tượng học sinh học khá thì các em lại không muốn dành nhiều thời gian để học môn Địa lí. 

Để bồi dưỡng được học sinh tham gia thi các kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh đạt giải cao môn Địa lí đòi hỏi phải có sự nổ lực nhiệt tình hết mình của thầy, sự phấn đấu chăm chỉ của trò. Qua kinh nghiệm nhiều  năm bồi dưỡng học sinh giỏi cấp tỉnh  môn Địa lí 9 tôi nhận thấy với cơ cấu đề thi và biểu điểm học sinh không thể tập trung vào một trong hai phần lý thuyết hoặc thực hành được mà phải ôn tập đồng đều cả hai. Trong đó, việc nắm vững các kiến thức cơ bản của toàn bộ chương trình và bản chất các kiến thức là khâu quan trọng nhất. Tuy nhiên việc nắm vững kiến thức cơ bản không phải là tất cả, biết vận dụng những kiến thức đó để trả lời đúng các yêu cầu của từng loại câu hỏi trong đề thi mới là khâu quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả bài thi môn địa lý. Vì vậy ngay từ khi ôn tập, giáo viên nên giúp học sinh phân loại các câu hỏi và cách trả lời từng dạng câu hỏi (lý thuyết cũng như thực hành). Cách làm này rất có hiệu quả, giúp học sinh nhanh chóng có định hướng làm bài ngay sau khi đọc đề thi. Với phương pháp và kinh nghiệm giảng dạy của bản thân, tôi xin được đưa ra đề tài: “ Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 9 làm tốt phần thi lý thuyết trong công tác bồi dường học sinh giỏi môn Địa lí cấp tỉnh ” để đồng nghiệp nghiên cứu, tham khảo và rất mong nhận được sự đóng góp của các đồng nghiệp cũng như các tổ chức chuyên môn để đề tài được hoàn thiện hơn.

1.2 Mục đích nghiên cứu

      Đề tài nghiên cứu nhằm trao đổi kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi địa lí 9 đi sâu vào khâu giúp học sinh nhận biết và làm tốt phần thi lí thuyết nhằm phát huy tính tích cực của học sinh qua đó rèn cho các em có kĩ năng học tập bộ môn một cách hiệu quả độc lập sáng tạo .

1.3 Đối tượng nghiên cứu: 

     Đề tài nghiên cứu này tôi đi sâu vào việc sử dụng phối hợp các phương pháp , kĩ năng bằng cách đưa ra các dạng câu hỏi khác nhau để giúp học sinh nhận biết rõ các yêu cầu của bài thi, từ đó giúp các em làm bài thi đạt kết quả cao nhất.

1.4 Phương pháp nghiên cứu: 

 Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.

Phương pháp điều tra khảo sát thực tế.

 Phương pháp thu nhập thông tin .

 Phương pháp thực nghiệm sư phạm.

 Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý thông tin, đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm.

    Phương pháp tiến hành điều tra khảo sát các đối tượng học sinh tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh.

      Phương pháp thu thập thống kê và phân tích các dạng câu hỏi của đề thi.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
3. 1. Cơ sở lí luận của sáng kiến.

     Trong quá trình hội nhập nền kinh tế ngày nay, giáo dục được coi là một lĩnh vực rất quan trọng và luôn đi trước một bước trong sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Vì vậy, vấn đề chất lượng dạy – học nói chung và dạy học Địa lý nói riêng ngày càng trở thành mối quan tâm chung của các nhà sư phạm cũng như các nhà quản lý giáo dục và xã hội. Đảng và nhà nước ta đã khẳng định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Điều đó đã được thể hiện trong các Nghị quyết của Trung ương.

      Nghị quyết TW 4 khoá VII đã chỉ rõ phải “Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học, bậc học. Kết hợp học với hành, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, gắn nhà trường với xã hội. áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”.

     Nghị quyết TW2 khoá VIII tiếp tục khẳng định phải “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và 

phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh”.

     Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn của xã hội môn Địa lí trong nhà trường nói chung và môn Địa lí lớp 9 nói riêng không ngừng cải tiến chương trình, cải tiến phương pháp dạy học nhằm đạt được hiệu quả cao nhất. Trong đó : “ Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 9 làm tốt phần thi lý thuyết trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí cấp tỉnh ”  đóng vai trò quan trọng, nó có nhiệm vụ củng cố kiến thức địa lí, rèn luyện kĩ năng phân tích, tư duy, sáng tạo và vận dụng vào thực tế  bài làm nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Từ đó giúp cho học sinh có cách nhìn nhận, đánh giá các sự vật, hiện tượng một cách đúng đắn, chính xác và khách quan.

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng  kiến kinh nghiệm