SKKN Lựa chọn, sử dụng một số trò chơi vận động nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn Bóng chuyền cho học sinh lớp 10 trường THPT

PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài:  

 Xuất phát từ mục tiêu của môn GDTC đối với học sinh THPT là giúp HS lựa chọn môn thể thao phù hợp để rèn luyện, hoàn thiện thể chất; vận dụng những điều đã học để điều chỉnh chế độ sinh hoạt và luyện tập, tham gia tích cực các hoạt động TDTT; có ý thức tự giác, tự tin, trung thực, dũng cảm, có tinh thần hợp tác thân thiện, thể hiện khát khao vươn lên; từ đó có những định hướng cho tương lai phù hợp với năng lực, sở trường, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế. 

 Trong số các môn thể thao tự chọn được đưa vào giảng dạy trong chương trình ở các trường THPT hiện nay như Bóng đá, Bóng chuyền, Bóng rổ, Cầu lông, Đá cầu thì môn Bóng chuyền là môn thể thao được nhiều học sinh lựa chọn để học tập, bởi vì môn Bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù hợp với điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường. Bóng chuyền là môn thể thao được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam quan tâm và phát triển cùng với các môn thể thao khác. Chính vì sự hấp dẫn của nó nên được rất nhiều người trên toàn thế giới yêu thích và đón nhận, điều này đã tạo thuận lợi cho bóng chuyền phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Nó là một môn thể thao đồng đội đối kháng đòi hỏi mỗi VĐV phải có trình độ kĩ thuật cá nhân tốt, hoạt động với cường độ lớn, có thể lực tốt, sự khéo léo, linh hoạt, có tinh thần tập thể cao.  

 Năm học 2022-2023 là năm học đầu tiên học sinh lớp 10 được học tập theo chương trình giáo dục THPT 2018, môn Bóng chuyền là một trong các môn thể thao tự chọn được học sinh lựa chọn học tập xuyên suốt cả năm học. Với mỗi tiết học, cả năm học, những học sinh lựa chọn môn Bóng chuyền để học thì trong khoảng thời gian đó chỉ thực hiện các chủ đề của môn Bóng chuyền, vậy nếu chỉ đơn thuần thực hiện các bài tập kĩ thuật của chủ đề đó thì rất dễ gây nhàm chán, thiếu tính hấp dẫn. Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để quá trình thực hiện các chủ đề môn Bóng chuyền thực sự  mới lạ, hấp dẫn, gần gũi với hoạt động vận động của lứa tuổi, có tác dụng phát triển nhu cầu khám phá, chinh phục giới hạn bản thân, kích thích tính tích cực và nỗ lực trong học tập, rèn luyện.  

 Qua thực tế giảng dạy nhiều năm ở trường phổ thông, giảng dạy môn Bóng chuyền cho học sinh cả 3 khối ở 10 tiết tự chọn trong chương trình THPT 2006 cũng như thực tế trực tiếp phối hợp với các giáo viên cốt cán trong cụm xây dựng kế hoạch dạy học môn Bóng chuyền cho cụm các trường THPT Diễn Châu, Quỳnh Lưu và TX Hoàng Mai năm học này, chúng tôi nhận thấy việc sử dụng các trò chơi vận động đan xen, lồng ghép vào quá trình thực hiện các chủ đề của môn Bóng chuyền là cần thiết, nó sẽ tạo nên tính hấp dẫn, sinh động trong mỗi tiết học. Các trò chơi vận động giúp các em có cái nhìn sát với thực tế hơn,  giúp các em khắc sâu được bài học, quan trọng hơn cả là làm cho các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn. Vì lí do đó, tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài: “Lựa chọn, sử dụng một số trò chơi vận động nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn Bóng chuyền cho học sinh lớp 10 trường THPT Quỳnh Lưu 2 – Nghệ An” với mong muốn lựa chọn được các trò chơi vận động phù hợp sử dụng vào từng tiết học cụ thể, góp phần nâng cao chất lượng, hướng tới  mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất năng lực được quy định trong chương trình môn học GDTC và hoạt động giáo dục. Giúp học sinh học tập tiến bộ và yêu thích môn Bóng chuyền nhằm góp phần làm tốt hơn nữa công tác giáo dục sức khoẻ cho học sinh.          

• Điểm mới của đề tài:  

Mặc dù trong sách giáo viên đã gợi ý tổ chức dạy học cho từng chủ đề, kế hoạch bài tập trong mỗi tiết học, tuy nhiên việc sử dụng các trò chơi vận động thì giáo viên có thể chủ động lựa chọn cho mỗi tiết học. Qua khảo sát nhiều giáo viên đang triển khai giảng dạy môn Bóng chuyền cho học sinh lớp 10 năm nay thì phần nào còn lúng túng, bị động, chưa sắp xếp các bài tập một cách hợp lý. Vậy việc nghiên cứu và lựa chọn một số trò chơi vận động  phù hợp áp dụng vào từng tiết học cụ thể  nhằm giúp giáo viên thuận lợi trong việc tổ chức cho học sinh học tập. Ngoài ra, còn giúp học sinh dễ  dàng tiếp thu kĩ thuật ,động tác, phát huy tối đa khả năng của bản thân, tính tư duy sáng tạo, tinh thần tự giác, phấn chấn trong học tập, tăng cường độ, lượng vận động phù hợp với lứa tuổi học sinh, giúp các em cũng như giáo viên có được không khí vui tươi thoải mái,  không căng thẳng, đỡ nhàm chán trong từng tiết học và làm cho giờ học thêm sinh động, đạt hiệu quả cao. 

• Nhiệm vụ, phương pháp và tổ chức nghiên cứu. 

• Nhiệm vụ nghiên cứu: 

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc thực hiện đề tài. Nhiệm vụ 2: Đề xuất, lựa chọn một số trò chơi vận động phù hợp sử dụng vào từng tiết học cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn Bóng chuyền cho học sinh lớp 10 theo chương trình giáo dục THPT 2018.. 

• Phương pháp nghiên cứu: Để giải quyết các nhiệm vụ trên chúng tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:  

• Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu  

Sử dụng phương pháp này nhằm tổng hợp các tài liệu, hệ thống kiến thức liên quan đến đề tài. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã sử dụng tài liệu tham khảo gồm: Sách giáo viên Giáo dục thể chất 10 môn Bóng chuyền, Sách học sinh Giáo dục thể chất 10 môn Bóng chuyền, tài liệu bồi dưỡng giáo viên sử dụng sách giáo khoa GDTC 10 của bộ sách kết nối tri thức với cuộc sống; Lý luận và phương pháp thể dục thể thao  của NXB TDTT; Lý luận và phương pháp Giáo dục thể chất của NXB Giáo dục …để áp dụng vào  thực tiễn và lựa chọn được các trò chơi vận động phù hợp. 

• Phương pháp phỏng vấn  

Đối với đề tài này, chúng tôi dùng phương pháp phỏng vấn để phỏng vấn trực tiếp học sinh tham gia học tập nội dung bóng chuyền lớp 10 và các giáo viên giảng dạy ngay sau các tiết học bóng chuyền. Từ đó, chúng tôi lựa chọn các trò chơi vận động có cường độ, lượng vận động phù hợp, tránh hiện tượng tập luyện quá sức, làm ảnh hưởng tới sức khỏe, trình độ tập luyện và sự tiếp thu bài của học sinh những tiết học tiếp theo. 

• Phương pháp kiểm tra y học  

Đây là hình thức kiểm tra được tiến hành thường xuyên ngay trong quá trình tập luyện và thi đấu thể thao để đánh giá đúng hơn về tác động của bài tập lên cơ thể học sinh. Từ đó, giúp giáo viên điều chỉnh và đưa ra giáo án giảng dạy tối ưu nhất.  

• Phương pháp quan sát sư phạm  

Chúng tôi tiến hành quan sát thông qua các buổi học cũng như thi đấu của học sinh, để đánh giá thực trạng của các trò chơi, phương pháp tổ chức này tác động đến các em ra sao, từ đó lựa chọn được các trò chơi vận động phù hợp và có hiệu quả hơn.  

• Phương pháp thực nghiệm sư phạm  

Là phương pháp nghiên cứu khoa học, trong đó người ta đưa vào quá trình giảng dạy, tập luyện những nhân tố mới cần nghiên cứu. Chúng tôi đã sử dụng phương pháp này để kiểm nghiệm, so sánh, đánh giá tìm hiểu tính hiệu quả của các trò chơi vận động đã lựa chọn, rồi bổ sung hoặc đưa ra các giải pháp, bài tập mới, để nâng cao hơn nữa hiệu quả của các giờ dạy sau. 

1. g) Phương pháp khảo sát 

 Đối với đề tài này, chúng tôi dùng phương pháp khảo sát để lấy ý kiến của học sinh nhóm thực nghiệm và các giáo viên tróng nhóm về tính khả thi, tính cấp thiết và hiệu quả của các trò chơi vận động đã lựa chọn, sử dụng. 

• Tổ chức nghiên cứu: 

Đề tài này được tiến hành nghiên cứu từ giữa tháng 8 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023. Quá trình nghiên cứu được chia ra làm 4 giai đoạn: 

Giai đoạn 1: Từ giữa tháng 8 năm 2022 đến cuối tháng 9 năm 2022. Giai đoạn này chúng tôi chủ yếu giải quyết các công việc sau: 

+ Lựa chọn đề tài. 

+ Xây dựng đề cương. 

+ Tham khảo các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 

+ Tìm hiểu và đánh giá thực trạng của việc giảng dạy- học tập nội dung bóng chuyền lớp 10 ở những tuần đầu năm học . 

Giai đoạn 2: Từ  đầu tháng 10 năm 2022 đến giữa tháng 3 năm 2023. Giai đoạn này chúng tôi chủ yếu giải quyết các công việc sau: 

+ Đánh giá thực trạng công tác giảng dạy. 

+ Đọc và phân tích tài liệu khoa học, tham khảo ý kiến của các giáo viên  để xây dựng tổng quan vấn đề nghiên cứu cho đề tài. 

+ Tiến hành thực nghiệm kiểm chứng kết quả nghiên cứu. 

Giai đoạn 3: Từ giữa tháng 3 năm 2023 đến đầu tháng 4 năm 2023. Giai đoạn này chúng tôi chủ yếu giải quyết các công việc sau: 

+ Thu thập các số liệu nghiên cứu thực nghiệm. 

+ Tiến hành xử lý số liệu. 

+ Viết báo cáo kết quả thực nghiệm. 

Giai đoạn 4: Từ đầu tháng 4 năm 2023 đến giữa tháng 4 năm 2023.   

+ Báo cáo nội dung và kết quả nghiên cứu trước tổ chuyên môn. 

+ Báo cáo nội dung và kết quả nghiên cứu trước Hội đồng khoa học nhà trường.  

• Đối tượng, địa điểm:  

• Đối tượng nghiên cứu.  

  Học sinh lớp 10D1; 10D2  trường THPT Quỳnh Lưu 2. 

• Địa điểm nghiên cứu:  Trường THPT Quỳnh Lưu 2 – tỉnh Nghệ An.