SKKN Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi bảo vệ môi trường

I:  ĐẶT VẤN ĐỀ 

Trong thập kỷ qua, nhân loại đã và đang chịu ảnh hưởng nặng nề do tác động của tình trạng ô nhiễm môi trường do con người gây ra. Trong đó có một phần biến đổi khí hậu dẫn đến tình trạng của con người phải chịu hậu quả về sức khỏe, những bệnh tật khôn lường. Cũng như hiện nay, khi mà nhiều căn bệnh lạ, trong đó có bệnh ung thư đang hoành hành ở nhiều nơi, ngành y tế cảnh báo trong đó có nguyên nhân là do ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Lời cảnh báo đó chúng ta không thể xem thường. Môi trường của chúng ta đang bị xuống cấp, ô nhiễm đến mức báo động. Những vụ phá rừng, chặt trộm cây, đốt rừng vẫn diễn ra thường xuyên. Nạn ô nhiễm chất thải công nghiệp, nạn ô nhiễm không khí vì khí thải, nạn phun thuốc trừ sâu bừa bãi…đang ngày giờ diễn ra. Đặc biệt trẻ ở độ tuổi mầm non rất nhạy cảm với những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, môi trường xung quanh, dễ bị hấp thụ không khí ô nhiễm. Vì vậy việc giáo dục cho trẻ có ý thức, có kỹ năng sống trong việc bảo vệ môi trường có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và giáo dục bảo vệ môi trường nói riêng.

  Vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường ở thời đại nào,thời điểm nào cũng hết sức quan trọng.Sinh thời Bác Hồ dù bận trăm công nghìn việc, Người vẫn quan tâm, dặn dò nhân dân, cán bộ, chiến sỹ về bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ sức khỏe, vì sức khỏe là vốn quý nhất của con người.Con người có sức khỏe thì làm việc mới hiệu quả, chất lượng. Người đã dặn rằng: “ Cần giáo dục rộng khắp tới mọi người biết giữ gìn vệ sinh sạch sẽ. Phải tuyên truyền một cách rộng rãi thiết thực và rộng khắp cho mọi người hiểu rõ: Phải giữ gìn vệ sinh, ăn sạch, uống sạch, mặc sạch, ở sạch.”

  Thấm nhuần những lời dạy của Bác, là một giáo viên màm non tôi luôn suy nghĩ và trăn trở mình sẽ phải làm gì để các cháu hiểu biết về môi trường sống của bản thân và có thói quen giữ vệ sinh môi trường làm cho môi trường trong lành, sạch đẹp? Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những kiến thức sơ đẳng về môi trường phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ nhằm hình thành cho trẻ thái độ hành vi đúng của trẻ với môi trường xung quanh. Môi trường sống bao gồm các yếu tố tự nhiên, xã hội và vật chất nhân tạo bao quanh con người. Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người và sự phát triển kinh tế văn hóa của đất nước và của mỗi cá nhân chúng ta. Chính vì vậy mà môi trường sống cần được bảo vệ gìn giữ, đó cũng chính là cách tự bảo vệ cuộc sống của chúng ta. 

  Hiện nay trước sự tiến bộ của khoa học công nghệ đã cải thiện cơ bản cuộc sống của con người nhưng xã hội và nền công nghiệp ngày càng phát triển thì môi trường càng bị khai phá triệt để dẫn dến ô nhiễm và phá hoại nghiêm trọng hệ sinh thái: không khí ô nhiễm nặng, nguồn nước cạn kiệt,rừng bị tàn phá, ruộng đất bị thu hẹp, nhiều loài động vật bị tiệt chủng, môi trường thiên nhiên – điều kiện sinh tồn của loài người đang bị đe dọa.Ngày nay ô nhiễm không khí, ô nhiễm chất thải công nghiệp đang gây ra những biến đổi về khí hậu toàn cầu và có thể dẫn đến những hậu quả khó lường.

  Trước sự thay đổi khí hậu toàn cầu làm cho môi trường trên thế giới và Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề gây hại đến sức khỏe của con người, sự phát triển của sinh vật và làm giảm chất lượng của môi trường. Mặt khác do sự gia tăng dân số quá nhanh, nghèo nàn và lạc hậu ở các nước đang phát triển, đô thị hóa ở nhiều nơi khí thải của công trường nhà máy và lượng rác thải trong sinh hoạt hàng ngày quá nhiều nhưng không được xử lý tối đa làm mất vệ sinh gây ô nhiễm môi trường. Ngày nay giáo dục bảo vệ môi trường trở thành một vấn đề cấp bách có tính chiến lược toàn cầu và là vấn đề có tính xã hội sâu sắc cần được giáo dục cho con người ngay từ bậc học mầm non. Giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ bậc học đầu tiên đó là bậc học mầm non.

  Để đảm bảo cho con người được sống trong một môi trường lành mạnh thì việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cần được hình thành và rèn luyện từ rất sớm, ngay từ lứa tuổi mầm non chúng ta cần phải cung cấp cho trẻ có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung.Từ những hiểu biết ban đầu đó trẻ biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ về thể lực và trí tuệ.

  Trường mầm non là nơi khởi đầu cho sự nghiệp trồng người, giáo dục mầm non là vô cùng quan trọng vì bậc học này là nền tảng vững chắc cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ và là tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào trường Tiểu học với hoạt động chủ đạo là học tập sau này. Ở lứa tuổi mầm non cơ thể trẻ còn non nớt đang đi đến hoàn thiện, sự tăng trưởng và phát triển luôn chịu sự tác động mạnh mẽ có tính quyết định của môi trường xung quanh. Để có một cơ thể khỏe mạnh và thông minh nhanh nhẹn, hình thành nhân cách tốt làm nền tảng cho các giai đoạn phát triển sau này. Vì thế tạo môi trường xanh – sạch – đẹp – an toàn cho các bé vui chơi, hoc tập là điều thiết yếu nhất, trẻ cần điều kiện tốt để phát triển toàn diện về: đức, trí, thể, mĩ…Nhận thức được tầm quan trọng đó tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp  giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5  tuổi bảo vệ môi trường ’’    

II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lý luận:

Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ  những kiến thức sơ đẳng về môi trường phù hợp với khả năng nhân thức của trẻ nhằm tạo ra thái độ, hành vi đúng của chúng đối với môi trường xung quanh. Vì vậy nếu trẻ được trang bị những kiến thức, kỹ năng đầy đủ thì không những chất lượng cuộc sống được tăng lên mà còn góp phần phát triển xã hội lành mạnh, bền vững. 

Việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non luôn là một hoạt động mang tính giáo dục cao, nó đòi hỏi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào các môn học một cách chọn lọc. Hoạt động này được bắt đầu bằng việc cho trẻ làm quen với cuộc sống của các động vật, thực vật gần gũi, quen thuộc xung quanh trẻ, mối quan hệ của nó với môi trường sống cụ thể và sự phụ thuộc của nó vào môi trường. Khi chăm sóc các con vật, cỏ cây, trẻ biết sự khác nhau của chúng trong từng giai đoạn phát triển, hiểu rằng lao động của con người sẽ góp phần tạo nên môi trường sống bền vững xung quanh

Để đạt được hiệu quả giúp trẻ có ý thức bảo vệ môi trường ngay từ những buổi ban đầu chúng ta cho trẻ tìm hiểu thế nào là môi trường? Ô nhiễm môi trường là gì? Vì sao phải bảo vệ môi trường? Thông  qua các môn học làm quen với thế giới xung quanh trẻ…

Vì sao cần phải giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi trường? Giáo dục bảo vệ môi trường là một quá trình thông qua các hoạt động giáo dục chính quy và không chính quy nhằm giúp cho con người có thái độ, kỹ năng và hành vi tốt trong việc bảo vệ môi trường, tạo điều kiện cho họ tham gia vào sự phát triển một xã hội bền vững về sinh thái. 

Đã có nhiều hồi chuông cảnh báo về vấn đề ô nhiễm môi trường, là một giáo viên mầm non hàng ngày trực tiếp giáo dục những thế hệ tương lai của đất nước, tôi nhận ra một điều quan trọng trong công việc của mình là cần phải giáo dục cho trẻ ngay từ bậc học mầm non ý thức bảo vệ môi trường để góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc ngày càng xanh – sạch – đẹp .

Như vậy đưa nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào chương trình giáo dục mầm non là hợp lí với các hình thức khác nhau thông qua khai thác nội dung các chủ để giáo dục. Chương trình Giáo dục mầm non được thiết kế theo hướng tích hợp thông qua các chủ đề giáo dục đã tạo được ưu thế cho việc đưa lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào chương trình.

2. Thực trạng vấn đề: 

– Trong quá trình thực hiện tôi có một số thuận lợi và khó khăn sau:

 *Thuận lợi

– Trường được xây dựng khang trang, thoáng mát với khuôn viên rộng. Trong sân trường có nhiều cây xanh tạo bóng mát, nhiều bồn hoa với những màu sắc khác nhau làm cho khuôn viên trường trở nên rất đẹp.Ở mỗi lớp luôn có góc thiên nhiên với nhiều loại cây cảnh,các cây xanh ở cửa sổ phòng học tạo không khí thoáng mát. Chính vì vậy mà trường học là một ngôi trường thân thiện để trẻ