SKKN Một số biện pháp giúp nâng cao chất lượng giờ học môn luyện từ và câu lớp 4 theo chuẩn kiến thức kĩ năng

1. MỞ ĐẦU
2. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.

Từ và câu có vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống ngôn ngữ. Từ là đơn vị trung tâm của ngôn ngữ. Câu là đơn vị nhỏ nhất có thể thực hiện chức năng giao tiếp. Vai trò của từ và câu trong hệ thống ngôn ngữ quyết định tầm quan trọng của việc dạy Luyện từ và câu ở Tiểu học. Việc dạy luyện từ và câu nhằm mở rộng, hệ thống hoá và làm phong phú vốn từ cho học sinh, cung cấp cho học sinh những hiểu biết sơ giản về từ và câu, rèn cho học sinh kĩ năng dùng từ đặt câu và sử dụng các kiểu câu để thể hiện tư tưởng, tình cảm của mình, đồng thời giúp cho HS có khả năng hiểu các câu nói của người khác. Luyện từ và câu có vai trò hướng dẫn học sinh trong việc nghe, nói, đọc, viết, phát triển ngôn ngữ và trí tuệ của các em.[1] 

Phân môn luyện từ và câu ở bộ môn tiếng Việt khối 4, 5 là một môn học khó với học sinh bởi nội dung chủ yếu là ngữ pháp và phân tích ngữ nghĩa của từ ngữ. Chương trình nặng, nội dung khó hiểu đã dẫn đến học sinh không thích, không hứng thú trong việc học luyện từ và câu. Vì vậy hiếm có học sinh học thật tốt môn này. [2]   

Qua nhiều năm đứng trên bục giảng, tôi nhận thấy hầu như tất cả giáo viên đều rất coi trọng môn Tiếng việt, dành rất nhiều thời gian cho môn học nhưng chất lượng môn Tiếng việt vẫn chưa đạt như mong muốn. Một trong những nguyên nhân đó là do hiệu quả phân môn Luyện từ và câu chưa cao. Làm thế nào để dạy – học tốt phân môn Luyện từ và câu góp phần nâng cao chất lượng của môn Tiếng việt? Đây là nỗi trăn trở của rất nhiều thầy cô đang trực tiếp đứng lớp. 

Nhận thức rõ được tầm quan trọng của phân môn Luyện từ và câu, tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến “ Một số biện pháp giúp nâng cao chất lượng giờ học Luyện từ và câu lớp 4 theo chuẩn kiến thức, kĩ năng”.

1. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.

           Với đề tài này, mục đích nghiên cứu chính là tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng giờ học phân môn Luyện từ và câu cho học sinh khối 4.

III .ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.

   – Thực trạng dạy học Luyện từ và câu.

– Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học phân môn Luyện từ và câu cho học sinh khối 4 theo chuẩn kiến thức, kĩ năng.

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

– Phương pháp nghiên cứu lí luận( đọc tài liệu)

– Phương pháp phân tích tổng hợp

– Phương pháp điều tra.

– Phương pháp thực nghiệm.

– Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
2. CƠ SỞ LÍ LUẬN.

Là  người Việt  Nam, mỗi chúng ta ai cũng tự nhận thấy rằng ngôn ngữ  chúng ta hết sức phong phú và đa dạng. Mỗi con người ngay từ khi sinh ra  đến tuổi đi học đều hình thành cho mình vốn ngôn từ tiếng Việt, quy tắc giao tiếp nhất định. Bởi vậy, để có được vốn từ, để chính xác hóa nội dung ngữ nghĩa của từ cũng như thúc đẩy việc hình thành kĩ xảo ngữ pháp diễn ra   một cách nhanh chóng, thuận lợi không thể không chú ý đến việc rèn luyện, trau dồi cho các em vốn kiến thức về tiếng Việt qua phân môn Luyện từ và câu. 

Tiểu học là cấp học đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển nhân cách con người, đặt nền tảng cho giáo dục phổ thông và các cấp học trên. Là những chủ nhân tương lai của đất nước đòi hỏi học sinh phải có vốn kiến thức cần thiết. Để giúp học sinh có vốn kiến thức đó, nhiệm vụ của môn Tiếng việt ở Tiểu học nhằm trang bị cho các em những kiến thức về hệ thống tiếng Việt, chuẩn tiếng Việt, rèn cho học sinh kĩ năng sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp. Trong đó phân môn “Luyện từ và câu” là một trong những phân môn quan trọng có ý nghĩa to lớn trong chương trình tiểu học. Luyện từ và câu giúp học sinh mở rộng, hệ thống hoá vốn từ và trang bị cho học sinh một số hiểu biết sơ giản về từ và câu. Rèn cho học sinh một số kĩ năng dùng từ đặt câu và sử dụng các dấu câu. Bồi dưỡng cho học sinh thói quen dùng từ đúng, nói – viết thành câu, có ý thức sử dụng tiếng Việt văn hoá trong giao tiếp, rèn luyện phát triển tư duy, bồi dưỡng tình cảm tốt đẹp cho học sinh. Việc bồi dưỡng và nâng cao chất lượng phân môn “Luyện từ và câu” sẽ giúp các em làm giàu vốn từ, vốn tri thức về tâm hồn. Từ đó, các em tích luỹ cho mình những kiến thức cần thiết, tạo điều kiện để các em học tốt các phân môn khác trong tiếng Việt như: Chính tả, Tập làm văn. Đồng thời học tốt các môn học khác như: Toán, Tự nhiên-xã hội, Âm nhạc, Mĩ thuật. Đặc biệt là khơi dậy trong tiềm thức tâm hồn học sinh lòng yêu quý sự phong phú của tiếng Việt, có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Mặt khác “xuất phát từ nhu cầu của bản thân, xác định tốt, đúng phương pháp giảng dạy phân môn “Luyện từ và Câu”, người giáo viên sẽ tìm ra những giải pháp tối ưu để nâng cao chất lượng giáo dục.” [1]

1. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
2. Giáo viên. 

–  Phân môn Luyện từ và câu là phần kiến thức khó nên một số giáo viên còn lúng túng và gặp khó khăn trong khi hướng dẫn học sinh nắm được yêu cầu và vận dụng vào việc làm các bài tập. 

– Một số giáo viên có sự đầu tư cho tiết dạy nhưng chủ yếu chỉ là những tiết thao giảng, còn lại chưa chịu đầu tư thời gian cho việc nghiên cứu để khai thác kiến thức và tìm ra phương pháp phù hợp với học sinh, còn lệ thuộc vào đáp án, gợi ý dẫn đến học sinh ngại học phân môn này. 

– Bên cạnh đó, hình thức tổ chức dạy học của một số giáo viên còn đơn điệu, hầu như ít sáng tạo, chưa thu hút lôi cuốn học sinh. Một số giáo viên còn chưa quan tâm đến việc mở rộng vốn từ, phát triển vốn từ cho học sinh, giúp học sinh làm giàu vốn hiểu biết phong phú về tiếng Việt.

2. Học sinh

– Học sinh đa số là người dân tộc thiểu số, vốn từ còn nghèo, HS nhút nhát, rụt rè. Hầu hết học sinh chưa hiểu hết vị trí, tầm quan trọng, tác dụng của phân môn “Luyện từ và câu” nên chưa dành thời gian thích đáng để học môn này.

– Học sinh không có hứng thú học phân môn này. 

– Nhiều học sinh chưa nắm rõ khái niệm của từ, câu…Từ đó dẫn đến việc nhận diện phân loại, xác định hướng làm bài lệch lạc. Việc xác định còn nhầm lẫn nhiều.

– Học sinh chưa có thói quen phân tích dữ kiện của đầu bài, thường hay bỏ sót, làm sai hoặc không làm hết yêu cầu của đề bài. 

 – Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến con em mình còn có quan điểm ”trăm sự nhờ nhà trường, nhờ thầy, cô” cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập bộ môn. 

3. Kết quả của thực trạng trên

Thực tế cho thấy nhiều học sinh khi hỏi đến lý thuyết thì trả lời rất trôi chảy, chính xác, nhưng khi vận dụng làm bài tập, thực hành thì lúng túng và làm bài không đạt yêu cầu. Điều đó chứng tỏ việc nắm kiến thức của các em không chắc chắn, thụ động.

Do vậy ngay khi dạy hết phần từ ghép, từ láy (Tuần 4).Tôi đã tiến hành khảo sát học sinh lớp 4A trường tiểu học Mậu Lâm 2 năm học ……… với 34 học sinh ( trong đó có 1 học sinh khuyết tật) qua đề bài sau.