SKKN Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt phân môn tập đọc lớp 3

I. Phần mở đầu 

I.1. Lý do chọn đề tài   

Chúng ta biết rằng, tiếng Việt có vai trò cực kì quan trọng trong đời sống con người. Với con người, tiếng Việt là công cụ để giao tiếp và tư duy. Đối với học sinh tiểu học thì tiếng Việt càng có vai trò quan trọng hơn, vì đó là tiếng phổ thông dùng trong giao tiếp chính thức hàng ngày của các em. Bên cạnh đó, tiếng Việt còn có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ này được thể hiện ở bốn dạng hoạt động tương ứng với bốn kỹ năng “nghe, nói, đọc, viết”. Dạng hoạt động ngôn ngữ này là quá trình chuyển từ hình thức chữ viết sang lời nói có âm thanh (ứng với hình thức đọc thành tiếng) và hình thức chữ viết thành các đơn vị không có âm thanh (ứng với đọc thầm). Đây là một việc làm quan trọng để tạo cho các em có khả năng sử dụng tiếng Việt thành thạo trong học tập và giao tiếp. Từ đó, giúp các em nói-viết đúng, chính xác, phù hợp với từng hoàn cảnh giao tiếp, đồng thời góp phần mở mang tri thức, rèn luyện tình yêu tiếng Việt và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.  

Để trau dồi cảm thụ văn học cho học sinh lớp Ba thông qua việc học tốt phân môn Tập đọc là tốt nhất. Vì học tốt phân môn Tập đọc giúp cho học sinh có khả năng khắc họa hình ảnh và gây ấn tượng mạnh mẽ, tạo nên một hình thức giao tiếp có biểu cảm sinh động. Học tốt phân môn Tập đọc còn giúp các em cảm nhận được nhiều nét đẹp của thơ văn, phong phú thêm về tâm hồn và làm cho lời nói rõ ràng, cụ thể, diễn đạt được mọi sắc thái biểu cảm, bộc lộ tâm tư tình cảm một cách tế nhị. Như vậy, học tốt phân môn Tập đọc sẽ làm cho các nhân vật, sự vật trong bài học trở nên sinh động, hấp dẫn, gần gũi với con người hơn.  

Thực tế trong giảng dạy những năm qua, bản thân nhận thấy khả năng thể hiện giọng đọc của học sinh còn ở mức đơn giản, một số em đọc còn chậm, nên trong giao tiếp còn gặp rất nhiều khó khăn. Vì thế, trong khi dạy phân môn Tập đọc cho học sinh lớp Ba, bản thân đã tìm tòi nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo, dự giờ đồng nghiệp, tìm hình thức tổ chức giảng dạy phù hợp để tạo hứng thú cho các em học tốt phân môn Tập đọc, yêu thích học môn Tập đọc-môn học đem đến biết bao vẻ đẹp, niềm vui. Đồng thời học tốt phân môn Tập đọc còn góp phần giúp các em tích cực trong việc học tập các môn học khác và làm nền tảng để học tốt môn Tiếng Việt ở các lớp trên. Chính vì vậy, năm nay tôi chọn đề tài Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt phân môn tập đọc lớp Ba để trao đổi với các đồng chí đồng nghiệp, nhằm mục đích góp phần nâng cao chất lượng học tốt phân môn Tập đọc cho học sinh lớp Ba nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung.  

I. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài  

• Mục tiêu     

Giúp học sinh học tốt phân môn Tập đọc, góp phần nâng cao chất lượng đọc  tốt các văn bản như: đọc đúng, đọc nhanh, đọc hiểu, đọc diễn cảm.  

Củng cố các cách đọc cho học sinh, từ đó hình thành cho học sinh lòng ham đọc sách, thói quen làm việc với các văn bản và thường xuyên đọc nhiều văn bản để có ích cho cuộc sống.  

• Nhiệm vụ 

Tìm ra các phương pháp giúp học sinh đọc đúng, đọc nhanh (đọc lưu loát, trôi chảy), đọc có ý thức (thông hiểu được nội dung những điều mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc diễn cảm nhằm giúp học sinh học tốt phân môn Tập đọc  và từng bước góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. 

Thông qua việc hướng dẫn học sinh học tốt phân môn tập đọc nhằm thu hút học sinh đến lớp, làm cho học sinh yêu quý tiếng Việt, hứng thú tham gia vào các hoạt động của phân môn Tập đọc trong môn Tiếng Việt, đồng thời giúp học sinh sử dụng tiếng Việt thành thạo trong mọi tình huống.  

I. 3. Đối tượng nghiên cứu 

Học sinh lớp Ba trường Tiểu học Krông Ana, huyện Krông Ana – Đăk Lăk, năm học …… 

I. 4. Phạm vi nghiên cứu 

Hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập đọc của môn Tiếng Việt lớp Ba và học sinh lớp 3A, trường Tiểu học Krông Ana, huyện Krông Ana – Đăk Lăk, năm học …… 

I. 5. Phương pháp nghiên cứu 

Phương pháp điều tra 

Phương pháp kiểm tra, đánh giá 

  Phương pháp trực quan 

  Phương pháp đàm thoại 

  Phương pháp luyện đọc thuộc lòng 

  Phương pháp trao đổi, thảo luận 

Phương pháp trò chơi  

Phương pháp nghiên cứu tài liệu  

  II. Phần nội dung 

II. 1. Cơ sở lý luận 

Tiếng Việt là môn học cơ bản trong trường Tiểu học. Bởi tiếng Việt dùng để giao tiếp, giúp học sinh dùng ngôn ngữ để bày tỏ tình cảm, trao đổi ý kiến, kiến thức, nhận xét về hành vi của mọi người xung quanh và còn có khả năng tác động đến đời sống tâm hồn của các em. Trong đó, học tốt các văn bản sẽ giúp cho học sinh cảm nhận được cái hay, cái đẹp, góp phần mở mang tri thức, bồi dưỡng tâm hồn, rèn luyện ý thức yêu quý tiếng Việt và ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. 

Để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình trong giai đoạn đổi mới và phát triển giáo dục hiện nay, bản thân là giáo viên giảng dạy lớp Ba nhiều năm liền tại trường Tiểu học Krông Ana, tôi nhận thấy: trong phân môn Tập đọc của môn Tiếng Việt lớp Ba có nhiều dạng bài, mỗi dạng bài là một tác phẩm nghệ thuật. Vì vậy, hướng dẫn học sinh học tốt các văn bản đó cần phải chú ý đến tính nghệ thuật của từng văn bản. Ngoài chức năng hướng dẫn cho học sinh học tốt các văn bản, còn trau dồi cho học sinh kiến thức tiếng Việt (ngữ pháp), kiến thức văn học (cái hay, cái đẹp), kiến thức đời sống (kĩ năng sống).  

II.2. Thực trạng  

Lớp 3A có 29 học sinh, dân tộc 3 em, học sinh có hoàn cảnh khó khăn 3 em. Đây là lớp tập hợp học sinh còn lại của lớp sau khi đã chọn hết học sinh giỏi cho lớp giáo án tăng cường. Chính vì thế, chất lượng học sinh đầu vào không cao, học sinh năng khiếu không có mà ngược lại học sinh yếu, học sinh cá biệt tập trung nhiều. Đa số cha mẹ các em đều làm nông, ít có thời gian quan tâm đến việc học tập của con em mình. Vì vậy rất khó khăn cho giáo viên trong việc hướng dẫn học sinh học tốt phân môn tập đọc, cũng như tổ chức các hoạt động học tập để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.  

• Thuận lợi, khó khăn  

Thuận lợi:  

Được sự quan tâm của Ngành giáo dục, của Ban Lãnh đạo trường Tiểu học Krông Ana, sự nỗ lực phấn đấu không ngừng của tập thể giáo viên nhà trường nói chung và bản thân nói riêng đã từng bước góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.   

Cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học của trường được trang bị khá đồng bộ, đảm bảo cho việc giảng dạy. Các em học sinh đều rất ngoan, thực hiện tốt theo Năm điều Bác Hồ dạy, có ý thức học tập chăm chỉ, sách vở, đồ dùng học tập tương đối đầy đủ.  

Nhà trường tổ chức tốt cho các lớp họp cha mẹ học sinh ngay từ đầu năm học để thống nhất một số nội dung trong quá trình học tập và chấn chỉnh nế nếp học tập của các em, vì thế rất thuận lợi cho giáo viên trong quá trình giảng dạy nhằm góp phần nâng cao chất lượng học tốt phân môn tập đọc của học sinh.   

Khó khăn:  

Thực tế vẫn còn một số giáo viên chưa chú ý đến việc hướng dẫn học sinh học tốt môn tập đọc, nên phần nào đã ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng học tốt phân môn tập đọc cho học sinh.  

Hoàn cảnh gia đình của một số em còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế, cha mẹ thường xuyên đi làm xa nhà nên thiếu sự quan tâm đến việc học tập của con em mình. Chính vì thế một số cha mẹ học sinh ít gặp gỡ, liên lạc với giáo viên giảng dạy nên rất khó khăn cho giáo viên trong việc phối kết hợp giữa các môi trường giáo dục như: Gia đình -Nhà trường – Xã hội.