SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua tiết kể chuyện

1. MỞ ĐẦU    

 1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ: Ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc  làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ, nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp.

Ngay từ khi còn nằm trong nôi được tắm trong những lời ru của bà, của mẹ, trẻ được sống trong một thế giới tràn ngập những lời ru, điệu ngâm, để lại trong đầu óc non trẻ của các em những ấn tượng đầu tiên về nhạc điệu, nhịp điệu…[3]

Ba tuổi rời vòng tay mẹ đến trường mẫu giáo. Bước vào môi trường mới với bao nỗi hồi hộp, thắc mắc, truyện thơ giúp trẻ thoả mãn những âu lo ấy khi được nghe cô giáo kể chuyện, đọc thơ, hát ru. Tất cả những việc làm đó khiến cho trẻ có những cảm xúc, tình cảm thân thiết, chúng hân hoan đọc theo những vần thơ, những vần điệu của thơ làm thoả mãn nhu cầu tinh thần của trẻ.

Trẻ ở lứa tuổi lên ba nói chung là nhỏ thì không nhỏ mà lớn thì cũng chưa hẳn là lớn. Vì thế việc phát triển tư duy và ngôn ngữ cho trẻ ở giai đoạn này rất là quan trọng. Trong quá trình dạy trẻ làm quen với văn học đòi hỏi người giáo viên phải giúp trẻ cảm nhận được giá trị nghệ thuật của bài thơ, câu chuyện có nghĩa ngữ nghệ thuật. Muốn thực hiện được những điều trên thì người giáo viên phải có một chất giọng hay thể hiện được sự lên, xuống nhấn mạnh tùy theo bài thơ và câu chuyện. Qua đó trẻ cảm nhận sâu sắc về bài thơ, câu chuyện một cách tích cực và trẻ sẽ thể hiện lại bằng tư duy và ngôn ngữ của chính mình.

Chúng ta đang sống trong những năm của thế kỷ XXI – thế kỷ của khoa học công nghệ hiện đại. Việc giáo dục con người hoàn thiện để sánh kịp thời đại luôn là vấn đề cấp thiết không chỉ của riêng các nhà giáo dục mà của toàn xã hội. Để đạt được sự hoàn thiện đó chúng ta không thể bỏ qua “thời thơ ấu” của mỗi con người. Trẻ em chính là trang sách mở đầu của mỗi cuộc đời, là nơi đặt những viên gạch đầu tiên xây dựng nền móng nhân cách của con người.

 Đối với trẻ mầm non, trẻ rất nhạy cảm với nghệ thuật ngôn từ. Âm điệu, hình tượng của các bài hát ru, đồng dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ. Những câu chuyện cổ tích, thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với văn học là con đường phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất, hiệu quả nhất.

Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên ở cỏ, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ  đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được. Chính vì thế để đạt được mục đích của môn học: Làm quen với văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ đó là lý do tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua tiết kể chuyện”.

1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

– Thông qua việc nghiên cứu, điều tra khảo sát thực tế tại lớp mẫu giáo 3 tuổi nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua tiết kể chuyện.

– Tìm ra biện pháp để tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học

1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Trẻ mẫu giáo 3 tuổi lớp Mầm 1 – Trường Mầm non Hà Lĩnh.

1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Phương pháp nghiêm cứu lí luận:  Bản thân tôi luôn đọc và sử dụng các tài liệu liên quan đến đề tài gồm các văn bản, chỉ thị, kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học của ngành, của trường Mầm Non Hà Lĩnh. Ngoài ra tôi luôn tham khảo các tài liệu trên mạng internet, học hỏi đồng nghiệp trong trường cũng như ở các trường khác.
2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 

Giáo viên phải luôn gần gũi trẻ, nắm bắt được nhu cầu của trẻ để từ đó đưa ra những kiến thức và nhu cầu phù hợp với trẻ.

Luôn quan tâm đến nhu cầu và khả năng nhận thức của trẻ để đưa ra những phương pháp phù hợp với trẻ.

1. Lập kế hoạch tổ chức cho trẻ hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua tiết kể chuyện:

– Tổ chức dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi

– Thực hiện chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ

– Tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài trời, đi dạo, tham quan

– Tổ chức cho trẻ được kể chuyện, đóng kịch. Sân khấu hóa trong một số hoạt động của trẻ.

1. Phương pháp khảo sát thiết dạy: 

Đây là phương pháp thực hiện nhằm khảo sát diễn biến của nhiều mối quan hệ trong quá trình cho trẻ làm quen với tác phâm văn học. Người nghiên cứu phải xác định mục đích đạt được một vài vấn đề nghiên cứu cụ thể, lựa chọn phương pháp khảo sát chất lượng.

1.5. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

– Hiện nay việc dạy học luôn tập trung và chú trọng vào chuyên đề giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Chính vì thế trong sáng kiến kinh nghiệm lần này tôi luôn chú trọng đến mọi hoạt động của trẻ và luôn đặt trẻ làm trung tâm.

– Ngoài ra tôi chú trọng đến việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt

động của trẻ.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN:

Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với các giai đoạn mang những đặc trưng khác nhau tuỳ thuộc vào độ tuổi của trẻ. Trẻ ở lứa tuổi mầm non sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc tích cực hoá vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có trật tự hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển. Bằng các hình tượng văn học mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và thiên nhiên, các mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó giúp trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong tác phẩm văn học. 

Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch; Cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.

Đặc điểm của trẻ mầm non là trẻ học bằng tai, bằng mắt. Đành rằng các giác quan đều được huy động cho nhu cầu khám phá thế giới của trẻ nhưng lớp