SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 4 – 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài.

Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của toàn xã hội. Trẻ em hôm nay là những công dân của thế giới ngày mai, việc bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ là trách nhiệm của mỗi gia đình và của toàn xã hội. Đã từ lâu cộng đồng nhân loại đã nhận thức được điều đó và đi tới những biện pháp hữu hiệu để chăm sóc  nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.

Làm tốt việc chăm sóc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ thời thơ ấu nhằm tạo ra cơ sở quan trọng của con người Việt Nam mới, người lao động làm chủ tập thể, phát triển toàn diện nhân cách. Giáo dục Mầm non đã góp phần thực hiện mục tiêu trên. 

Giáo dục có tầm quan trọng rất lớn đối với đời sống con người nhất là lứa tuổi mầm non. Bởi giáo dục mầm non đóng vai trò cực kì quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam hiện đại. Nhất là trong giai đoạn hiện nay đất nước ta đang chuyển mình vươn lên đỉnh cao của thời đại Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước.

Muốn được như vậy ngay từ tuổi ấu thơ trẻ mầm non, tuổi đang ở những bước phát triển mạnh về nhận thức, tư duy về ngôn ngữ, về tình cảm, kỹ năng xã hội. Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ở trường mầm non tốt sẽ có tác dụng rất lớn đến chất lượng giáo dục ở các bậc học tiếp theo, chất lượng Giáo dục mầm non quyết định tới sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ về Đức – Trí – Thể – Mỹ. Có thể nói nhân cách con người trong tương lai như thế nào phụ thuộc lớn vào sự giáo dục của trẻ trường mầm non.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng đó thể hiện lời nói của mình với mọi người xung quanh là ngôn ngữ. Vì vậy việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện là một trong những nhiệm vụ cơ bản quan trọng hàng đầu của mỗi cô giáo Mầm non. 

Tác phẩm văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật. Vì vậy, việc đem tác phẩm văn học thông qua kể chuyện đến cho trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình được tiếp xúc với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, để từ đó trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó là sự phát triển trực tiếp của trẻ về các lĩnh vực: Nhận thức – ngôn ngữ – thẩm mỹ – tình cảm quan hệ xã hội. Tuy nhiên, khi đưa tác phẩm văn học thông qua kể chuyện đến với trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có những suy nghĩ sáng tạo và lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với lứa tuổi, có ý nghĩa giáo dục trẻ, để từ đó đưa ra những phương pháp, biện pháp thích hợp nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ tác phẩm văn học thông qua kể chuyện. Ca dao xưa có câu “dạy con từ thủa còn thơ” câu ca dao ấy đã đi vào lòng người và không thể nào quên. Mỗi chúng ta đều được lớn lên từ những tiếng ru ngọt ngào của bà của mẹ cất lên“ Cháu ơi cháu ngủ với bà” hoặc “con ơi con ngủ cho ngoan”… Do đó ngay từ tuổi mầm non qua những tác phẩm văn học mang đến cho trẻ những kiến thức cơ bản về cuộc sống xung quanh mà điều quan trọng nhất đó là giáo dục trẻ về đạo đức làm người. 

Làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện còn giúp trẻ tích lũy và mở rộng vốn từ ngữ phong phú đa dạng, giúp trẻ phát âm chuẩn tiếng việt, khả năng nói sõi, diễn đạt ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc. 

Vậy làm thế nào để cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học? Đây là dấu chấm hỏi để cho những người làm công tác giáo dục phải suy nghĩ và tự tìm tòi ra những phương pháp và biện pháp giáo dục phù hợp.

Trong thực tế văn học còn gặp nhiều bất cập đặc biệt là nhận sự tiếp cận của chương trình giáo dục mầm non hiện nay trong giảng dạy của giáo viên còn chậm, chưa tự linh hoạt, việc nghiên cứu tài liệu còn hạn chế, trang thiết bị còn thiếu. Đặc điểm tâm sinh lý, ý thức của trẻ ở lứa tuổi 4-5 tuổi còn hạn chế do cơ quan và bộ máy phát âm của trẻ chưa hoàn thiện. Do vậy, nhiều trẻ còn đang nói ngọng, nói lắp, khả năng diễn đạt câu chưa rõ ràng, mạch lạc. Trẻ còn hiếu động chưa có sự tập trung cao trong giờ học. Chính vì vậy, chất lượng giáo dục trẻ hoạt động văn học thông qua kể chuyện chưa cao.

Bên cạnh đó, thực trạng hiện nay việc xây dựng môi trường hoạt động mang tính phát triển, đặc biệt là môi trường ngôn ngữ trong trường mầm non Hưng lộc nói chung và lớp mẫu giáo 4-5 tuổi B5 nói riêng còn sơ sài, nội dung chưa phong phú, chưa được thay đổi phù hợp với tâm lí trẻ, chưa linh hoạt, chưa thúc đẩy sự hứng thú của trẻ, chưa chú ý sưu tầm nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi bổ sung cho hoạt động văn học… nên chưa thu hút trẻ hoạt động tích cực trong giờ học, giờ chơi ở góc văn học.

Xuất phát từ tầm quan trọng của hoạt động văn học thông qua kể chuyện và tình hình thực tế ở trường, lớp là giáo viên trực tiếp đứng lớp mẫu giáo 4- 5 tuổi trong quá trình dạy trẻ hoạt động với văn học. Tôi rất băn khoăn, trăn trở, suy nghĩ là mình phải làm thế nào để những câu truyện của cô đạt được những tác dụng về mọi mặt, mọi nội dung như mong muốn, khai thác được hết tác dụng trong  mỗi câu truyện để trẻ có thể lĩnh hội và cảm nhận hết được cái hay, cái đẹp trong mỗi câu truyện góp phần vào việc giáo dục đạo đức và hoàn thiện nhân cách trẻ.

        Xuất phát từ lý do trên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 4 – 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện” ở trường mầm non Hưng lộc.

1.2.Mục đích nghiên cứu.

Đề ra một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện. 

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

– Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận.

– Phương pháp đàm thoại.

– Phương pháp quan sát, phương pháp trực quan. 

– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế. 

– Phương pháp thực nghiệm.

– Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

– Phương pháp xử lý thống kê, sử lý số liệu.

1.5.Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.

 Đưa biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vào hoạt động để phát huy tính tích cực, khả năng tiếp thu hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.

2. NỘI DUNG

2.1. Cơ sở lý luận:

Đứng trước tình hình đổi mới của đất nước, cùng với sự phát triển không ngừng của nền giáo dục nước nhà. Thì việc giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa vốn có của cha ông ta từ ngàn xưa là nhiệm vụ cần và cập nhật nhất. Bên cạnh đó, việc tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại để làm giàu thêm bản sắc văn hóa riêng của dân tộc mình cũng là vấn đề cần thiết – làm thế nào để cho thế hệ trẻ của chúng ta “Hoà nhập mà không hoà tan“. Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học thông qua kể chuyện là hoạt động không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua kể chuyện là vấn đề quan trọng trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.

Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. 

Vậy thế nào là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua truyện kể? Từ những vẻ đẹp nhỏ nhặt thường ngày trong cư xử mang tính người mà nảy sinh ra những hành động cao thượng, nhân ái vì con người. Những tác phẩm văn học thông qua kể chuyện cho trẻ mầm non có ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục đến phát triển ngôn ngữ cho trẻ.

Những hình tượng tươi sáng, những bức tranh giàu chất thơ của thiên nhiên được vẽ lên trong tác phẩm, nhịp điệu của những tính chuẩn xác, biểu cảm của ngôn ngữ được các cháu yêu thích. Cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ từ đó trẻ ghi nhớ và hứng thú đọc và kể lại câu truyện. Vốn từ ngữ  tăng lên, ngôn ngữ của trẻ trở nên phong phú, tích cực. Tình yêu ngôn ngữ nghệ thuật của trẻ