SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 5

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
Trong bất cứ một môi trường học tập nào, muốn nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh thì việc đầu tiên cần phải làm đó là “Xây dựng tốt công tác chủ nhiệm lớp”. Bởi vì, công tác chủ nhiệm tốt sẽ giúp học sinh có tính tự lập, nghiêm túc, tích cực trong học tập và lao động; bên cạnh đó còn tạo cho học sinh nhiều thói quen tốt. Lớp học cũng chính là một xã hội thu nhỏ để học sinh được trải nghiệm những ứng xử cuộc sống. Xây dựng tốt công tác chủ nhiệm sẽ làm tăng chất lượng dạy và học, đồng thời rèn luyện cho học sinh đạo đức, tác phong tốt góp phần hình thành nhân cách cho học sinh.
Ở bậc Tiểu học người giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm chính trước nhà trường, trực tiếp hướng dẫn mọi hoạt động của tập thể lớp mình phụ trách, nhằm phấn đấu theo mục tiêu chung của nhà trường, của ngành. Không những thế người giáo viên chủ nhiệm lớp còn là người lãnh đạo, tổ chức, điều khiển, theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động và ứng xử của học sinh thuộc lớp mình chủ nhiệm, đồng thời người giáo viên chủ nhiệm là nhân vật chính để hình thành nhân cách cho học sinh lớp mình phụ trách, là cái cầu nối giữa nhà trường với gia đình và xã hội .Vì vậy người giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học  có một vai trò vô cùng quan trọng.
Thực tiễn trong quá trình giảng dạy mấy năm qua  là một giáo viên chủ nhiệm bằng năng lực của bản thân cùng với sự học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, bản thân tôi đã rút ra một số biện pháp để công tác chủ nhiệm lớp có hiệu quả . Hôm nay tôi mạnh dạn trình bày đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 5” đúc kết từ nhiều năm qua để cùng trao đổi với bạn bè đồng nghiệp.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Để xây dựng tốt công tác chủ nhiệm lớp thì vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp rất quan trọng. Vậy làm thế nào để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp tốt là điều trăn trở đối với tôi trong nhiều năm qua. Nhiều năm làm chủ nhiện lớp, tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm “Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 5” nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh và hưởng ứng tích cực vào phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực”.
1.3.Đối tượng nghiên cứu.
Trong đề tài này, tôi sẽ đi sâu nghiên cứu về tầm quan trọng, áp dụng một số kinh nghiệm của cá nhân trong công tác chủ nhiệm lớp và kết quả của công tác chủ nhiệm lớp mang lại trong giáo dục toàn diện cho học sinh lớp 5.
1.4.Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp thu thập thông tin: Dùng để thu thập các thông tin của từng học sinh.
Phương pháp trò chuyện: Dùng để hỏi chuyện các đồng nghiệp có kinh nghiệm; hỏi chuyện với học sinh; hỏi chuyện với phụ huynh…
Phương pháp giao nhiệm vụ: Dùng để giao nhiệm vụ cho học sinh.
Phương pháp trải nghiệm: Thông qua thực tế tình hình trên lớp để tìm ra cái tốt, cái hạn chế và biện pháp khắc phục
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1.Cơ sở lí luận .
Căn cứ Thông tư số 28/2009/TT-BGDĐT ngày 21 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về  Quy định chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông.
Căn cứ Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về  Điều lệ trường Tiểu học.
Căn cứ Thông tư số 43/2012/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 11 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về  Ban hành điều lệ thi giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên.
Để nâng cao chất lượng giáo dục thì việc đầu tiên của người giáo viên là làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, nhưng công tác chủ nhiệm không phải là một công việc đơn giản, nó luôn là một vấn đề trăn trở đối với hầu hết giáo viên Tiểu học. Làm thế nào để xây dựng được một tập thể vững mạnh phù hợp với lứa tuổi học sinh. Nhân cách học sinh được phát triển bằng con đường nào? Làm thế nào để nâng cao chất lượng giáo dục, năng lực phẩm chất của học sinh? Việc giáo dục học sinh cá biệt là một vấn đề hết sức nan giải.
Về tâm lý, trẻ em lớp 1, 2 còn rất ngây ngô, dễ tin và rất nghe lời cô giáo. Nhưng đối với các em lớp 3, 4, 5 các em có thay đổi một chút: biết phân biệt đúng sai, biết suy nghĩ xử lý được tình huống đơn giản, biết nói lên ý kiến của mình; nhận ra một mẫu hành vi chuẩn mực qua bài học. Do đó, người giáo viên phải có bản lĩnh, tính dứt khoát, sự quan tâm đồng đều đến học sinh lớp mình phụ trách. Bên cạnh đó người giáo viên còn phải có tấm lòng bao dung, nhân hậu, biết yêu thương học sinh như con mình.
2.2.Thực trạng.
*Thuận lợi
Những giáo viên được  giao làm công tác chủ nhiệm lớp luôn luôn nhiệt tình với công tác. Giáo viên chủ nhiệm lớp kết hợp với nhà trường, hội phụ huynh học sinh, hội đồng sư phạm, các tổ chức đoàn, đội, sao nhi đồng, tìm hiểu, học hỏi, thảo luận để tìm ra các biện pháp giúp công tác chủ nhiệm có hiệu quả thường xuyên qua hàng tuần, hàng tháng, học kì và qua các đợt phát động phong trào hoạt động ngoài giờ lên lớp .
Được sự chỉ đạo sát sao của các cấp và sự ủng hộ của đa số cha mẹ học sinh cũng như cộng đồng xã hội là động lực giúp cho công tác dạy học và giáo dục của nhà trường nói chung và cá nhân tôi nói riêng mang lại nhiều thành công đáng kể.
Đa số học sinh ở gần nhà nhau nên việc xây dựng đôi bạn học tập rất thuận lợi.Một số phụ huynh rất quan tâm đến việc học của con em mình.
* Khó khăn
Vẫn còn một vài giáo viên  năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp còn  hạn chế, chưa nắm vững được đặc điểm, tình hình học sinh của lớp, chưa có kế hoạch cụ thể, sự phối kết hợp với các lưc lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường còn chưa tốt,chưa tạo hứng thú, động cơ, phương pháp học tập cho học sinh,việc dạy lồng ghép kĩ năng sống còn chưa được quan tâm sâu sát, phương pháp tổ chức, cách thức làm công tác chủ nhiệm chưa khoa học, chưa phát huy được tính tự giác tích cực của học sịnh.
Cụ thể: Qua khảo sát đầu năm của lớp 5D tôi nhận thấy lớp còn một số mặt hạn chế cần phải khắc phục sau:
– Lớp còn một số em chưa tự giác học tập.
– Đội ngũ cán bộ lớp còn chưa biết cách quản lí lớp.
– Một số em bố mẹ đi làn ăn xa kỹ năng chuẩn bị bài, soạn sách trước khi đi học, vệ sinh tuổi dậy thì còn kém.
– Sự hợp tác với bạn trong sinh hoạt cũng như trong học tập còn chưa cao.
– Một số ít phụ huynh chưa quan tâm, chưa có biện pháp và thời gian hướng dẫn các em học tập. Một số phụ huynh chưa biết cách hướng dẫn học sinh học ở nhà. Mặt khác một vài phụ huynh ngại đi họp vì một lí do nào đó nên việc trao đổi tình hình học tập của giáo viên với phụ huynh còn gặp khó khăn. Tôi đã khảo sát chất lượng lớp đầu năm như sau:
* Khảo sát chất lượng  hai môn Toán và Tiếng Việt lớp 5D năm …………
Về chất lượng văn hóa hai môn Toán và Tiếng Việt qua kết quả khảo sát chất lượng đầu năm đã thu được :
Môn       ĐIỂM TOÁN ĐIỂM  TIẾNGVIỆT

Số HS 30 9-10 7-8 5-6 dưới 5 9-10 7-8 5-6 dưới 5
2 10 12 6 1 8 17 4

Về môn học và các hoạt động giáo dục
Năng lực  :
-Tự phục vụ, tự quản: Tốt:10/30      Đạt:16/30       Chưa đạt: 4/30
– Giao tiếp, hợp tác    : Tốt:10/30      Đạt:16/30       Chưa đạt: 4/30
– Tự học và giải quyết vấn đề :       Tốt: 10/30         Đạt: 16/30     Chưa đạt: 4/30.
Phẩm chất :
– Chăm học, chăm làm tích cực tham gia các hoạt động xã hội:                                 Tốt: 10/30      Đạt:14/30       Chưa đạt: 6/30
– Tự trọng, tự tin, tự chịu trách nhiệm: Tốt:10/30       Đạt: 16/30
Chưa đạt: 4/30
– Trung thực, kỹ luật, đoàn kết           : Tốt: 10/30       Đạt: 16/30
Chưa đạt: 4/30
– Yêu quý gia đình, bạn bè và những người khác:
Tốt: 10/30       Đạt: 18/30       Chưa đạt: 2/30
Qua khảo tôi nhận thấy lớp có những khó khăn và thuận lợi trên.
Từ những thuận lợi khó khăn như trên tôi đã đưa ra các biện pháp như sau.
2.3.Các giải pháp thực hiện.
2.3.1.Tìm hiểu học sinh lớp mình chủ nhiệm.
Việc nắm được đặc điểm, tình hình của lớp, phân loại đối tượng học sinh là bước không thể thiếu trong quá trình tổ chức dạy học.Vì thế sau khi nhận lớp ngay từ đầu năm tôi đã bắt tay ngay vào việc điều tra nắm đặc điểm, tình hình học sinh bằng các hình thức :
– Tìm hiểu qua giáo viên chủ nhiệm lớp các năm học trước.
– Tìm hiểu qua hồ sơ của học sinh.
– Trò chuyện với từng học sinh hỏi thăm gia cảnh của các em.
– Trò chuyện với bạn của học sinh để hiểu thêm về học sinh, hoàn cảnh gia đình của học sinh.
– Trò chuyện với phụ huynh của học sinh.
– Trò chuyện với giáo viên chñ nhiÖm cò cña líp.
Qua các hình thức điều tra ở trên tôi đã nắm đặc điểm, tình hình học sinh của lớp  như sau :