SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4 – 5 tuổi

1. Mở đầu.

1.1. Lí do chọn đề tài

“Trẻ em như búp trên cành,

Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”.

Đây cũng là quan niệm của dân tộc ta về giáo dục, chăm sóc, nuôi dưỡng cho trẻ thơ. Búp trên cành là phần lộc non, tươi mới và đẹp đẽ, cần được chăm sóc và bảo vệ để trở thành cành lá xum xuê trong tương lai. Chăm sóc trẻ thơ, bảo vệ “búp trên cành” là hạnh phúc của chúng ta hôm nay, là chăm lo cho tương lai chúng ta mai sau. Chăm sóc và giáo dục trẻ em là trách nhiệm, là tình thương và hạnh phúc của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng. Song song với việc chăm sóc và nuôi dưỡng thì chúng ta cần phải phát triển toàn diện cho trẻ. Là một giáo viên mầm non, tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi, đặc biệt nơi mà tôi giảng dạy lại là địa bàn Thị trấn nên trẻ được tiếp xúc với sự đổi mới của thời đại, của công nghệ thông tin. Từ đó, tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Trong tất cả các môn học của trẻ tôi đặc biệt yêu thích bộ môn âm nhạc vì:

Âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả hứng thú của trẻ. Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ trong giao tiếp, trao đổi tình cảm… Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kỳ diệu, đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ trong nôi. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng, nên tiếp xúc với âm nhạc là một điều không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn mầu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ.[4]

Âm nhạc phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động của con người và hỗ trợ lại để con người sản xuất và sáng tạo. Âm nhạc gắn liền với đời sống con người từ lúc chào đời cho tới khi giã từ cuộc sống. Những khúc hát ru, những bài hát đồng giao trong trò chơi của con trẻ, những điệu hò, những điệu hát giao duyên, những điệu múa trong kho tàng âm nhạc dân gian là cội nguồn của nghệ thuật âm nhạc. Âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người, những rung cảm hết sức tế nhị của niềm vui, đau khổ, day dứt, suy tư…

Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ.[6]

Đối với trẻ 4-5 tuổi, giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. 

Vậy làm thế nào để dạy học âm nhạc tạo được những tác động tích cực, mang lại lợi ích sâu sắc và lâu dài đối với trẻ. 

Từ những những lý do trên, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn âm nhạc, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng đó, tôi cảm thấy một phần nào ý nguyện của mình đã thực hiện được. Tôi xin được chia sẻ một vài kinh nghiệm nhỏ này với các đồng chí, đồng nghiệp thông qua đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non Thị trấn Thường Xuân” mong rằng những kinh nghiệm nhỏ này có thể được vận dụng hiệu quả vào công tác giảng dạy của các đồng chí.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

       Nghiên cứu đề tài này, nhằm tìm hiểu những thuận lợi, khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động âm nhạc. Từ đó, đề ra những biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non Thị trấn Thường Xuân. 

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

       Nghiên cứu một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ lớp 4 tuổi A gồm 40 cháu tại trường mầm non Thị trấn Thường Xuân.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

      Để nghiên cứu đề tài này tôi đã chọn phương pháp nghiên cứu sau:

– Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.

– Phương pháp đàm thoại.

– Phương pháp quan sát.

– Phương pháp dùng lời (giảng giải).

– Phương pháp thống kê toán học.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

2.1.1. Âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mĩ.

Âm nhạc là một trong các bộ môn nghệ thuật giáo dục cái đẹp cho trẻ. Lời ca, giai điệu của các bài hát, bản nhạc đã giúp trẻ tưởng tượng hoặc nói lên cảm xúc của mình, trẻ thấy được mình có thể diễn tả những ý nghĩ, những mơ ước, những cảm xúc mạnh mẽ.

Trong giáo dục âm nhạc điều quan trọng không phải là dạy trẻ hát chuẩn xác, rõ rằng một cách đơn giản mà trẻ phải được tham gia các hoạt động âm nhạc như: Nghe nhạc, vận động theo nhạc, múa, trò chơi âm nhạc. Được tiếp xúc với âm nhạc, ở một chừng mực nào đó trẻ sẽ biết nhận xét, trao đổi, sự cảm nhận của ý nghĩa lời ca, âm điệu, tiết tấu… Đó chính là ý nghĩa của giáo dục thẩm mĩ. Tiếp xúc với âm nhạc có quá trình sẽ tạo cho trẻ những ham thích, xuất hiện dần quan hệ lựa chọn, nghĩa là có những ham thích khác nhau. Đó chính là cơ sở của sự hình thành thị hiếu âm nhạc. Bài hát là phương tiện để giáo dục trẻ nhiều mặt. Do đó các bài hát giản dị, có tính nghệ thuật, phù hợp với lứa tuổi sẽ hình thành ở trẻ thị hiếu âm nhạc trong sáng, lành mạnh, là cơ sở của tình cảm thẩm mĩ, đạo đức tốt đẹp.

Âm nhạc có sức lay động tâm hồn mạnh mẽ không có gì có thể đánh thức tâm hồn con người bằng âm nhạc. Âm nhạc chân chính có giá trị nghệ thuật cảm hóa mọi người cùng hướng tới cái đẹp.

Âm nhạc giáo dục tình cảm thẩm mĩ cho trẻ, trong đó có cái đẹp về cách ứng xử, giao tiếp với ông bà, cha mẹ, cô giáo, bạn bè và những người trong cộng đồng.

Vì vậy, giáo dục tình cảm thẩm mĩ cho trẻ thông qua hoạt động âm nhạc trong trường mầm non làm phong phú thêm đời sống tinh thần của trẻ, giúp trẻ cảm thụ cái đẹp, tạo niềm tin tưởng cho các cháu. [2]

2.1.2. Âm nhạc góp phần phát triển trí tuệ.

Âm nhạc không chỉ đơn thuần là để vui chơi, giải tí mà còn thúc đẩy sự phát triển trí tuệ của trẻ.

Ở trẻ mẫu giáo các hình thức tư duy trực quan hành động, tư tuy trực quan hình tượng và tư duy trừu tượng được biểu hiện trong bất kì hoạt động nào trong đó có âm nhạc. Tiếp xúc với âm nhạc đứa trẻ dần dần có khả năng tổng hợp cùng với tư duy logic.

Âm nhạc giúp trẻ phát triển trí nhớ. Trí nhớ âm nhạc là khả năng thu nhận và ghi nhớ lại. Đặc điểm của trẻ mẫu giáo là ghi nhớ âm nhạc bằng tai nghe dựa vào nhạy cảm. Vì vậy, trong khi hát giáo viên nên gợi mở, giúp trẻ nhận thức, trên cơ sở ấy trí nhớ của trẻ ngày càng phát triển.

Tính tích cực và sự tập trung chú ý trong giờ học âm nhạc giữ vai trò quan trọng trong việc củng cố và phát triển trí nhớ. Âm thanh là ngôn ngữ đặc thù của âm nhạc để tạo dựng hình tượng âm nhạc.