SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4

1. Mở đầu:

1.1. Lý do chọn đề tài:

Cha ông ta đã đúc kết: “Tiên học lễ, hậu học văn” Trước tiên phải học đạo đức, phải có ý thức về đạo đức mới có thể học tập, lĩnh hội tốt  các môn khác và  trở thành một người có tài năng lẫn đức độ. Hay như  Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã từng nói: “ Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Nghị quyết Trung ương 2 khóa 8 đã khẳng định “Giáo dục học sinh trong giai đoạn hiện nay phải giáo dục toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể dục và mĩ dục”, trong đó đạo đức là cái gốc của con người phát triển toàn diện. Vậy nên, môn đạo đức có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục trẻ ở bậc Tiểu học. Nó không chỉ bồi dưỡng nhận thức về chuẩn mực đạo đức xã hội mà còn góp phần định hình và phát huy những phẩm chất cần thiết của nhân cách con người. Đạo đức con người không phải có sẵn mà phải được giáo dục. “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên” (Hồ Chí Minh).

Tuy nhiên, hiện nay, việc giáo dục đạo đức trong trường Tiểu học đang gặp nhiều trở ngại. Xã hội ngày càng phát triển các em ảnh hưởng từ phim ảnh, đồ chơi, trò chơi, dẫn đến những hành vi bạo lực. Một số học sinh do sống trong gia đình có hoàn cảnh đặc biệt, bố mẹ không hòa thuận, môi trường xung quanh các em ở phức tạp, nhiều thành phần không tốt,… từ đó cũng làm các em dễ lây nhiễm những điều xấu. Bên cạnh đó, ở gia đình và xã hội đang tồn tại rất nhiều điều trái ngược với nội dung đạo đức được dạy trong nhà trường: Đó là việc giữ gìn vệ sinh chung nơi công cộng, chấp hành pháp luật về giao thông, giúp đỡ người già, giúp người có hoàn cảnh khó khăn, nói lời xin lỗi… không được cha mẹ, anh chị, những người xung quanh làm đúng như nhà trường, thầy cô chỉ dạy.  Chứng kiến những hành vi này diễn ra thường xuyên, liệu các em có hoàn toàn tin vào những điều thầy cô dạy bảo hay các em sẽ làm theo cha mẹ và những người xung quanh?           

    Đất nước ta đang trong thời kì Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới thì nguồn lực con người phải là yếu tố hàng đầu. Do đó giáo dục là nền tảng, tạo nên nguồn nhân lực, là  động lực thúc đẩy đất nước phát triển, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội. Để đáp ứng ngày càng cao những đòi hỏi của xã hội thì Giáo dục – Đào tạo cần phải thực hiện đó là: “Học để biết – Học để làm – Học để cùng chung sống – Học để khẳng định mình”. Song học để nâng cao kiến thức không thì chưa đủ mà vấn đề đặt ra cho các nhà giáo dục hiện nay là giáo dục con người phát triển toàn diện. Giáo dục và nâng cao phẩm chất đạo đức cho con người nói chung và học sinh Tiểu học nói riêng.

     Nâng cao chất lượng đạo đức ở trường Tiểu học là một việc làm không thể thiếu được. Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực đẩy mạnh phong trào thi đua tới từng đơn vị trường học “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” và coi đây là một trong những mặt đánh giá chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường. 

   Là một giáo viên thì việc coi trọng việc nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh chúng ta đã góp phần tích cực vào việc xây dựng con người mới, những chủ nhân tương lai của đất nước, những con người vừa có tài vừa có đức thực hiện thành công sự nghiệp Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá đất nước góp phần đưa đất nước ta tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới. Để mỗi học sinh Tiểu học khi rời ghế nhà trường, các em phải là những con người biết các chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và ý nghĩa của việc thực hiện theo các chuẩn mực đó.

       Từng bước hình thành kĩ năng biết nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đã học, kĩ năng lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử, phù hợp chuẩn mực trong các quan hệ và tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống, biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Từ đó hình thành cho các em thái độ tự trọng, tự tin, yêu thương tôn trọng con người, yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt, không đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu.

Xuất phát từ những vấn đề đã nêu, từ thực trạng dạy và học môn đạo đức hiện nay. Bản thân là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, thông qua việc dự giờ thăm lớp của đồng nghiệp và bằng một số kinh nghiệm ít ỏi của bản thân, tôi đã đi sâu nghiên cứu “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4”.

1.2. Mục đích nghiên cứu:

– Đề tài nhằm đi tìm thêm các biện pháp để nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh lớp 4.

– Vận dụng các biện pháp vào quá trình giảng dạy để nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh lớp 4.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

Đề tài này nghiên cứu: Một số biện pháp nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh lớp 4.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau:

Phương pháp nghiên cứu lý luận;

Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin;

Phương pháp quan sát thực tế; 

      Phương pháp thực hành; 

Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm giáo dục.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm:

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:

        Phẩm chất đạo đức là bộ phận quan trọng trong cấu trúc nhân cách toàn diện của con người. Việc nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trường luôn là vấn đề được quan tâm. Đồng thời với việc dạy văn hoá các em có ngoan ngoãn, chăm chỉ thì mới có thể học tập tốt được, bên cạnh đó việc tiếp thu tốt kiến thức các bộ môn văn hoá là nền tảng xây dựng những phẩm chất tốt trong tâm hồn trong sáng của các em. Nâng cao chất lượng đạo đức trong nhà trường là nhiệm vụ chính trị hàng đầu góp phần thực hiện nhiệm vụ trung tâm trong tình hình hiện nay. Khi các giá trị truyền thống trong xã hội đang bị xói mòn, tệ nạn xã hội đang xâm nhập vào học đường. Cấp Tiểu học được coi là cấp học có vị trí nền móng (Luật Giáo dục) trong hệ thống giáo dục quốc dân thì vai trò của nhà trường đặc biệt quan trọng trong việc hình thành các hành vi đạo đức, hình thành nhân cách trẻ. Cùng với gia đình, xã hội nhà trường có trách nhiệm phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho học sinh. Phải hình thành cho các em sự phát triển toàn diện nhân cách, đó là sự thống nhất biện chứng giữa đức và tài hay là sự toàn vẹn về phẩm chất và năng lực.

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:

      Cùng với sự chuyển mình của đất nước, nền kinh tế hàng hoá phát triển làm cho đời sống nhân dân ngày càng nâng cao cả về vật chất cũng như tinh thần. Song thời mở cửa, bên cạnh mặt tích cực đó không tránh khỏi mặt trái của cơ chế thị trường, đó là sự xuống cấp về mặt đạo đức của một bộ phận thanh thiếu niên, học sinh hiện nay.

      Chúng ta phải thẳng thắn thừa nhận rằng hiện nay nhiều học sinh do ăn chơi, đua đòi, do hoàn cảnh đưa đẩy, đã và đang lâm vào một tệ nạn xã hội như: Cờ bạc, rượu chè, trộm cắp, trầm trọng hơn là nghiệm hút, đua xe… Rồi có những học sinh sẵn sàng ném đá vào đầu thầy giáo, điều đau lòng hơn là có học sinh đã giết thầy giáo có chủ định. Có những học sinh coi thường ông bà, cha mẹ, ra đường chế nhạo, trêu chọc các chú thương binh, những người tàn tật… đó là thực tế. Đặc biệt là một bộ phận không ít học sinh nói chung và học sinh nữ nói riêng nói năng thô thiển, đánh nhau rồi tung lên mạng. Tuy nhiên nó cũng chỉ là bộ phận nhỏ, chiếm tỷ lệ rất ít so với học sinh của chúng ta. Nhưng làm sao để chúng ta loại bỏ được những cái gai đó, làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn. Tôi nghĩ rằng đó cũng là câu hỏi làm đau đầu mỗi người đặc biệt là các nhà giáo dục.

       Thực tế hiện nay, vẫn còn một số giáo viên chỉ chú trọng nâng cao chất lượng “Văn hoá”, song lại xem nhẹ việc “Nâng cao chất lượng đạo đức” cho học sinh. Do đó, ở lớp mình phụ trách mới chỉ đạt 65 – 70 % học sinh xếp loại đạo đức “hoàn thành tốt”, có những trường giáo viên đánh giá lớp tới 100 % học sinh “hoàn thành tốt” nhưng trong lớp vẫn còn hiện tượng quay cóp bài của bạn, nói tục, tẩy xoá, thậm chí ở lứa tuổi Tiểu học cũng biết chửi thề… đang là thực tế diễn ra hiện nay. Đó là vấn đề đặt ra đòi hỏi các nhà Giáo dục phải trăn trở.

     Trầm trọng hơn là có những hành vi đạo đức không lành mạnh ngay trong môi trường giáo dục (trong nhà trường). Học sinh đánh bạn, chửi thề, văng tục ngay trong lớp học không phải là hiện tượng hiếm gặp. Một số học sinh nữ Trung học cơ sở, Trung học Phổ thông đánh nhau, lột quần áo của nhau. Hiện tượng học sinh đánh lại thầy giáo, cô giáo; học trò “thanh toán” nhau. Hiện tượng nghiện hút, các tệ nạn xã hội đang xâm nhập vào môi trường giáo dục của chúng ta. Đây là hiện thực đau lòng, là vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng đạo đức ở trường Tiểu học là một việc làm rất quan trọng, làm tốt là chúng ta đã góp phần tích cực vào việc giảm tệ nạn xã hội, đáp ứng yêu cầu thực tế của công tác giáo dục, trong sự nghiệp giáo dục Việt Nam đó là: “Giáo dục toàn diện”.