SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi

1. Mở đầu

1.1. Lý do chọn đề tài.

Một quốc gia hùng mạnh là một quốc gia có nền giáo dục phát triển do đó đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, đảm bảo xây dựng một thế hệ kế tiếp có đủ phẩm chất và năng lực phục vụ đất nước. Đại hội Đảng khóa IX đã xác định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người” (1). Vì vậy hiện nay giáo dục đã trở thành mối quan tâm của toàn xã hội. Đặc biệt giáo dục mầm non có vị trí quan trọng là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. 

Giáo dục mầm non là nấc thang khởi đầu trong hệ thống quốc dân với mục tiêu “Giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách chuẩn bị cho trẻ vào lớp một” Qua đó cho thấy giáo dục thể chất cho trẻ trước tuổi đi học là việc làm hết sức quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện. Giáo dục thể chất giúp trẻ được rèn luyện cơ thể, tinh thần sảng khoái, rèn luyện kỷ năng vận động cơ bản, hình thành những thói quen vận động cần thiết.

Phát triển thể chất là một trong 5 mặt phát triển toàn diện của trẻ ở độ tuổi mầm non, đó không chỉ là sự phát triển về hình thái cơ thể bên ngoài mà còn là yếu tố giúp trẻ phát triển toàn diện về nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội.

Rèn luyện kỹ năng vận động cơ bản cho trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi nói riêng làm thỏa mãn nhu cầu hoạt động cho trẻ,tăng cường thêm sức khỏe, cơ thể phát triển cân đối, hài hòa, tạo điều kiện phát triển ở trẻ sự cứng cáp của cơ bắp và niểm vui trong hoạt động. Hoạt động có liên quan chặt chẽ với quá trình giáo dục nhằm mục đích phát triển thể chất, giáo dục các phẩm chất tâm lý ,hình thành nhân cách… để tạo dần nên sự hoàn thiện về mọi mặt. 

Với mục tiêu nâng cao tầm vóc và thể lực của trẻ em, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng chuyên đề “Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non giai đoạn ………”.

Thực hiện chuyên đề “Phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non”, bậc học mầm non đã triển khai và thự hiện. Mục đích của chuyên đề là ngoài rèn luyện thể lực, tăng cường khả năng vận động, trẻ sẽ được rèn tính trung thực, tính tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, lòng dũng cảm, tự tin và khả năng tự quản, tự lập. 

Thực tế, từ nhiều năm qua hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ đã được thực hiện thường xuyên trong các trường mầm non. Tuy nhiên, từ năm học ………, chuyên đề đã được các trường triển khai một cách chuyên sâu và bài bản. Để nâng cao kiến thức trong tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển vận động, đội ngũ giáo viên các trường mầm non thường xuyên học hỏi, bồi dưỡng về nghiệp vụ để có phương pháp giảng dạy hiệu quả. Bên cạnh đó, các trường đã đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ chơi cho trẻ. 

Thực hiện chuyên đề, nhiều trường mầm non đã sáng tạo, đa dạng hóa hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ. Giáo viên tích cực làm đồ dùng, đồ chơi, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có của địa phương, gần gũi với trẻ để tạo các đồ chơi phục vụ cho các tiết học thể chất đạt hiệu quả cao. Hàng năm, các trường còn tổ chức các hội thi của cô và trẻ lồng ghép với chuyên đề giáo dục phát triển vận động, qua đó không chỉ đánh giá chất lượng giáo dục mà còn tuyên truyền sâu rộng trong phụ huynh ý nghĩa và tầm quan trọng của phát triển vận động cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ.

Tuy nhiên, đến nay việc triển khai thực hiện chuyên đề vẫn gặp những khó khăn đó là; 

 Trang thiết bị, đồ chơi giáo dục phát triển vận động cho trẻ còn thiếu, diện tích ở nhiều trường, lớp chật hẹp… Do vậy, các trường học thường phải tận dụng tối đa các khoảng trống, không gian quanh các lớp học để bố trí, tổ chức lắp đặt thiết bị, góc vận động. 

 Các hoạt động thể chất, giáo dục phát triển vận động một số giáo viên chỉ gói gọn theo giáo án giảng dạy, không kích thích được tính tích cực, chủ động của trẻ, quá trình tổ chức hoạt động vận động của giáo viên còn đơn điệu,nhàm chán, mang nặng tính hình thức.

Vậy làm thế nào để tạo điều kiện cho trẻ phát triển vận động, nhằm nâng cao  thể chất cho trẻ một cách tốt nhất, góp phần hình thành nhân cách trẻ, giúp trẻ phát triển tốt về mọi mặt. Những điều này đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn này ngay từ đầu năm học tôi đã suy nghĩ và mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi ” để làm đề tài nghiên cứu.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

 Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động giúp cơ thể trẻ phát triển tố chất nhanh, bền, dẻo dai và khéo léo góp phần nâng cao tầm vóc và thể lực của trẻ .

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi trường mầm non Hạnh Phúc, huyện Thọ Xuân.

 1.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Nhóm phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.

– Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Gồm các phương pháp điều tra, quan sát, đàm thoại…

–  Nhóm phương pháp toán học để sử lý số liệu nghiên cứu (bảng biểu)

– Phương pháp hướng dẫn thực hành.

– Phương pháp sử dụng tình huống.

– Phương pháp nêu gương, tuyên dương khích lệ.

2. Nội dung

2.1. Cơ sở lí luận.

Nói đến sự phát triển thể chất ở trẻ là đề cập đến sự lớn lên của trẻ về mặt hình thể bên ngoài, những thay đổi và hoàn thiện chức năng của các cơ quan tương ứng với từng độ tuổi. Hình thành ở trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách con người mới: Khỏe mạnh, nhanh nhẹn, cơ thể phát triển hài hòa cân đối, giàu lòng thương, biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ những người gần gũi, thật thà, lễ phép, hồn nhiên, yêu thích cái đẹp, biết gìn giữ cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp ở xung quanh. Mục tiêu của giáo dục mầm non là tạo điều kiện tốt nhất để trẻ phát triển thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm và thẩm mỹ (2).

Giáo dục thể chất trong trường mầm non là bảo vệ và tăng cường sức khỏe đồng thời cung cấp những kiến thức giáo dục dinh dưỡng sức khỏe, vận động  nhằm phát triển một cơ thể cân đối hài hòa và phát triển toàn diện về nhân cách trẻ. Việc tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động giáo dục phát triển thể chất là rất quan trọng giúp cho hệ thần kinh và các giác quan của trẻ nhanh nhạy hơn và có tác dụng tốt để nâng cao năng lực nhận thức của trẻ.  Ngày nay khoa học đã chứng minh được rằng: phần lớn những trẻ ít vận động thì các vận động phúc hợp và chức năng thần kinh thực vật thường kém phát triển, hoạt động hệ tuần hoàn và hệ hô hấp bị hạn chế, khả năng lao động chân tay giảm sút, trọng lượng cơ thể tăng nhanh. Chính vì vậy, vận động có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của cơ thể, ở mỗi một giai đoạn thì nhu cầu vận động của trẻ là khác nhau. Vì thế khi lập chương trình giáo dục thể chất nhằm phát triển vận động cần dựa trên những cơ sở như đảm bảo về mặt dinh dưỡng sức khỏe cho trẻ, các bài tập vận động phải phù hợp với từng độ tuổi làm sao gây được hứng thú. Các bài tập vận động có tác dụng chung đến toàn bộ cơ thể, kích thích được nhiều cơ bắp tham gia thúc đẩy sự hoạt động của toàn bộ các hệ cơ quan trong cơ thể. Cùng với việc dạy trẻ các bài tập vận động chúng ta cũng phải chú ý đến việc phát triển các kỹ năng, tố chất vận động . Cần tăng cường ưu tiên các nhóm cơ bắp còn yếu về mặt sinh lý và giáo dục tư thế đúng cho trẻ, giúp trẻ có một thân hình cân đối, các động tác nhẹ nhàng chính xác.