SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen với văn học cho trẻ 3 – 4 tuổi

1. Mở đầu

1.1. Lý do chọn đề tài:

Như chúng ta đã biết, làm quen văn học là một môn học rất cần thiết và không thể thiếu được trong cuộc sống con người, đặc biệt đối với trẻ mầm non. làm quen văn học đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về bản thân, về cuộc sống xung quanh, văn học không những nuôi dưỡng trẻ mà con phát triển ở trẻ trí tưởng tượng óc sáng tạo nghệ thuật. Với tư cách là một lĩnh vực văn hoá, làm quen văn học có mặt trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ em. Tổ chức hướng dẫn trẻ làm quen với  văn học là một nhiệm vụ quan trọng ở trường mầm non. Đó là sự dẫn dắt mở cửa cho con người ngay từ những bước chập chững đầu tiên đi vào thế giới của giá trị phong phú chứa đựng trong tác phẩm nghệ thuật ngôn từ. Cũng từ đó giúp cho trẻ phát triển về mặt ngôn ngữ, sự nhạy cảm thẩm mỹ, năng lực cảm thụ văn học… Bởi vậy, việc đưa văn học đến với trẻ MN là một việc làm rất quan trọng và cần thiết. 

Tuy nhiên, đưa văn học đến với trẻ chúng ta phải nghiên cứu lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với tâm sinh lý của trẻ. Làm sao giáo viên biết sử dụng phương pháp, biện pháp khoa học, biết tìm tòi khám phá sáng tạo những phương pháp biện pháp đưa thế giới ông bụt, bà tiên đi vào lòng trẻ một cách nhẹ nhàng sinh động. 

Các hoạt động giúp trẻ làm quen với văn học, tạo tiền đề tốt để trẻ phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ diễn đạt lưu loát ý của mình, thường xuyên giáo dục trẻ biết yêu thương mọi người xung quanh. Biết yêu cảnh đẹp, yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước… qua đó còn giúp trẻ tự hào hơn, yêu quý hơn và hiểu biết nhiều hơn về kho tàng văn học Việt Nam.

Những tác phẩm văn học cho trẻ mầm non luôn có ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đặc biệt với các bé lớp mẫu giáo 3-4 tuổi, những hình tượng tươi sáng, những bức tranh giàu chất thơ của thiên nhiên được vẽ lên trong tác phẩm, nhạc điệu của những vần thơ, tính chân thực, biểu cảm của ngôn ngữ luôn được các bé yêu thích. Từ việc cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ, bé dễ ghi nhớ, hứng thú xem và kể lại câu chuyện, bài thơ đã học. Vốn từ ngữ của bé từ đó tăng lên, ngôn ngữ của bé ngày càng trở nên phong phú hơn. Vì vậy cho trẻ làm quen với văn học là một việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết với mỗi bé mầm non. Vậy làm thế nào để cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ? Tình yêu ngôn ngữ nghệ thuật của trẻ cần được giáo dục ngay từ thời thơ ấu trẻ sẽ mang tình yêu đó đến trường phổ thông và mai sau các cháu sẽ thêm yêu văn học nước nhà.

 Để giúp các bé tiếp cận với tác phẩm văn học, cô giáo tái hiện lại tác phẩm văn học bằng cảm nhận của mình, đọc kể diễn cảm tác phẩm. Qua tác phẩm văn học bé có thể học, có thể chơi thông qua các trò chơi đóng kịch, tập làm sách truyện, tập kể chuyện theo nhóm, tập kể chuyện theo tranh…

Trong thực tế tại các trường mầm non hiện nay giáo viên dạy trẻ mầm non làm quen với văn học mới chỉ mang tích chất đáp ứng đủ chương trình mà giáo viên chưa chú ý đến việc hình thành cảm thụ văn học cho trẻ, chưa chú ý đến vẻ đẹp nội dung cũng như hình thức của các tác phẩm văn học trong quá trình dạy, giáo viên còn thiếu sự nhạy cảm và linh hoạt trong việc sử dụng biện pháp thủ thuật khi dạy trẻ làm quen với  văn học. Vì vậy giờ học làm quen văn học vẫn chưa đạt kết quả cao. Bên cạnh đó còn nguyên nhân khách quan là giáo viên thực hiện chương trình Giáo dục Mầm non còn hạn chế về hình thức tổ chức, cách lựa chọn nội dung theo chủ đề, theo hướng mở nên phần nào ảnh hưởng đến việc tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường.

Xuất phát từ thưc trạng nêu trên, nhận thức được tầm quan trọng của môn làm quen văn học.  Tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi để tìm ra các hình thức, biện pháp giúp trẻ có những giờ học sao cho có chất lượng nhất, bổ ích nhất, giúp trẻ phát triển toàn diện. Muốn trẻ tiếp thu các kiến thức được dễ dàng thì hình thức truyền đạt gây sự chú ý của trẻ là vô cùng quan trọng. Chính vì nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn này nên tôi đã mạnh dạn đưa ra  “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen với văn học cho trẻ 3-4 tuổi tại Trường mầm non” 

1.2. Mục đích nghiên cứu.

 Nhằm tìm hiểu thực trạng chất lượng về việc nâng cao chất lượng làm quen với văn học cho trẻ 3- 4 tuổi tại trường mầm non. Từ đó đưa ra một số biện pháp hiệu quả nhất nâng cao chất lượng làm quen với văn học cho trẻ 3- 4 tuổi tại trường mầm non.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

 Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen với văn học cho trẻ 3-4 tuổi tại Trường mầm non. 

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

Để thực hiện tốt nội dung, nhiệm vụ của đề tài tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: 

+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Giáo viên xử lý tóm tắt về các tài liệu có liên quan đến việc dạy trẻ 3-4 tuổi làm quen với văn học.  

+ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Tôi tiến hành quan sát hoạt động của trẻ, xây dựng hệ thống câu hỏi đối với trẻ để chúng tôi khảo sát ,đánh giá trẻ  khi cảm thụ văn học qua thơ.

+ Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Qua quá trình quan sát trẻ tôi thống kê số liệu và xử lý số liệu để đưa ra tỉ lệ % đạt và chưa đạt của trẻ về việc trẻ 3- 4 tuổi làm quen với văn học.

2. Nội dung của sáng kiến.

2.1.Cơ sở lí luận.

Thực tế cho ta thấy rằng những biểu hiện về thái độ tình cảm, suy nghĩ của con người khi tiếp xúc với một tác phẩm văn học rất đa dạng và phong phú ví dụ: Như những vui buồn khi đọc tác phẩm văn học dẫn đến những biểu hiện khóc cười của người đọc từ đó cho ta thấy rằng nghệ thuật của các tác phẩm văn học đã có một sức mạnh kỳ diệu. 

Đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo 3-4 tuổi vấn đề cảm thụ và hiểu tác phẩm văn học mới chỉ là bước đầu vì tư duy của trẻ còn hạn chế, vốn kinh nghiệm chưa cao. Trẻ em chưa thể hiểu được ý nghĩa tìm ẩn trong mỗi câu chuyện thế nhưng trẻ rất thích được nghe người lớn kể chuyện, thích đọc thơ hoặc những bài đồng dao, ca dao phù hợp với lứa tuổi. Mục đích của việc cho trẻ làm quen văn học là giúp cho trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Làm quen văn học còn hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể đó là tính tổ chức kỷ luật tự chủ mạnh dạn trước mọi người. Dạy trẻ làm quen văn học còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, cũng cố kiến thức trẻ qua học tập vui chơi. Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng, phát triển tâm hồn cho trẻ, truyền cho các cháu vẽ đẹp truyền thống của cha ông, lòng nhân ái thuỷ chung tính công bằng yêu lẽ phải, đức cần cù chăm chỉ, yêu nước thương nòi tự tin, lạc quan, yêu đời.

2.2. Thực trạng.

1. a) Thuận lợi:

Ban giám hiệu nhà trường đã luôn quan tâm đến cơ sở vật chất, đồ dùng học tập, đồ dùng chơi được đáp ứng kịp thời thuận tiện cho việc dạy và học. Trẻ đi học tương đối đều được làm quen và củng cố thường xuyên nên trẻ đã đi vào nề nếp. Bản thân có trình độ chuyên môn vững, yêu nghề, mến trẻ. Bản thân đã tham gia đầy đủ các chuyên đề của nghành học mầm non. Đồng nghiệp luôn giúp đỡ để tôi được trao đổi về chuyên môn, tích lũy thêm kinh nghiệm qua các buổi sinh hoạt chuyên môn của nhà trường. Môn học này đã để lại rất nhiều bài học đáng quý và đã để lại sự yêu thích trong lòng mỗi trẻ thơ.

Phụ huynh quan tâm đến việc học của con em, phối hợp với giáo viên trong việc giảng dạy trẻ, hỗ trợ các nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động.

1. b) Khó khăn: