SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng rèn chữ viết cho học sinh lớp Một

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Học sinh lớp Một, năm đầu tiên bước vào trường Tiểu học, điều gì đối với các em cũng mới lạ. Các em chuyển từ hoạt động chủ đạo là vui chơi sang hoạt động chủ đạo là học tập. Các em phải làm quen với nhiều môn học mới lạ so với bậc học Mầm non. Thầy cô giáo là những người giúp các em hoà nhập với những hoạt động học tập mới mẻ này.
Môn Tiếng Việt là một trong các môn học chủ đạo ở Tiểu học, trong đó phân môn Tập viết có tầm quan trọng đặc biệt nhất là đối với học sinh lớp Một. Tập viết giúp các em viết thạo, viết đúng, viết đẹp, là cơ sở để các em ghi chép bài học của tất cả các môn học.
Viết chữ đẹp là nguyện vọng, là mong muốn của giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh.
Chúng ta thường quan niệm: “Nét chữ, nết người”. Bởi nét chữ thể hiện tính cách của con người cẩn thận, siêng năng. Từ đó thông qua chữ viết để giáo dục nhân cách con người. Dạy cho học sinh rèn chữ viết là rèn tính cẩn thận, sự cảm nhận về thẩm mỹ. Đồng thời cũng là nâng cao nhận thức về tinh thần lao động cho các em. Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng nói: “Chữ viết cũng là biểu hiện của nết người”, dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với chính mình cũng như đối với thầy cô giáo và bạn của mình.
Vì vậy, “Luyện nét chữ – Rèn nết người” hay “Viết chữ đẹp – Giữ vở sạch” trong nhà trường đã và đang là một việc làm rất quan trọng, cần thiết vì nó vừa là mục đích vừa là phương tiện của quá trình giáo dục toàn diện nhân cách một con người. Trong những năm học vừa qua, Bộ GD&ĐT đã đưa phong trào “Giữ vở sạch – Viết chữ đẹp” đến từng nhà trường và đây cũng là một tiêu chí thi đua đánh giá chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường cũng như cá nhân từng giáo viên
Hưởng ứng phong trào “Giữ vở sạch – Viết chữ đẹp”, giáo viên và học sinh khắp nơi đã nỗ lực không ngừng để rèn luyện nét chữ của mình, bởi đã thấy rõ những thực trạng không thể tránh khỏi khi viết chữ quá xấu, đó là: trong các
kì thi học sinh giỏi, thi đại học, số học sinh bị điểm kém do chữ  xấu và trình
bày bài tuỳ tiện chiếm tỉ lệ không nhỏ.
Thực tế, học sinh Tiểu học hiện nay còn không ít các em đã học lên lớp trên nhưng chữ viết rất cẩu thả và sai các nét cơ bản, thực trạng này cũng do ở lớp 1 giáo viên chưa nhiệt tình quan tâm đến rèn chữ viết cho các em. Song, làm thế nào để chất lượng chữ đẹp đạt đồng đều toàn diện ở tất cả các đối tượng học sinh? Đây là những điều trăn trở băn khoăn của các nhà quản lý, các thầy giáo, cô giáo tâm huyết với nghề. Vì những lí do đó, tôi mạnh dạn chọn viết Sáng kiến kinh nghiệm:
“Một số biện pháp nâng cao chất lượng rèn chữ viết cho học sinh lớp Một”
2.  Mục đích nghiên cứu
–  Nghiên cứu đúc rút ra những kinh nghiệm để dạy tốt kĩ năng viết cho học sinh lớp 1 .
– Rèn chữ viết đúng và đẹp , bồi dưỡng ý thức giữ vở sạch , viết chữ đẹp .
– Giáo dục ý thức học tập tốt , yêu thích môn học , giáo dục tính tỉ mỉ , cẩn thận trong viết chữ cũng như trong làm việc .
3. Đối tượng nghiên cứu:
– Nghiên cứu, tổng kết về nâmg cao kĩ năng viết của học sinh lớp 1 Trường Tiểu học Minh Khai 1 – Thành phố Thanh Hoá
4. Phương pháp nghiên cứu:
–  Khảo sát chất lượng phân môn Tập viết của HS lớp 1.
– Dự giờ giáo viên Khối 1 giờ dạy Tập viết.
– Tham khảo tài liệu

II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận
Đối với học sinh lớp 1, việc giúp các em làm quen với chữ viết có nhiều khó khăn. Các em mới được đến trường, còn nhiều bỡ ngỡ. Nhiều em còn rụt rè, thiếu mạnh dạn, tự tin. Cầm bút viết những nét chữ đầu tiên còn lóng ngóng vụng về. Vì vậy yêu cầu các em viết đúng, viết đẹp ngay từ đầu là khó có thể thực hiện được.Do vậy đối với giáo viên cần có sự dạy dỗ công phu, nhiệt tình. Giáo viên cần tập trung xây dựng biện pháp rèn chữ viết cho phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 sao cho có hiệu quả, trước tiên cần xây dựng nền nếp và kĩ thuật viết chữ đúng. Đó là cơ sở để viết chữ đẹp và cũng chính là yếu tố quyết định cho việc rèn chữ viết đẹp của các em trong quá trình học tập.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Để nắm được thực trạng về vấn đề chữ viết của học sinh lớp 1, tôi tiến hành khảo sát thực trạng giáo viên và học sinh khối 1, trường Tiểu học Thiệu Dương.
1) Giáo viên
Nhà trường có đội ngũ giáo viên có năng lực công tác tốt, nhiệt tình, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm trong công việc, luôn đoàn kết và đặc biệt là có kinh nghiệm dạy học lớp 1 đã nhiều năm.
Bảng 1 : Đội ngũ giáo viên dạy lớp 1
TT
Họ và tên giáo viên
Trình độ
Đào tạo
Dạy lớp
Xếp loại giờ dạy
năm học trước
1
Nguyễn Thị Hương
ĐHSP
1A
Giỏi
2
Nguyễn Thị Trâm
ĐHSP
1B
Giỏi
3
Lê Thị Châu
ĐHSP
1C
Giỏi
4
Nguyễn Thị Nụ
ĐHSP
1D
Giỏi
5
Bùi Thị Thái
ĐHSP
1E
Giỏi
6
Trần Thị Dung
ĐHSP
1G
Giỏi

2) Học sinh
Thực hiện hướng dẫn của các cấp quản lí giáo dục, Nhà trường đã từng
bước cải tiến công tác tổ chức, quản lí dạy học. Học sinh được học đủ các môn học của chương trình theo quy định của Bộ GD&ĐT; tăng thời lượng và trú trọng nhiều hơn đến chất lượng hai môn Toán và Tiếng Việt. Để biết chất lượng chữ viết của học sinh khối 1 trường Tiểu học Minh Khai 1, tôi đã tham quan các lớp trong giờ Tập viết để biết được tình trạng chung về chữ viết của các em sau đó tôi tiến hành khảo sát chất lượng của lớp 1C do cô giáo Lê Thị Châu phụ trách.
Kết quả cụ thể:
Bảng 2: Kết quả khảo sát chất lượng chữ viết của HS lớp 1C
(Tháng ………)

Lớp

Sĩ số
Chất lượng phân môn Tập viết
A
B
C
SL
%
SL
%
SL
%
1C
43
20
46,5
18
41,9
5
11,6

Nhìn vào kết quả khảo sát ở bảng khảo sát 2 cho thấy, chất lượng chữ viết của các em còn thấp. Tìm hiểu nguyên nhân, tôi đã khảo sát thực tế bằng cách: Gặp gỡ, trao đổi với giáo viên chủ nhiệm lớp, các bậc phụ huynh, chuyện trò với các em học sinh, nhất là những em viết chữ còn yếu. Qua khảo sát tôi nhận thấy, phần lớn số học sinh viết chữ loại B, loại C là do các em chưa nắm được cách viết các nát cơ bản.; các thuật ngữ  như: Điểm đặt bút, viết liền mạch, rê bút, lia bútấcc em còn rất mơ hồ. Một bộ phận học sinh do điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình nên việc quan tâm của gia đình đến chất lượng học tập của các em chưa sát sao. Môi trường học tập ở nhà của các em không đảm bảo theo quy định (Chưa có góc học tập hoặc góc học tập thiếu ánh sáng, bàn ghế không đúng quy cách…) Số học sinh yếu thường đi học thiếu chuyên cần. Cá biệt còn có học sinh không biết cách cầm bút như thế nào cho đúng cách… Từ thực trạng này tôi đã tìm tòi, nghiên cứu để đưa ra những giải pháp cũng như biện pháp cụ thể để
khắc phục, nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Với nhiều năm dạy học lớp 1, trong quá trình giảng dạy tôi đã đúc rút và
mạnh dạn đưa ra một số biện pháp để nâng cao chất lượng rèn chữ viết cho học
sinh lớp 1 như sau:
Biện pháp 1: Nghiên cứu mối quan hệ giữa âm và chữ
Bản thân tôi luôn tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu để hiểu rõ mối quan hệ khăng khít giữa âm – chữ – nghĩa để thấy được sự khác biệt của hệ thống chữ cái và cấu tạo chữ đó, thấy được đặc điểm riêng của từng chữ cái, quy trình viết các con chữ. Chữ viết của tôi trên bảng lớp hay lời phê trong vở của học sinh khi chấm chữa bài là chữ mẫu chuẩn để học sinh học tập.
Biện pháp 2: Họp phụ huynh học sinh
Họp phụ huynh học sinh là việc làm không thể thiếu, họp phụ huynh giúp giáo viên trao đổi với cha mẹ học sinh về tình hình học tập của từng đối tượng học sinh, là cơ hội để giáo viên gặp gỡ tranh thủ sự ủng hộ của phụ huynh trong việc giáo dục học sinh, thống nhất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục  và yêu cầu gia đình chuẩn bị đày đủ đồ dùng học tập cho học sinh. Đồng thời giáo viên cũng như phụ huynh học sinh có được thông tin hai chiều để phối hợp nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho các em.
Biện pháp 3: Tư thế ngồi viết của học sinh
Ngoài việc chú trọng dạy kiến thức cho học sinh tôi còn chú ý đến một số tác động khách quan có ảnh hưởng trực tiếp đến chữ viết của học sinh, đó là: bàn