SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc dạy học từ láy cho học sinh lớp 4

I/MỞ ĐẦU:

1/ Lý do chọn đề tài:

Trong những năm gần đây, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học đã được các nhà nghiên cứu, cán bộ quản lí chỉ đạo cũng như giáo viên trực tiếp giảng dạy đặc biệt quan tâm.

Đổi mới phương pháp dạy học có thể hiểu đó là con đường ngắn nhất để đạt chất lượng và hiệu quả cao trong dạy và học. Đổi mới PPDH là sự kết hợp nhuần nhuyễn sáng tạo giữa kinh nghiệm của giáo viên với những yếu tố mới của PPDH hiện đại. Với cách nhìn từ phương pháp mới, giáo viên có thể thực hiện việc cải tiến PPDH nói chung và môn Tiếng Việt lớp 4, 5 nói riêng nhằm gây hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui bằng sự hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt: nghe, nói, đọc, viết. Để học sinh giao tiếp một cách tốt nhất thì việc sử dụng từ láy trong Tiếng Việt góp phần rất lớn trong việc gợi tả sắc thái, biểu cảm, làm bộc lộ hết cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ nói chung và văn bản văn chương nói riêng. Việc nắm vững từ láy rất quan trọng đối với học sinh Tiểu học. Nó giúp cho các em thêm yêu qu‎‎‎í Tiếng Việt, góp phần làm giàu đẹp và phong phú thêm vốn sống cho các em, giúp các em có nhiều điều kiện để học tốt môn Tiếng Việt và các môn học khác ở bậc Tiểu học…Trong chương trình Tiếng Việt ở Tiểu học, từ láy được dạy trong phân môn Luyện từ và câu và các phân môn khác thuộc môn Tiếng Việt. Như vậy, nội dung dạy về từ láy trong chương trình môn Tiếng Việt nói riêng, các  môn học nói chung ở Tiểu học,chiếm một tỉ lệ đáng kể. Điều đó nói lên ý nghĩa quan trọng của việc dạy từ láy ở bậc Tiểu học. Vốn từ là một trong những bộ phận cấu thành của ngôn ngữ, cho nên muốn dạy cho học sinh nắm tiếng mẹ đẻ, không thể không coi trọng việc dạy vốn từ láy cho học sinh. Trong giao tiếp thông thường, cả người phát (nói, viết) và người nhận (nghe, đọc) đều cần nắm được từ láy, hiểu từ láy và sử dụng từ láy một cách chính xác, thì việc giao tiếp mới diễn ra suôn sẻ, đạt được hiệu quả cao. Nhất là đối với học sinh độ tuổi Tiểu học, khi mà vốn Tiếng Việt nói chung, vốn từ láy nói riêng ở các em còn hạn chế, cần phải được bổ sung, phát triển để đáp ứng các nhu cầu học tập, giao tiếp.Vì vậy, việc dạy từ láy cho học sinh càng được coi trọng, không thể dạy lướt qua.

Trước tình hình một số học sinh đã học lớp 4, khi học xong phần từ láy mà bản chất từ láy các em không hiểu, thậm chí còn không phân biệt được các từ láy đơn giản và thông thường nên đây chính là mối quan tâm và lo ngại của giáo viên chủ nhiệm. Từ thực tế kỹ năng nhận biết từ láy của học sinh còn hạn chế, chưa đạt yêu cầu cơ bản của học sinh cuối cấp ở bậc Tiểu học. Do vậy, tôi suy nghĩ và tìm ra “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc dạy học từ láy cho hs lớp 4”

 2/ Mục đích nghiên cứu:

Đề tài nhằm nâng cao hiệu quả việc dạy học từ láy cho học sinh tiểu học, đồng thời giúp học sinh hiểu sâu hơn về từ láy. Các em phải đạt được yêu cầu và nắm bắt tính chất cơ bản của từ láy, không còn mắc lỗi phổ biến và có khả năng nhận biết và vận dụng tốt từ láy vào vốn từ Tiếng Việt của mình.

3/ Đối tượng nghiên cứu:

   Vấn đề tiếp thu học từ láy là học sinh lớp 4A2-Trường Tiểu học Ba Đình, TP Thanh Hoá 

4/ Phương pháp nghiên cứu

• Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
• Phương pháp điều tra khảo sát thực tế.
• Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.

                                        II/   NỘI DUNG:

    1/ Cơ sở lí luận của vấn đề:

        Quan niệm về dạy từ láy ở bậc Tiểu học còn coi nhẹ, bởi vì ngay cả trong sách giáo khoa Tiếng Việt 4 cũng nêu định nghĩa về từ láy một cách đơn giản “Phối hợp những tiếng có âm đầu hay vần (hoặc cả âm đầu và vần) giống nhau. Đó là từ láy.” SGK TV 4-Tập1 [1]

 Với định nghĩa này chỉ giúp học sinh nhận biết những từ láy ở mức độ đơn giản. Có những từ thoạt nhìn ta có thể nhầm với từ láy, nhưng thực ra nó lại là từ ghép Hán- Việt như: bao biện, bình minh, hoan hỉ….  Để nâng cao chất lượng về dạy học từ láy cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

  + Bảo đảm được tính khoa học và tính giáo dục cho các em.

  + Bảo đảm sự thống nhất giữa lí luận và thực tiễn.

  + Bảo đảm tính hệ thống.

  + Bảo đảm tính vừa với khả năng tiếp nhận kiến thức của các em.

  + Đảm bảo sự thống nhất giữa tính vững chắc của kiến thức và sự linh hoạt trong tư duy.

  2/ Thực trạng của vấn đề

   + Về phía giáo viên: Trên thực tế ở các trường Tiểu học vẫn còn một số giáo viên chưa nghiên cứu kĩ bài trước khi lên lớp, chưa làm rõ cho cho học sinh thấy được vì sao có những từ mới đọc qua thì cho là từ láy nhưng xét về các mặt thì lại là từ ghép. Bên cạnh đó thời gian tập trung cho việc học phần từ láy còn ít. Do vậy, giáo viên chạy theo sự ràng buộc của phân phối chương trình, thường dạy kiến thức cơ bản là chính. Từ đó, học sinh ít phát triển được năng lực tư duy, tìm tòi sáng tạo trong khi học phần từ láy, không hình thành được kỹ năng khái quát hóa, trừu tượng hóa của học sinh.

   + Về phía học sinh: Tâm lý hiện nay, việc học về từ láy đối với các em rất ngại hay nói đúng hơn là sợ do nắm chưa vững và ít thực hành về từ láy.

       Năm học ……., được sự thống nhất của giáo viên chủ nhiệm khối lớp 4 và sự cho phép của Ban giám hiệu. Sau khi học xong phần từ láy,tôi thống kê các sai lầm của học sinh trong lớp 4A2 đó là: một số học sinh chưa nắm vững khái niệm về từ láy, còn lúng túng khi phân biệt từ láy với từ ghép. Bên cạnh đó học sinh giải nghĩa từ láy chưa chính xác và sử dụng từ láy còn chưa thật hiệu quả, từ đó tôi  có biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học về từ láy để các em đạt kết quả tốt hơn.

Sau khi học xong phần từ láy, tôi ra đề kiểm tra các kiến thức về từ láy.

                                              Bài kiểm tra

Bài 1: Những từ nào là từ láy

  Ngay ngắn, ngay thẳng, thẳng thắn, thẳng tuột, thẳng tắp.

Bài 2: Hãy xếp các từ sau thành 2 loại: từ ghép, từ láy

 Sừng sững, chung quanh, lủng củng, hung dữ, mộc mạc, nhũn nhặn, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc, thanh cao, giản dị, chí khí.

Bài 3: Từ láy “ xanh xao” dùng để tả màu sắc của đối tượng:

A, da người

B, lá cây còn non

C, lá cây đã già

D, trời

Bài 4: Cho đoạn văn sau:

“ Đêm về khuya lặng gió. Sương phủ trắng mặt sông. Những bày cá nhao lên đớp sương tom tóp, lúc đầu còn loáng thoáng dần dần tiếng tũng toẵng xôn xao quanh mạn thuyền”. 

1. Tìm những từ láy có trong đoạn văn
2. Phân loại các từ láy tìm được theo các kiểu từ láy đã học.

Lớp tôi có 41 học sinh với 41 bài khảo sát, qua khảo sát, thống kê tôi nhận thấy thực trạng những sai lầm của học sinh nhiều nhất là: