SKKN Một số biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi

                                                        I: Mở đầu.

• Lý do chọn đề tài.

         Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật kết hợp những âm thanh thành một hệ thống theo quy luật riêng, có tính gắn bó chặt chẽ và logic, diễn ra trong thời gian nhất định để thể hiện những tư tưởng và tình cảm của con người. Âm nhạc giáo dục con người cái mĩ, cái thiện. Lời ca, giai điệu, bản nhạc của bài hát sẽ giúp trẻ có những rung cảm mạnh mẽ. Từ đó, trẻ biết cảm nhận tác phẩm và trải nghiệm những cảm xúc, ý nghĩ của mình để dần biết khám phá sự đa dạng của cuộc sống. [1]

Âm nhạc có vai trò quan trọng đối với sự phát triển thể chất của trẻ mầm non. Âm nhạc có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Trước hết, âm nhạc được coi là khả năng tốt nhất để phát triển tai nghe. Tính chất đa dạng của âm nhạc gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim mạch, sự trao đổi máu. [2]

Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm…. Đối với trẻ mầm non, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc, trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi, trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu sẽ tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lí, năng lực hoạt động và sự hiểu biết. [3]

Âm nhạc có vai trò to lớn đối với sự phát triển nhận thức của trẻ. Cảm thụ âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển nhận thức. Nó đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát, nhạy bén. Trẻ tập trung nghe nhạc, so sánh âm thanh, làm quen với ý nghĩa biểu cảm của âm thanh đó, ghi nhớ những đặc điểm, tính chất của hình tượng âm nhạc. Trong khi hát và vận động theo nhạc, trẻ không chỉ tiếp thu về giai điệu, tiết tấu, lời ca mà còn phát triển ngôn ngữ (phát âm chính xác, biểu cảm, mở rộng vốn từ). [2] 

Âm nhạc giúp cho trẻ phát triển tốt về tình cảm, kĩ năng xã hội. Âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Âm nhạc có tác động trực tiếp vào lĩnh vực tình cảm của con người và khả năng thống nhất con người trong cùng một nỗi xúc động và nó trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con người với nhau mà không cần đến ngôn ngữ. [2]

Trong trường mầm non, hát múa là một hoạt động chủ yếu trong chương trình giáo dục âm nhạc ở tất cả các lứa tuổi nói chung và lứa tuổi mẫu giáo nhỡ nói riêng. Qúa trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như: Nghe cô hát, trẻ tự ca hát, nhảy múa, chơi trò chơi âm nhạc…sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa, đó là sự phát triển về thẩm mĩ, tình cảm – xã hội, nhận thức và thể chất, trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Như chúng ta đã biết, đặc điểm của trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi nói riêng có tính hiếu động. Trẻ tiếp nhận thế giới xung quanh bằng trực quan cảm tính, đời sống tinh thần của trẻ chủ yếu là tình cảm. Khi nghe nhạc, dưới tác động của âm nhạc (nhịp điệu, trọng âm, tiết tấu…) trẻ bộc lộ cảm xúc bằng cử chỉ, hoạt động của tay, chân, đầu, cơ thể một cách tự nhiên… đó chính là vận động. Do vậy, múa và vận động theo nhạc là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi nói riêng. [1]

Với vai trò như vậy, âm nhạc đã trở thành một nội dung cần thiết trong chương trình giáo dục mầm non, trong đó hoạt động dạy trẻ vận động theo nhạc đóng vai trò quan trọng. Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc với các động tác nhảy múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc gõ đệm theo nhạc. Hoạt động này giúp trẻ phát triển cảm giác về nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Ngoài ra nó còn thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, giúp trẻ được bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với bạn bè

Việc dạy trẻ vận động nhịp nhàng theo nhịp điệu âm nhạc không chỉ giúp trẻ tập phối hợp các động tác đi lại vững vàng, chạy nhẹ nhàng. Tất cả những vận động của tay, chân, thân mình, nhờ có sự phụ họa âm nhạc trở nên chính xác, nhịp nhàng hơn. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp duyên dáng. [4]

      Thực tế trẻ ở lớp mình phụ trách 100% là con em dân tộc thiểu số, vốn tiếng việt của trẻ còn hạn chế, khả năng giao tiếp chưa mạnh dạn, các kĩ năng múa hát chưa thành thạo nhưng ngược lại nhu cầu được nói, múa hát và vận động theo nhạc lại rất lớn, trẻ mẫu giáo ở lớp tôi phụ trách rất thích được vận động theo nhạc nhưng những kỹ năng vận động của trẻ còn rất đơn điệu, chưa mang tính nghệ thuật. Xuất phát từ những quan điểm trên và với mong muốn nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ, tôi mạnh dạn lựa chọn, nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi tại trường Mầm non Tân Phúc huyện Lang Chánh tỉnh Thanh Hóa”

2. Mục đích nghiên cứu:

   Thông qua các hoạt động giáo dục âm nhạc giúp trẻ phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc, phát triển kĩ năng nghe, nói, kĩ năng hát, vận động theo nhạc và kĩ năng sử dụng dụng cụ âm nhạc, kĩ năng chơi trò chơi âm nhạc…Ngoài ra việc nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc còn giúp cho trẻ phát triển tình cảm, tính thẩm mĩ, tính linh hoạt sáng tạo, giúp trẻ trở nên yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên, con người và yêu cảnh vật xung quanh.

3. Đối tượng nghiên cứu:

Trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi tại trường mầm non Tân Phúc huyện Lang Chánh tỉnh Thanh Hóa.

4. Phương pháp nghiên cứu:

       – Tham khảo tài liệu về bộ môn giáo dục âm nhạc

       – Phương pháp trao đổi với phụ huynh.

       – Phương pháp khảo sát 

       – Phương pháp đàm thoại.

       – Phương pháp quan sát.

– Phương pháp thống kê và xử lí số liệu.

1. Nội dung

1. Cơ sở lý luận

Âm nhạc trong xã hội chúng ta rất đa dạng và phong phú nhưng tất cả đều bắt nguồn từ cuộc sống, lao động, sinh hoạt và được nuôi dưỡng từ khi còn nằm trong nôi. Hoạt động âm nhạc ngày càng được nhân rộng trong cộng đồng bằng nhiều hình thức khác nhau như: Hát, múa, sử dụng dụng cụ âm nhạc….Âm nhạc có vị trí quan trọng, được coi là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để góp phần thực hiện các nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm mỹ… tạo cơ sở hình thành nhân cách cho trẻ. [1]

       Trong các hoạt động giáo dục ở trường mầm non, giáo dục âm nhạc là hoạt động mang tính nghệ thuật, âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích và là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, phát huy tính sáng tạo của trẻ. Âm nhạc dẫn dắt trẻ đi vào thế giới của cái thiện, tạo ra sự đồng cảm và bồi dưỡng năng lực sáng tạo của trí tuệ mà không một phương tiện nào sánh được. Âm nhạc còn là phương tiện, là cầu nối cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể nói, âm nhạc như một món ăn tinh thần, là nguồn sữa nuôi dưỡng không thể thiếu được đối với cuộc sống của mỗi con người chung. Đặc biệt đối với trẻ mầm non nói riêng. [2]

Đối với trẻ các hoạt động âm nhạc như vận động múa, sử dụng dụng cụ âm nhạc thì các hoạt động đều được thực hiện dưới sự hướng dẫn của cô giáo. Sự phát triển trí tuệ, năng khiếu của trẻ được hình thành qua giờ hoạt động âm nhạc. Những hoạt động bắt chước, tập luyện hay sáng tạo của trẻ dưới sự tổ chức và điều khiển, hưỡng dẫn của cô giáo, đồng thởi nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc và phát triển trí tuệ cho trẻ.[1]

Đối với các kĩ năng vận động theo nhạc thì quá trình tập luyện không dựa vào chữ viết hay kí hiệu nốt nhạc mà chủ yếu là học qua bắt chước. Vì vậy, cô là người trực tiếp hướng dẫn, tập luyện cho trẻ để hình thành những kĩ năng vận động theo nhạc được thành thạo, từ đó giúp cho các hoạt động âm nhạc trở nên phong phú,đa dạng và hấp dẫn hơn. [1]

         Ở trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi, nhu cầu vận động của trẻ đã có, đồng thời các hệ cơ quan trong cơ thể trẻ đã hoàn thiện, các chức năng tâm lý như: xúc cảm, tình cảm, ghi nhớ, chú ý … đã có chủ định, trẻ đã có thể ghi nhớ và thể hiện lại cá