SKKN Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 4

1. MỞ ĐẦU

         1.1. Lí do chọn đề tài

Môn học Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ quan trọng, trau dồi ngôn ngữ cho học sinh, trang bị cho học sinh những tri thức Việt ngữ học và quy tắc sử dụng chúng trong hoạt động giao tiếp.

Trong các phân môn của bộ môn Tiếng Việt, chính tả là một trong những phân môn có vai trò quan trọng, bởi đây là phân môn hình thành, rèn luyện và phát triển kỹ năng viết. Rèn chữ viết chính tả cung cấp cho học sinh biết quy tắc chính tả và thói quen viết chữ ghi âm Tiếng Việt đúng và chuẩn. Nắm vững chính tả, học sinh mới có thể nói được, viết được, nói hay, viết hay… góp phần giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt- thứ của cải vô cùng quý báu của dân tộc ta.

Sự thống nhất chính tả thể hiện tính thống nhất của một ngôn ngữ. Chính tả có thống nhất thì việc giao tiếp bằng ngôn ngữ viết mới không bị trở ngại giữa các địa phương, cũng như giữa các thế hệ với nhau. Giải quyết lỗi chính tả trong nhà trường là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần hoàn thành mục tiêu giáo dục đề ra.

Trên thực tế, hiện tượng viết sai chính tả là khá phổ biến ở học sinh lớp 4. Mặc dù những qui tắc, qui ước về Chính tả đã được thống nhất theo ngữ pháp chung. Nhưng việc “viết đúng Chính tả” trong học sinh hiện nay nói chung vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại do có rất nhiều tiếng, từ không thể phân biệt chính tả theo quy tắc. Ngoài việc do học sinh chưa phân biệt được sự khác nhau trên cơ  sở phát âm thì trong Tiếng Việt lại có rất nhiều tiếng mà khi phát âm có sự tương đồng rất khó phân biệt như hiện tượng các tiếng có phụ âm đầu là d/gi. Chính vì thế mà học sinh viết sai chính tả tương đối phổ biến và đã ảnh hưởng không tốt đến khả năng cảm thụ Tiếng Việt của học sinh. Chưa nói đến hiện tượng không đồng nhất trong phát âm giữa các vùng, miền là khá phổ biến.  

Chính vì vậy, học sinh hiện nay mắc lỗi chính tả rất nhiều. Điều này ảnh hưởng tới kết quả học tập của các em ở môn Tiếng Việt nói chung cũng như các môn học khác. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy thực tế, tôi đã tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 4A trường Tiểu học Định Hưng – Yên Định – Thanh Hóa”,  bước đầu đã đạt được những kết quả khả quan. 

1.2. Mục đích nghiên cứu:

 Nghiên cứu phương pháp đặc trưng của phân môn chính tả, hiểu được nguyên nhân học sinh hay viết sai lỗi chính tả thường gặp, giúp học sinh ghi nhớ mẹo luật chính tả…Từ đó giúp học sinh viết đúng, viết đẹp theo mẫu quy định và nâng cao chất lượng viết chính tả nói riêng, môn Tiếng Việt nói chung.

        1.3. Đối tượng nghiên cứu:

     – Nghiên cứu thực trạng chữ viết và những lỗi sai chính tả của học sinh lớp 4A trường Tiểu học Định Hưng – Yên Định – Thanh Hóa.

     – Nghiên cứu về nội dung chương trình và chuẩn kiến thức kĩ năng của phân môn chính tả lớp 4.

    – Tổng kết các giải pháp dạy chính tả lớp 4 trường Tiểu học Định Hưng

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

1. Phương pháp khảo sát chất lượng chữ viết của học sinh.
2. Phương pháp thống kê, phân tích.
3. Phương pháp thực nghiệm.
4. Phương pháp đối chiếu và so sánh kết quả sau khi vận dụng các biện pháp trên.
5. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

          2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

Tiếng Việt là ngôn ngữ chung thống nhất trên toàn đất nước Việt Nam, nhưng mỗi vùng đều có sự khác biệt nhiều cách phát âm của từng địa phương khác nhau, dẫn đến tình trạng viết sai chính tả do phát âm. Con người không chỉ giao tiếp bằng ngôn ngữ nói mà còn giao tiếp bằng ngôn ngữ viết. Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra trong việc giao tiếp bằng ngôn ngữ viết là làm sao phải đảm bảo được người đọc hiểu đúng hoàn toàn ý nghĩa, nội dung trong văn bản của người viết. Viết đúng chính tả là giúp cho học sinh có điều kiện sử dụng Tiếng Việt đạt hiệu quả cao trong việc học tập các môn học khác ở nhà trường. Để đạt được yêu cầu này trên lĩnh vực chữ viết phải được thể hiện một cách thống nhất trên từng con chữ, từng âm tiết Tiếng Việt.

Về  cơ bản chính tả Tiếng Việt là chính tả ngữ âm, mỗi âm vị được ghi bằng một con chữ. Nói cách khác, giữa cách đọc và cách viết chính tả Tiếng Việt là thống nhất với nhau. Bởi theo nghĩa gốc thì “chính tả” tức là “ phép viết đúng” hay “ lối viết hợp với chuẩn”.

Qua các bài viết chính tả, rèn luyện cho học sinh “ có tính kỉ luật, tính cẩn thận và óc thẩm mĩ”. Đồng thời bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu quý Tiếng Việt, chữ viết, cách biểu thị tình cảm được thể hiện trong việc viết đúng chính tả.

Xuất phát từ tính chất và tầm quan trọng của việc viết đúng chính tả như thế nên phân môn chính tả đã được đưa vào chương trình giảng dạy của trường phổ thông. Cụ thể , phân môn chính tả đã được giảng dạy ở tất cả các lớp trong bậc học tiểu học (trừ học kì I của chương trình lớp 1 là chưa dạy) với nhiều hình thức chính tả khác nhau: Từ chính tả nhìn để chép (ở cuối lớp 1 và đầu lớp 2) rồi đến chính tả nghe – viết, chính tả nhớ – viết. Với những hình thức chính tả này giúp học sinh có thể hiểu về quy tắc chính tả để viết đúng chính tả. Tuy việc viết đúng chính tả là quan trọng và cần thiết như vậy nhưng thực tế việc dạy và học  chính tả ở tất cả các lớp trong bậc học Tiểu học nói chung và học sinh lớp 4 trường Tiểu học Định Hưng nói riêng vẫn còn mắc nhiều lỗi khi viết chính tả. Đây là nhiệm vụ của người học sinh cần phải rèn luyện chữ viết sao cho đúng “chính tả” và cũng là trách nhiệm đặc biệt quan trọng của tập thể giáo viên trường Tiểu học Định Hưng nói chung cũng như cá nhân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 4 nói riêng.

        2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

        2.2.1. Thực trạng

Hiện nay chất lượng chữ viết của học sinh còn sai nhiều lỗi chính tả. Vấn đề này có thể do nhiều nguyên nhân, tôi xin nêu ra một số nguyên nhân như sau:

         –  Giáo viên chưa tìm hiểu đặc điểm tình hình của lớp và phân loại học sinh theo tiêu chí chữ viết để có biện pháp bồi dưỡng, uốn nắn theo đúng đối tượng mà đang còn thiên về dạy đồng loạt.

         –  Giáo viên chưa nắm vững mục tiêu, nội dung phương pháp dạy học môn Tiếng Việt đặc biệt là phân môn chính tả. 

        –  Do học sinh bị ảnh hưởng bởi phương ngữ (chưa nói chuẩn theo tiếng phổ thông) Ví dụ: chân các em viết thành chưn. Hơn nữa, khả năng  ghi nhớ luật chính tả của học sinh còn chưa sâu nên rất lúng túng trong việc viết chính tả. Ví dụ: ngành nghề  viết thành ngành ngề. Mặt khác, do các em nắm kiến thức về chính âm chưa tốt. Ngoài ra còn có những nguyên nhân khác như: Điều kiện gia đình các em đa số làm nông nghiệp,  bố mẹ suốt ngày bận rộn với công việc, ít có thời gian dạy dỗ con cái, góc học tập gần như không có. Phần nữa là ý thức học tập của các em còn hạn chế, không đồng bộ… 

        –  Giáo viên chưa luyện cho học sinh phát âm chuẩn, viết đúng chính tả trong tất cả các môn học ví dụ vẫn còn nhiều giáo viên nói tiếng địa phương như: nói ngã ngửa thành ngả ngửa hoặc rực rỡ thành dực dở.

        –  Học sinh chưa có tính cẩn thận, còn hay viết cẩu thả, viết nhanh, viết ngoáy, trình bày chưa khoa học bài chính tả. Ví dụ: Các em chưa viết đúng độ