SKKN Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng đọc cho học sinh Lớp 5

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
2. Đặt vấn đề:
3. a) Cơ sở lí luận:

Như chúng ta đã biết, Đảng và nhà nước luôn quan tâm chăm lo và phát triển nguồn nhân lực. Vì vậy con người là đối tượng, là động lực là mục tiêu của xã hội. Trong xã hội hiện nay, điều cần thiết là con người phải có trình độ văn hóa và phẩm chất đạo đức tốt. Chính vì vậy, người thầy giữ vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục học sinh trở thành người có ích cho xã hội. Do đó ngay từ khi trẻ bước vào ghế nhà trường thì vai trò và trách nhiệm của người giáo viên đứng lớp ngày càng cao. Người giáo viên cần phải dạy cho các em từng câu, từng chữ, bên cạnh đó cần phải trang bị cho các em những lượng kiến thức để các em có thể tính toán, hoặc đọc được một bài báo, bài thơ,… Cũng chính từ đây mà bản thân tôi thấy rằng, ở tiểu học bất cứ môn học nào cũng đều quan trọng như nhau không thể bỏ qua một môn học nào. Như đã nói ở trên, nhà trường là nơi bắt đầu tập cho học sinh những hoạt động nghe, nói, đọc Tiếng Việt một cách có ý thức, học Tiếng Việt nhằm thúc đẩy các em tiếp cận kiến thức thế giới xung quanh mình. Đồng thời khai thác những đặc sắc của ngôn ngữ văn chương qua các bài học để có thể bồi dưỡng tư tưởng tình cảm và giáo dục thẩm mĩ cho các em. Dạy học Tiếng Việt là một môn rất quan trọng nó góp phần vào việc phát triển dần ý thức và lý trí cho học sinh tiểu học. Hệ thống các bài tập viết chữ, tập nói, tập kể chuyện, tập đọc, học thuộc lòng, tập làm văn, từ ngữ, ngữ pháp,… sẽ từng bước hình thành cho học sinh ở tiểu học có những kĩ năng như: nghe, nói, đọc, viết Tiếng Việt văn hóa nước nhà. Muốn học tốt tất cả các môn học trong nhà trường thì yêu cầu học sinh phải đọc thông thạo và viết rành rẽ thì các em mới hiểu được nội dung mình đọc là cái gì và từ đó các em mới phát triển được. 

1. b) Cơ sở thực tiễn: 

Trong xã hội hiện nay, điều cần thiết là con người phải có trình độ văn hóa, phẩm chất đạo đức tốt. Chính vì thế đòi hỏi các em phải nắm vững tất cả các môn 

học trong nhà trường. Đọc tốt là yêu cầu không thể thiếu được ở học sinh tiểu học. Ở lớp Năm yêu cầu tối thiểu về kỹ năng đọc là một trong bốn kỹ năng quan trọng mà bậc tiểu học cần rèn luyện là phải phát âm đúng, đọc lưu loát nội dung bài. Đọc thầm nhanh, hiểu nội dung bài đọc.

Nêu được dàn ý, đọc tóm tắt được ý chính của bài; trả lời được câu hỏi, nắm được ý nghĩa của bà. Bước đầu tiên đọc diễn cảm bài thơ và sau đó thể hiện được từng nhân vật có giọng đọc khác nhau; thể hiện sắc thái của bài một cách rõ ràng.

Do đó đọc thông chữ Việt là một trong những khâu quan trọng mà học sinh tiểu học cần đạt được, nhất là học sinh lớp 5.

Hiện nay việc đọc rất quan trọng, bởi lượng thông tin ngày càng nhiều trên sách báo,… mà có đọc tốt thì các em mới cảm nhận được thế giới xung quanh. Đọc tốt sẽ giúp các em sử dụng từ và cách dùng từ chính xác, đặt mẫu câu đúng mực, đúng ngữ pháp dần dần vốn ngôn ngữ các em sẽ phong phú đa dạng hơn.

2. MỤC ĐÍCH CHỌN ĐỀ TÀI:

Đề tài mà tôi nghiên cứu nhằm hình thành cho học sinh phát triển thêm khả năng đọc và hiểu. Mặt khác các em sẽ đọc đúng, đọc diễn cảm tốt, để từ đó các em có thể nhanh chóng cảm nhận hết tất cả các bài đọc, trau dồi kiến thức về ngôn ngữ, văn học và đời sống, giáo dục các em tình yêu quê hương đất nước và từ đó các em sẽ tích lũy cho mình một số vốn ngôn ngữ Tiếng Việt phong phú. Mặt khác, tạo được hứng thú cho học sinh khi học tập nhất là phân môn Tập đọc. Việc đọc đúng, trên cơ sở đó tiến tới đọc hay, đọc diễn cảm văn bản còn liên quan đến vấn đề hiểu biết về phong cách ngôn ngữ văn bản. Mỗi văn bản viết ra bao giờ cũng thuộc về phong cách nhất định và mang những đặc điểm riêng, khác biệt với những văn bản thuộc phong cách khác. Vì thế, các văn bản thuộc những phong cách khác nhau cần có cách đọc khác nhau.

Như vậy, có thể khẳng định, một trong những cơ sở khoa học vững chắc của phương pháp dạy Tập đọc ở tiểu học là ngôn ngữ học. Chỉ dựa trên cơ sở khoa học đó, tức là dựa trên cơ sở khoa học về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp,… của ngôn ngữ, 

thì việc dạy học Tập đọc của giáo viên mới giúp học sinh hoàn thiện và phát triển đúng hướng.

3. LỊCH SỬ ĐỀ TÀI:

Đề tài mà tôi nghiên cứu cũng được nhiều người quan tâm, nhất là đối với học sinh năm cuối cấp. Qua thực tế cho thấy việc đọc trên lớp của các em chưa tốt, các em còn đọc sai rất nhiều, phát âm lại không đúng những âm đầu hay âm cuối. Giọng đọc chưa rõ ràng, không rành mạch có khi lại đọc thừa tiếng, thiếu tiếng, khi thì đọc ê, a, kéo dài hoặc ngắt nghỉ câu một cách tùy tiện…. Chưa nói đến việc đọc hay lặp lại từ và có nhầm lẫn giữa dấu ngã và dấu hỏi.

Hiện nay kỹ năng đọc của các em nhìn chung còn rất kém, mà nếu như các em đọc kém thì việc cảm thụ nội dung bài sẽ rất chậm, khả năng tiếp thu bài cũng khó khăn. Và cứ thế làm cho việc học của các em dần dần bị chán nản khi học môn Tiếng Việt.

Chính từ những thực tế trên bản thân tôi là một giáo viên đứng lớp mang trong lòng rất nhiều khao khát ước mơ với công việc của mình, muốn cống hiến một phần công sức nhỏ bé của mình vào công việc trồng người và mong muốn phát triển thêm kinh nghiệm để phục vụ cho việc giảng dạy, đồng thời cũng nâng dần chất lượng học môn Tiếng Việt cho học sinh. Chính vì thế tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”.

Vì thế thiết nghĩ nếu rèn luyện được kỹ năng đọc sẽ giúp các em đọc rất tốt. Đọc tốt trong nhà trường sẽ hình thành cho các em những tư duy năng lực sử dụng vốn ngôn ngữ để suy nghĩ, để giao tiếp và học tập. Qua đó bước đầu rèn luyện cho các em đức tính cẩn thận, sử dụng từ ngữ chính xác. Mặt khác, giáo dục cho các em tình yêu quê hương đất nước, tình cảm lành mạnh trong sáng, để nâng cao dần chất lượng giáo dục toàn diện trong trường học. Đây cũng là cơ sở để các em học tốt tất cả các môn học ở lớp, nhất là đối với môn Tiếng Việt.

4. PHẠM VI ĐỀ TÀI:

Với đề tài này tôi chỉ đưa ra một số biện pháp rèn đọc giúp cho các em lớp 5 rèn đọc và phát âm chuẩn, chính xác, rèn luyện đọc thầm, rèn luyện đọc lưu loát trôi chảy, rèn luyện đọc diễn cảm nhằm hướng tới mục đích là các em đọc tốt hơn.

Song những biện pháp trên chỉ là kinh nghiệm riêng của bản thân tôi sau nhiều năm giảng dạy mà tôi đã rút kinh nghiệm được. Tuy nhiên đây chưa phải là biện pháp tối ưu và cũng còn nhiều hạn chế mong các thầy cô đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo đóng góp ý kiến thêm để đề tài tôi được hoàn thiện hơn và nâng cao chất lượng giảng dạy hơn nữa.

1. NỘI DUNG CÔNG VIỆC ĐÃ LÀM:
2. THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI:

Đầu năm học ………, tôi được phân công dạy lớp 5/1. Sau hai tuần lễ đầu ổn định và giảng dạy, tôi đã nhận thấy rằng khả năng tiếp thu của các em còn rất chậm nhất là môn Tiếng Việt mà ở phần đọc. Tôi bắt đầu theo dõi và nhận ra rằng đây chính là nguyên nhân dẫn đến các em chán nản khi học môn Tiếng Việt. Sau đó tiếp tục tiến hành điều tra khả năng đọc của các em và tôi đã chia thành các mức độ như sau:

* Đọc tốt: đọc rõ ràng, mức độ đọc đúng, đọc diễn cảm.

* Đọc khá tốt: đọc rõ ràng, lưu loát, nhưng mức độ diễn cảm chưa được tốt.

* Đọc trung bình: đọc to, rõ, lưu loát nhưng chưa được diễn cảm.

* Đọc yếu kém: đọc to, không lưu loát và phát âm sai đôi khi đọc thừa tiếng hoặc thiếu tiếng hay lặp lại từ.

Qua khảo sát, tôi nhận thấy rằng đối tượng học sinh lớp 5 yêu cầu đọc phải chuẩn, rõ ràng biết ngắt nghỉ hơi đúng chỗ khi đọc văn bản, ngắt nhịp phù hợp khi đọc bài thơ và hiểu được nội dung bài đọc,.

Ở lớp tôi có những em: Khang An, Hiếu Thảo, Hoàng Thành, Đình Quý, Gia Hiếu, Xanh Em, Vạn Lộc,… đọc chậm, khi đọc còn ê, a kéo dài, lặp lại từ, hay lẫn lộn giữa các phụ âm như: Sai phụ âm đầu: ch/tr, s/x, g/r, h/qu, v/d

Chẳng hạn như các em: Khang An, Diệu Linh thường đọc tiếng (tre thành che, trên thành chên, con trăn đọc thành con chăn,…) hoặc (rồi thành gồi, ra thành ga, rực rỡ thành gực gỡ,…). Nhiều em luôn lẫn lộn: hoa đọc thành qua, vài đọc thành dài, đường sá thành đường xá,…

Không chỉ dừng lại ở đó, các em học sinh (như đã nêu) thường phát âm sai ở phụ  âm đầu mà còn phát âm sai ở phụ âm cuối. Ví dụ như: bát ngát đọc thành bác ngác, hít thở đọc thành híc thở, dạy học đọc thành dại học,…

Một vài em lẫn lộn giữa hai dấu thanh: thanh ngã, thanh hỏi. Ví dụ như: kĩ thuật em đọc thành kỉ thuật, hoặc suy nghĩ đọc thành suy nghỉ,…)

Ngoài việc đọc sai phụ âm đầu, âm cuối, dấu thanh, học sinh còn đọc không mạch lạc, ngắt câu không đúng ngữ pháp, đôi khi các em đọc quá nhỏ quá nhanh hoặc chậm, lặp lại từ, ngắt nhịp sai…

Ví dụ: Bài “Một chuyên gia máy xúc”. (Sách Tiếng Việt 5, tập I, trang 45 ) đa số các em đã đọc như sau:

– “Chiếc máy xúc của tôi hối hả/ “điểm tâm”/những gầu chắc và đầy”.

– “Nhưng người ngoại quốc này/ có một vẻ gì nổi bật/lên khác hẳn khách tham quan khác”.