SKKN Một số biện pháp tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số 4 – 5 tuổi

1.Mở đầu 

1.1. Lý do chọn đề tài:

Trong thực tế chúng ta đã biết nhiệm vụ giáo dục mầm non là khâu đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo viên mầm non được xem là người thầy đầu tiên đặt nền móng cho việc đào tạo nhân cách con người mới cho xã hội chủ nghĩa tùy theo độ tuổi mà giáo dục khác nhau tuổi mầm non trẻ mới bắt đầu trong quá trình học nói chính vì vậy mà cung cấp vốn Tiếng Việt cho trẻ đặc biệt là dân tộc thiểu số là vô cùng quan trọng bởi vì các cháu dân tộc thiểu số thường hay dùng tiếng mẹ đẻ, nên khó khăn trong việc tiếp nhận Tiếng Việt dẫn đến cháu khó tiếp thu lời giảng của cô bằng ngôn ngữ Tiếng Việt, hay còn gọi cách khác là tiếng phổ thông. 

Chính vì vậy việc cung cấp Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số là vấn đề cần quan tâm nhằm hình thành kỹ năng cần thiết cho việc học Tiếng Việt ở các bậc học theo ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Ngôn ngữ Tiếng Việt của trẻ  dân tộc phát triển tốt sẽ giúp cho trẻ nhận thức và giao tiếp tốt. Việc phát triển ngôn ngữ Tiếng Việt cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các môn học hàng ngày trên lớp. 

Như chúng ta đã biết ngôn ngữ là thứ công cụ thiết yếu để trẻ giao tiếp, để liên hệ với người khác qua giao lưu trao đổi ngôn ngữ, để diễn đạt ý kiến, bày tỏ tình cảm của mình….vv. Ngôn ngữ còn là công cụ, là sản phẩm của hoạt động trí óc khi suy nghĩ, tưởng tượng, sáng tạo. Ngoài những hình ảnh “ chụp ” được từ các sự vật hiện tượng xung quanh người ta còn phải tự nói thầm, trong những trường hợp đó ngôn ngữ được phát ra thành lời nói để diễn đạt những suy nghĩ của mình. Nhưng những âm, những tiếng của câu nói phát ra có chuẩn xác hay không ta còn phải rèn luyện kỹ năng nói chuẩn xác Tiếng Việt cho trẻ, ngay từ trường Mầm non để cung cấp thêm vốn từ cho trẻ.

Ngôn ngữ càng phong phú thì việc hoà nhập với cuộc sống xã hội cũng như việc học hành nghiên cứu diễn ra càng thuận lợi hơn. Việc sử dụng ngôn ngữ để trao đổi được thực hiện trong xuốt quá trình học tập và đời sống sinh hoạt hàng ngày.

Năm học ………nhà trường phân công tôi đứng lớp 4-5 tuổi với 100% trẻ là người dân tộc thiểu số (dân tộc mường). khả năng giao tiếp và sử dụng Tiếng Việt của trẻ còn hạn chế, môi trường Tiếng Việt của trẻ chỉ thu gọn trong trường lớp mầm non vì vậy để chuẩn bị tốt khả năng sử dụng Tiếng Việt cho trẻ giúp trẻ phát âm thành thạo lưu loát thì cần chuẩn bị  tốt Tiếng Việt ban đầu cho trẻ bằng nhiều hình thức và phương pháp khác nhau phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo ở trẻ bằng các phương pháp giáo dục như: Qua trò chuyện, quan sát đàm thoại, kể chuyện, đọc cho trẻ nghe, qua dạo chơi ngoài, qua chơi hoạt động góc, qua hoạt động vui chơi mọi lúc mọi nơi giúp trẻ học tập có hiệu quả thông qua các thủ thuật lôi cuốn, gây hứng thú trẻ, lôi cuốn trẻ đảm bảo cho trẻ tự tin không lo lắng khi học Tiếng Việt.

Chuẩn bị Tiếng Việt cho trẻ vùng dân tộc thiểu số là một vấn đề rất thiết thực trong giảng dạy trẻ mầm non vùng dân tộc thiểu số hiện nay nói chung và lớp mẫu giáo 4-5 tuổi (Thôn Muốt) Trường Mầm Non Cẩm Thành nói riêng. Chính vì vậy muốn nâng cao khả năng nhận thức cho trẻ cần phải chuẩn bị tốt Tiếng Việt cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc chuẩn bị Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số 4-5 tuổi có nguồn Tiếng Việt tốt để bước vào lớp lớn và các lớp học sau này tôi đã lựa chọn đề tài: “ Một số biện pháp tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số 4-5 tuổi”

1.2. Mục đích nghên cứu:

 Bản thân nghiên cứu đề tài này với mục đích tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số. Việc làm hết sức cần thiết, tưởng chừng như rất dễ nhưng thực tế lại rất khó, mà nó đòi hỏi cả một quá trình, phải có sự kiên trì của cả giáo viên và trẻ. Dạy trẻ làm quen với Tiếng Việt là dạy cái gì? dạy như thế nào? Trẻ làm quen với Tiếng Việt với tư cách là bộ môn khoa học hay với tư cách là một công cụ, một phương tiện giao tiếp. Cách trả lời những câu hỏi trên sẽ liên quan tới việc lựa chọn nội dung, phương pháp cho trẻ dân tộc tiếp cận, làm quen dần với Tiếng Việt. 

Bởi việc dạy trẻ biết nói Tiếng Việt là nội dung hết sức quan trọng trong nội dung giáo dục mầm non. Phát triển ngôn ngữ là một trong 5 lĩnh vực của giáo dục: phát triển thể chất, phát triển quan hệ tình cảm xã hội, phát triển nhận thức, phát triển thẩm mỹ và phát triển ngôn ngữ. Vì vậy từ khi trẻ học ở trường mầm non  giáo viên  phải có nhiệm vụ xây dựng vốn ngôn ngữ ban đầu cho trẻ. 

Tôi nhận thức rõ sự khác nhau về khả năng diễn đạt ngôn ngữ giữa trẻ này với trẻ khác để khi rèn luyện ngôn ngữ cho trẻ dân tộc đạt kết quả tốt nhất, tập cho trẻ nói đúng Tiếng Việt giáo viên phải có những phương pháp phù hợp với từng độ tuổi, từng trường, từng vùng địa phương. Khi nghiên cứu đề tài này tôi thực sự muốn trao dồi về ngôn ngữ và khả năng nói Tiếng Việt thành thạo, lưu loát cho trẻ để giúp trẻ phát triển toàn diện.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

Tổng hợp một số biện pháp tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số 4-5 tuổi. Nhằm tăng cường nguồn Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số, để trẻ có thể học tập và giao lưu, giao tiếp hằng ngày lưu loát bằng Tiếng Việt thứ tiếng chung của quốc gia.   

1.4. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Phương pháp này bản thân đã dựa vào tài liệu tham khảo để làm cơ sở lý thuyết để nghiên cứu.

Phương pháp điều tra khảo sát thực tế: Khi nghiên cứu đề tài này bản thân đã điều tra và khảo sát thực tế về đối tượng trẻ và thực tế lớp đang trực tiếp giảng dạy.

 Phương pháp thu thập thông tin: Đối với phương pháp này bản thân đã thu thập mọi thông tin, có liên quan đến nội dung đề tài như tài liệu nghiên cứu, trông tin về lớp, về trẻ, về các hoạt động trong của trẻ. 

 Phương pháp thống kê: Từ những phương pháp trên tôi đã thống kê và mô tả lại thực trạng, đưa ra hướng giải quyết vấn đề trong qua trình nghiên cứu.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

 Ngày ………, Thủ tướng chính phủ phê duyệt quyết định số 1008/QĐ-TTg về đề ắn tăng cường Tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020, định hướng đến 2025”. Thực hiện Quyết định số 1682/QĐ-UBND ngày 23/5/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch thực hiện Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020, định hướng đến 2025”. Phòng Giáo dục đã tham mưu QĐ số 900 ngày 22 tháng 06 năm 2016 kèm theo kế hoạch thực hiện giai đoạn 2016-2020, định hướng đến 2025” đến từng địa phương để thực hiện và nhà trường đã cụ thể hóa QĐ theo giai đoạn và từng năm học cụ thể tại nhà trường.

Qua quá trình nghiên cứu về ngôn ngữ của trẻ dân tộc thiểu số, cho thấy việc làm quen Tiếng Việt và chuẩn bị Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số có tác động rất lớn đối với sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ sau này.

Việc học Tiếng Việt của trẻ dân tộc thiểu số phụ thuộc rất nhiều vào giáo viên, vì trong mỗi chủ đề chủ điểm giáo viên sẽ dạy trẻ cái gì và cần dạy như thế nào để trẻ dễ hiểu, dễ nhớ, hứng thú tham gia vào các hoạt động, phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo ở trẻ.

Ngôn ngữ cho trẻ giao tiếp là một chủ thể tích cực, là tiền đề để trẻ tích cực giao tiếp với bạn bè và chủ động trong giao tiếp. Trong cuộc sống hằng ngày, con người sử dụng lời nói để trò chuyện, đàm thoại, thảo luận, trình bày hiểu biết suy nghĩ, giải thích vấn đề nào đó trong cuộc sống như: Kể lại được sự việc,