SKKN Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin học 8

• Phần mở đầu:

1. Lý do chọn đề tài.

Tin học ở cấp THCS là môn học tự chọn với thời lượng 2 tiết/tuần từ lớp 6 đến lớp 9. Là môn học mới đưa vào trường phổ thông và có những đặc thù riêng như liên quan chặt chẽ với sử dụng máy tính. Đặc trưng của môn Tin học là kiến thức đi đôi với thực hành, đặc biệt phần thực hành còn chiếm thời lượng nhiều hơn phần lí thuyết. Môn học này giúp học sinh bước đầu làm quen với phương pháp giải quyết vấn đề theo quy trình công nghệ và kỹ năng sử dụng máy tính phục vụ học tập và cuộc sống. Tin học có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển trí tuệ, tư duy thuật toán, góp phần hình thành học vấn phổ thông cho học sinh.

Qua thực tế trong ba năm giảng dạy môn Tin học 8 ở trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk, bản thân tôi nhận thấy rằng nhiều học sinh còn yếu về khả năng tiếp nhận kiến thức về mặt thuật toán. Thậm chí còn có một số học sinh không thích lập trình mà chỉ thực hiện gõ các bài tập chứ không tìm hiểu thuật toán. Do vậy kiến thức, kỷ năng lập trình cơ bản của học sinh còn yếu.

Trong quá trình giảng dạy bản thân luôn suy nghĩ làm thế nào để các em tiếp cận một cách tốt nhất, dễ hiểu nhất các thuật toán, áp dụng những cấu trúc lệnh có sẵn để vận dụng giải quyết các bài toán cơ bản. Chính vì thế tôi luôn chú trọng đến việc phân tích các dạng bài toán theo các cấu trúc câu lệnh để học sinh đều có thể tự mình tìm ra các thuật toán viết thành những chương trình thực hành trên máy.

Với những suy nghĩ, băn khoăn trăn trở đó, bản thân tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin học 8” để có thể giúp các em biến những bài toán đơn giản thành những chương trình chạy được trong máy tính. Hình thành trong các em ước mơ trở thành những lập trình viên giỏi để phục vụ cho xã hội sau này. 

1. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.

Dạy học lập trình Pascal trong môn tin học 8 là phải tìm ra những phương pháp, các bước giải bài toán bằng cách lập trình trên máy vi tính.

Để giúp các em có những phương pháp tốt nhất nhằm giải quyết những bài toán cơ bản là một nhiệm vụ quan trọng, yêu cầu giáo viên phải tìm tòi những giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng giờ dạy Tin học nói chung và Tin học lớp 8 nói riêng đó là: 

– Hình thành được cách hướng dẫn cho học sinh tiếp thu các kiến thức cơ bản về ngôn ngữ lập trình một cách thuận lợi nhất và dễ hiểu nhất.

– Hướng dẫn cho học sinh cách giải quyết các bài toán khi áp dụng các cấu trúc lệnh trong ngôn ngữ lập trình Pascal.

1. Đối tượng nghiên cứu.

– Nghiên cứu một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy-học trong ngôn ngữ lập trình Pascal.

1. Giới hạn của đề tài.

– Phạm vi áp dụng trong các tiết học về lập trình Pascal môn Tin học 8 Trường THCS đơn vị tôi đang công tác năm học ……….. 

– Thời gian thực hiện dự án: Trong 6 tháng.

1. Phương pháp nghiên cứu.

1. a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

– Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu.

+ Tham khảo sách giáo khoa Tin học lớp 6.

+ Tham khảo hướng dẫn Tin học lớp 6 dành cho giáo viên.

+ Tham khảo các tài liệu trên mạng internet.

– Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.

1. b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

– Phương pháp điều tra.

– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục. 

+ Tham khảo những kinh nghiệm của đồng nghiệp đi trước.

+ Tham khảo kinh nghiệm của các trường bạn.

– Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.

– Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.

– Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.

+ Thử áp dụng các giải pháp vào quá trình giảng dạy Tin học ở lớp 8a4, 8a5 trường THCS Lương Thế Vinh.

• Phần nội dung

• Cơ sở lý luận:

Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và Nghị quyết số 44/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TƯ ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI:

– Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học.

– Phát huy vai trò của công nghệ thông tin và các thành tựu khoa học – công nghệ hiện đại trong quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo.

– Từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật, đặc biệt là hạ tầng công nghệ thông tin.

Ngôn ngữ lập trình Pascal chính là sử dụng ngôn ngữ lập trình để giải quyết các bài toán. Chính vì vậy kiến thức về toán học là hết sức quan trọng, muốn lập trình được thì yêu cầu học sinh phải nắm kiến thức về Toán học khi đó mới có thể tiến hành tìm ra hướng đi cho từng bài toán cụ thể. Đây là một vấn đề  vô cùng khó khăn đối với các học sinh yếu và kém về môn Toán khi tiếp cận với lập trình Pascal.

1. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.

Qua quá trình giảng dạy tôi nhận thấy rằng đa số học sinh gặp khó khăn nhiều khi học các tiết học về chương trình và viết chương trình bằng ngôn ngữ lập trình Pascal. Nhiều em không hiểu ý nghĩa của các câu lệnh, quá trình giải một bài toán và không tìm ra được thuật toán nên các em học theo kiểu máy móc, học thuộc không hiểu về quy trình lập trình. Vẫn còn những học sinh học tập một cách thụ động, chỉ chờ thầy, cô đọc cho chép, hoặc trả bài một cách đối phó hay lười suy nghĩ… Một phần cũng do giáo viên hay sử dụng các phương pháp dạy học cũ là đọc chép, lý thuyết nhiều mà ít thực hành. Đa số các em rất khó giải quyết các bài toán, đặc biệt là không biết áp dụng các câu lệnh vào từng bài toán cụ thể. Nhiều em kỷ năng phân tích bài toán còn rất yếu.

Là môn học sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal (ngôn ngữ viết bằng Tiếng Anh) nên các em có nhiều bỡ ngỡ vì đây là lần đầu tiên các em biết đến khái niệm lập trình và hiểu nghĩa các từ khóa bằng Tiếng Anh. Mặt khác là môn học vận dụng kiến thức về Toán học rất khó cho các em trong quá trình lập trình.

  Theo tôi, kiến thức không bao giờ là cô lập, không đứng độc lập mà nó có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Nếu chúng ta không học hỏi, trau dồi kiến thức ở những môn học khác thì cũng giống như “con chuột chui vào sừng trâu; càng chui sâu càng hẹp” mà thôi. Những hạn chế mà đề tài đưa ra cũng sẽ được khắc phục nếu như cả giáo viên và học sinh đều không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức ở những môn học khác có liên quan thì sẽ thu lại kết quả khả quan.

1. Nội dung và hình thức của giải pháp:

1. Mục tiêu của giải pháp

Thực hiện đề tài này, tôi mong muốn có thể nâng cao được chất lượng học tập ở môn Tin học của học sinh. Đồng thời tôi cũng muốn đưa ra một vài kinh nghiệm của mình để có thể giúp đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy.

1. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.