SKKN Một số giải pháp giảng dạy tiếp cận năng lực học sinh môn bóng đá lớp 10 theo chương trình GDPT 2018 tại trường THPT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Nghị quyết 29 NQ/TW 8 khóa XI nêu rõ: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”. Đặc điểm chương trình môn GDTC cũng cho rằng ”GDTC góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh, trọng tâm là: trang bị cho học sinh kiến thức và kĩ năng chăm sóc sức khoẻ; kiến thức và kĩ năng vận động; hình thành thói quen tập luyện, khả năng lựa chọn môn thể thao phù hợp để luyện tập nâng cao sức khoẻ, phát triển thể lực và tố chất vận động; trên cơ sở đó giúp học sinh có ý thức, trách nhiệm đối với sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng, thích ứng với các điều kiện sống, sống vui vẻ, hoà đồng với mọi người “ đồng thời phát hiện và bồi dưỡng tài năng thể thao cho đất nước. 

Những năm gần đây, toàn ngành giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng, việc thực hiện chương trình GDPT 2018 đã và đang được tiến hành hiệu quả ở các cấp học, trong đó có lớp 10 THPT. Chương trình được xây dựng theo hướng khoa học, hiện đại, có tính mở. Một trong những môn thể thao luôn được mệnh danh là môn thể thao “vua” (bóng đá), là môn thể thao hấp dẫn, mang lại nhiều lợi ích to lớn, được nhiều học sinh ưa thích. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, một mặt chưa nâng cao được nhận thức xã hội về vai trò, vị trí của môn học GDTC nói chung, bóng đá nói riêng trong hệ thống giáo dục quốc dân và toàn xã hội, là hoạt động vận động không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của mỗi học sinh và các thầy cô giáo. Mặt khác bóng đá là một nội dung trong GDTC mang tính chuyên biệt là dạy học vận động (động tác) nhằm phát triển có chủ định khả năng thích ứng của cơ thể; trí nhớ vận động; phản ứng của cơ thể; khả năng chăm sóc và phát triển sức khoẻ; khả năng hoạt động thể thao;… từ đó giúp cho HS phát triển khả năng trình diễn và thi đấu. Thế nhưng trong thực tế dạy học, sức ỳ của một số đội ngũ giáo viên GDTC còn lớn, ngại tìm tòi học hỏi, không chịu đổi mới. Các hình thức dạy học còn chưa đa dạng, gây nhàm chán, việc cân đối giữa dạy học và hoạt động giáo dục, giữa hoạt động tập thể, hoạt động nhóm nhỏ và cá nhân chưa đảm bảo dẫn đến chất lượng kiểm tra đánh giá hiệu ứng dạy học chưa được phát huy. 

Thay vì nhận thức, hình thức cũng như phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá còn nặng về tiếp cận nội dung, chưa chú trọng về phẩm chất năng lực học sinh, là những giáo viên đã có nhiều năm cống hiến trong nghề, chúng tôi còn rất nhiều trăn trở. Từ thực tế thực hiện dạy học nội dung bóng đá lớp 10 chương trình GDPT 2018 chúng tôi đã đi đến thống nhất, đi sâu nghiên cứu tổng hợp thành đề tài “Một số giải pháp giảng dạy tiếp cận năng lực học sinh môn bóng đá lớp 10 theo chương trình GDPT 2018 tại trường THPT Diễn Châu 5” với mong muốn đưa ra một giải pháp nhỏ góp phần nâng cao chất lượng, hướng tới mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất năng lực được quy định trong chương trình môn học GDTC và hoạt động giáo dục. 

1. Mục đích nghiên cứu 

Trên cơ sở phân tích lí luận và tình hình thực tiễn, đề tài chúng tôi nghiên cứu và triển khai nhằm các mục đích: 

• Nghiên cứu góp phần một số giải pháp nhỏ trong việc giảng dạy môn bóng đá lớp 10 THPT theo hướng tiếp cận năng lực trong chương trình GDPT 2018. 
• Tận dụng được tối đa những thuận lợi về CSVC cũng như ưu thế của học sinh, địa phương nơi trường đóng. 
• Làm cho HS yêu thích hơn môn GDTC nói chung và môn bóng đá nói riêng. 
• Phát triển tối đa về năng lực phẩm chất của học sinh góp phần phát triển học sinh một cách toàn diện trong xu thế phát triển và hội nhập. 
• Góp phần nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trong quá trình thực hiện CT GDPT 2018 đạt hiệu quả. 
• Làm cho tiết học sinh động về hình thức, phong phú về nội dung, đa dạng về phương pháp góp phần tạo sự hứng thú cho học sinh trong mọi tiết học. 

III. Đối tượng nghiên cứu 

Đề tài tập trung nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp giảng dạy môn bóng đá lớp 10 THPT theo hướng tiếp cận năng lực trong chương trình GDPT 2018 tại trường THPT Diễn Châu 5. 

1. Nhiệm vụ nghiên cứu 

• Trình bày cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn về việc giảng dạy môn bóng đá lớp 10 THPT theo hướng tiếp cận năng lực trong chương trình GDPT 2018. 
• Phân tích thực trạng của việc giảng dạy môn bóng đá lớp 10 THPT theo hướng tiếp cận năng lực trong chương trình GDPT 2018 tại trường THPT Diễn Châu 5 hiện nay. 
• Phân tích thực trạng của học sinh THPT về động cơ học tập và kết quả đạt được về phẩm chất năng lực thông qua học tập.  
• Trình bày trích dẫn một số giải pháp về giảng dạy môn bóng đá lớp 10 

THPT theo hướng tiếp cận năng lực trong chương trình GDPT 2018 tại trường THPT Diễn Châu 5 hiện nay. 

• Trình bày về tính hiệu quả của các giải pháp. 
• So sánh phương pháp dạy học môn bóng đá lớp 10 THPT theo hướng tiếp cận phẩm chất năng lực với phương pháp dạy học môn bóng đá lớp 10 THPT theo hướng tiếp cận nội dung tại trường THPT Diễn Châu 5. 
• Đề xuất định hướng một số phương pháp dạy học môn bóng đá tại trường Diễn Châu 5 thời gian tới. 

1. Phương pháp nghiên cứu 

• Nghiên cứu các yêu cầu dạy học và các văn bản quy định hiện hành. 
• Thông qua nghiên cứu và áp dụng trong quá trình giảng dạy môn bóng đá lớp 10 tại trường; khảo sát thực trạng. 
• Thực hiện tự bồi dưỡng thường xuyên; tham khảo một số tài liệu liên quan. 
• Trao đổi tiếp thu ý kiến của các đồng nghiệp để nghiên cứu đề tài. 
• Nghiên cứu, vận dụng các nguồn học liệu từ Internet. 

PHẦN II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 

1.1. Cơ sở lý luận 

1.1.1. Căn cứ để dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh lớp 10 

THPT môn GDTC 

Để chuyển từ dạy học tiếp cận nội dung sang dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, đòi hỏi phải thực hiện theo các văn bản chỉ đạo cụ thể như: Thông tư số: 58 ngày 12 tháng 12 năm 2011 về việc ban hành quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và THPT; công văn số: 5555 ngày 08 tháng 10 năm 2014 BGDĐT – GDTrH về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lý các hoạt động chuyên môn của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng; thông tư số: 20 ngày 22 tháng 8 năm 2018 của Bộ trưởng bộ GD&ĐT về việc ban hành chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông; Thông tư số: 28 ngày 04 tháng 09 năm 2020 của Bộ GD&ĐT về việc đổi mới hình thức phương pháp dạy học “Dạy học có ứng dụng CNTT, ngành giáo dục hướng tới tối thiểu 15% số tiết học theo hình thức dạy học trực tiếp có ứng dụng CNTT”; công văn số: 5512/BGDĐT – GDTrH về việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường ngày 18 tháng 12 năm 2020;; hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học hằng năm của Sở GD – ĐT Nghệ An và cụ thể hóa việc thực hiện nhiệm vụ của trường THPT Diễn Châu 5. 

1.1.2. Dạy học phát triển phẩm chất năng lực học sinh môn GDTC theo 

chương trình GDPT 2018 

 Là mô hình dạy học hướng tới mục tiêu phát triển tối đa phẩm chất và năng lực của người học thông qua cách thức tổ chức các hoạt động học tập độc lập, tích cực, sáng tạo của học sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ hợp lý của giáo viên giúp học sinh phát triển năng lực chăm sóc sức khỏe, năng lực vận động cơ bản và năng lực hoạt động thể thao. 

1.1.3. Định hướng lựa chọn phương pháp, kỹ thuật dạy học môn GDTC 

theo chương trình GDPT 2018 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 

Để lựa chọn PPDH môn GDTC cần căn cứ vào định hướng chung về PPGD trong chương trình GDPT 2018 để thực hiện mục tiêu chương trình đề ra giúp định hướng phát triển phẩm chất chủ yếu, NL chung và NL thể chất cho HS.  

Thứ nhất, về phương pháp giáo dục trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018. – Các môn học và hoạt động giáo dục trong nhà trường áp dụng các PPDH tích cực hoá hoạt động của HS. Trong đó, GV đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn hoạt động cho HS, tạo môi trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề để khuyến khích HS tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, tự phát hiện NL, nguyện vọng của bản thân, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, phát huy tiềm năng và những tri thức đã tích luỹ được để phát triển. 

• Các hoạt động học tập của HS bao gồm hoạt động khám phá vấn đề, hoạt động luyện tập và hoạt động thực hành (ứng dụng những điều đã học để phát hiện và giải quyết những vấn đề có thực trong đời sống), được thực hiện với sự hỗ trợ của thiết bị dạy học. 
• Các hoạt động học tập nói trên được tổ chức trong và ngoài khuôn viên nhà trường thông qua một số hình thức chủ yếu sau: học lí thuyết; thực hiện bài tập, trò chơi; sinh hoạt tập thể, hoạt động phục vụ cộng đồng. 

Tuỳ theo mục tiêu, tính chất của hoạt động, HS được tổ chức làm việc độc lập, làm việc theo nhóm hoặc làm việc chung cả lớp nhưng phải bảo đảm mỗi HS được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm thực tế. 

Thứ hai, về phương pháp dạy học môn Giáo dục Thể chất. 

• Môn GDTC vận dụng PPDH tích cực, lấy HS làm trung tâm, thực hiện chuyển quá trình giáo dục thành tự giáo dục; GV là người thiết kế, tổ chức, cố vấn, trọng tài, hướng dẫn hoạt động tập luyện cho HS, tạo môi trường học tập thân thiện để khuyến khích HS tích cực tham gia các hoạt động tập luyện, tự mình trải nghiệm, tự phát hiện bản thân và phát triển thể chất.