SKKN Một số giải pháp khắc phục những sai lầm của học sinh khi làm bài tập về căn bậc hai môn Toán 9

1. Mở đầu

– Lí do chọn đề tài 

          Trong chương trình đại số lớp 9 THCS phần kiến thức về căn bậc hai, tôi thấy học sinh còn mắc rất nhiều sai sót khi trình bày một bài toán, có những lỗi sai mà lẽ ra các em không đáng mắc phải, nhưng vì sao như vậy đó là một câu hỏi của tôi, làm thế nào để các em trình bày một bài toán được tốt mà ít mắc sai lầm, và ít bị bỏ quên các điều kiện như vậy. 

          Trong quá trình giảng dạy thực tế trên lớp một số năm học tại trường THCS, tôi  phát hiện ra rằng còn rất nhiều học sinh thực hành kỹ năng giải toán còn yếu, lời giải toán còn thiếu nhiều và chưa chặt chẽ theo tư duy toán học do nhiều nguyên nhân như năng lực tư duy ngôn ngữ, khả năng chuyển thể từ ngôn ngữ văn học thành các quan hệ toán học, chưa thực sự hiểu kỹ về căn bậc hai và trong khi thực hiện các phép toán về căn bậc hai, hay có sự nhầm lẫn, hiểu sai đầu bài, thực hiện sai mục đích …Việc giúp học sinh nhận ra sự nhầm lẫn và giúp các em tránh được sự nhầm lẫn đó là  cần thiết, giúp các em có một sự am hiểu vững chắc về lượng kiến thức khi học căn bậc hai, tạo nền móng để tiếp tục nghiên cứu các dạng toán cao hơn sau này.

          Qua nghiên cứu tài liệu, thực tế giảng dạy và học hỏi đồng nghiệp tôi rút ra  “Một số giải pháp khắc phục những sai lầm của học sinh khi làm bài tập về căn bậc hai môn Toán 9 ở trường THCS Nga Trường” nhằm tránh những sai lầm đáng tiếc của học  sinh.

– Mục đích nghiên cứu:

   + Tìm hiểu và nêu ra một số “Nhóm sai lầm” mà học sinh thường mắc phải trong quá trình làm bài tập về căn bậc hai trong chương I –Đại số 9.

   + Một số giải pháp khắc phục những sai lầm của học sinh khi làm bài tập về căn bậc hai 

   + Rút ra bài học kinh nghiệm khi áp dụng đề tài.

– Đối tượng nghiên cứu: Một số giải pháp khắc phục những sai lầm của học sinh khi làm bài tập về căn bậc hai 

– Phương pháp nghiên cứu: 

* Đối với giáo viên:

   + Nghiên cứu tài liệu, lựa chọn các bài tập để minh họa hợp lý từ đó gúp học sinh nắm được cách làm.

   + Tổ chức cho học sinh được bồi dưỡng để triển khai đề tài.

   + Sử dụng các phương pháp :

     . Phương pháp điều tra.

     . Phương pháp thống kê.

     . Phương pháp so sánh đối chứng.

     . Phương pháp phân tích tổng hợp.

   + Thực tế chuyên đề, thảo luận cùng đồng nghiệp.

   + Dạy học thực tế trên lớp để đúc rút kinh nghiệm.

   + Thông qua học tập bồi dưỡng các chu kì GDTX.

   + Dựa vào kinh nghiệm giảng dạy của các giáo viên có kinh nghiệm của trường trong những năm học trước và vốn kinh nghiệm của bản thân trong những năm giảng dạy tại trường THCS .

   + Phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục khi áp dụng nội dung đang nghiên cứu vào thực tiễn giảng dạy, nhằm tìm ra nguyên nhân những sai lầm mà học sinh thường mắc phải khi giải toán.

  * Đối với học sinh:

   + Làm bài tập giáo viên giao, các bài tập trong sách giáo khoa, sách bài tập có liên quan đến nội dung đề tài. 

   + Sau khi giáo viên hướng dẫn qua các ví dụ thì phải nắm chắc và biết vận dụng vào làm các bài toán cùng loại.   

2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm

2.1 Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

          Thế kỷ XXI nước Việt Nam ta bước vào thời kỳ CNH – HĐH đất nước, là thời kỳ mở cửa và hội nhập với thế giới. Theo Nghị quyết 8 của Đảng thì sự nghiệp này muốn thành công thì nguồn lực con người đảm bảo cho sự phát triển nhanh và bền vững. Chúng ta có thể khẳng định nguồn nhân lực là yếu tố cơ bản và quyết định cho sự phát triển đất nước, trong đó giáo dục và đào tạo được coi là cơ sở cho sự phát triển bền vững đó. Để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực thì việc cần thiết phải làm là “nâng cao chất lượng giáo dục”. Việc nâng cao chất lượng giáo dục là nhiệm vụ chính trị trọng tâm mà toàn ngành giáo dục phải chăm lo.

          Xác định rõ tầm quan trọng đó, trong những năm qua trường THCS Nga Trường thay vì chỗ truyền đạt tri thức, chuyển sang cung cấp cho người học phương pháp thu nhận thông tin một cách có hệ thống, có tư duy phân tích và tổng hợp. Việc đổi mới giáo dục đã đáp ứng một cách năng động hơn, hiệu quả hơn, trực tiếp hơn những nhu cầu của sự phát triển đất nước. 

2.2. Thực trạng của vấn đề  trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

1. Thực trạng:

Thực trạng cho thấy thực tế học sinh học kiến thức về chương trình căn bậc hai , vận dụng làm bài tập còn yếu về nhiều mặt, tỉ lệ học sinh khá giỏi còn hạn chế, khả năng ghi nhớ lý thuyết, nhận dạng bài tập, tư duy sáng tạo khi làm bài của học sinh còn yếu nên trong khi làm bài học sinh thường mắc phải nhiều sai lầm khác nhau.

* Nguyên nhân: 

– Theo góc độ nhìn nhận của học sinh thì môn toán là một môn học khó, số lượng học sinh yêu thích môn học ít. Về kiến thức đây là một chương có nhiều nội dung kiến thức mới, khó đối với học sinh với nhiều thuật ngữ, khái niệm dễ nhầm lẫn.

– Khả năng ghi nhớ lí thuyết của học sinh còn chưa được tốt, đa số các em chưa thực sự tự giác tìm đọc, nghiên cứu trước sách giáo khoa, tài liệu liên quan đến bài học trước khi đến lớp. Đầu buổi học có đến hơn 40% số học sinh được hỏi hôm nay học bài gì thì các em đều trả lời rằng không biết hoặc khi đó mới giở sách ra xem, còn hỏi bài mới hôm nay học có những nội dung gì thì chỉ có 20% học sinh trả lời được.

– Về khách quan cho thấy hiện nay kỹ năng tính toán và kỹ năng biến đổi đồng nhất của học sinh còn yếu nhiều. Khi khai phương một số cụ thể thì học sinh làm