SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ 24 – 36 tháng tuổi phát triển ngôn ngữ

1. MỞ ĐẦU

   1.1. Lý do chọn đề tài 

       Trong hệ thống giáo dục quốc dân tất cả các cấp, các bậc học, ngành học đều luôn quan tâm nghiên cứu để tìm ra những đổi mới, phương pháp, hình thức hay để nâng cao chất lượng dạy và học tốt hơn. Tất cả các cấp ngành học đều góp phần quan trọng đối với sự nghiệp trồng người của đất nước, đặc biệt là bậc học mầm non. Ở bậc học mầm non các cháu là những đứa trẻ nhỏ còn non nớt, dễ nhạy cảm với các tác động bên ngoài, đồng thời cũng là lúc phát triển rất nhanh về mọi mặt. Đây cũng là giai đoạn khởi đầu của việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ, đặc biệt trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách ngôn ngữ có vai trò rất lớn. Ngôn ngữ là phương tiện giúp cho trẻ phát triển nhận thức về thế giới xung quanh, ngôn ngữ còn là phương tiện để phát triển tình cảm đạo đức cho trẻ. “ Ví dụ như những câu hát ru ngọt ngào của người mẹ hay những lời nói âu yếm của người lớn làm cho trẻ có cảm giác được yêu thương, che chở …”[1]. Ngôn ngữ là phương tiện để giao lưu, học hỏi và lĩnh hội được những tinh hoa văn hóa nhân loại.

      Trong quá trình phát triển ngôn ngữ trẻ ở lứa tuổi nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi là thời kỳ phát triển mạnh nhất về ngôn ngữ, trẻ lứa tuổi này số lượng vốn từ của trẻ hàng ngày tăng rất nhanh vì thế chúng ta cần cho trẻ được học nói và nói nhiều bằng các hình thức khác nhau. 

        Là giáo viên mầm non với công việc vừa chăm sóc, nuôi dưỡng vừa giáo dục trẻ, thông qua mọi hoạt động và trên từng tiết dạy tôi nhận ra việc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ là việc làm hết sức quan trọng và cần thiết. Vì vậy, bước đầu cho trẻ làm quen với môn học người giáo viên mầm non mang trách nhiệm của người đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách con người ở lứa tuổi mầm non.

       Trong quá trình hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ thì việc hướng dẫn, giúp đỡ trẻ là trách nhiệm của người lớn, của những người giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non. Song tôi nhận thấy bản thân tôi còn lúng túng trong việc sáng tạo lập kế hoạch giảng dạy cũng như việc lấy trẻ làm trung tâm nên chưa phát huy được tính tích cực của trẻ trong các hoạt động, hình thức tổ chức còn cứng nhắc, dập khuôn, tác phong sư phạm thể hiện chưa tốt, cách sử dụng đồ dùng trực quan còn lúng túng chưa khoa học. 

    Bên cạnh đó tôi thấy đa số trẻ đến lớp còn rất bỡ ngỡ nhiều trẻ còn nhút nhát hạn chế về ngôn ngữ, thiếu tự tin, sử dụng câu, từ chưa đúng nghĩa…không những thế trẻ còn nói tiếng địa phương. 

     Vì thế mà trẻ cần được dạy nói và nói nhiều thì mới có khả năng nói rõ ràng mạch lạc, nói đủ câu, đủ từ để trẻ tự tin tham gia các hoạt động của các bậc học sau. Chính vì vậy mà tôi mạnh dạn đưa ra đề tài “ Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ 24 – 36 tháng tuổi phát triển ngôn ngữ ở trường mầm non Thiệu Duy – Thiệu Hóa ” làm đề tài sáng kiến của mình trong năm học ………...

    1.2. Mục đích nghiên cứu

        – Nhằm đưa ra các giải pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi ở trường mầm non Thiệu Duy.  

      – Thông  qua các hoạt động giúp trẻ hình thành và phát triển tích lũy và mở rộng vốn từ phong phú, đa dạng giúp trẻ phát âm đúng, tạo cho trẻ một môi trường ngôn ngữ lành mạnh, từ đó gióp trÎ diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, là điều kiện và chuẩn bị cho trẻ một hành trang ngôn ngữ tốt sau này. 

     – Tìm ra những khó khăn trong khi tổ chức các hoạt động dạy trẻ 24 – 36 tháng tuổi phát triển ngôn ngữ.

  1.3. Đối tượng nghiên cứu

       –  Đối tượng của đề tài: Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ 24 – 36 tháng tuổi phát triển ngôn ngữ.

      – Nhằm giúp trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi trường mầm non Thiệu Duy- Thiệu Hóa phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất.

  1.4. Phương pháp nghiên cứu

– Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.

– Phương pháp thống kê toán học: Dùng phương pháp này để xử lý số liệu thu được.

– Phương pháp nêu gương, nhận xét đánh giá.

2. NỘI DUNG SÁNG  KIẾN KINH NGHIỆM
3. 1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

        Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non nói chung và trẻ nhà trẻ độ tuổi 24 – 36 tháng tuổi nói riêng được xem là một trong các nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong việc giáo dục phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ mầm non. 

       Đối với trẻ mầm non nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà hàng ngày trẻ được tiếp xúc. Ngôn ngữ của trẻ phát triển hàng ngày theo các độ tuổi khác nhau. 

      Thông qua ngôn ngữ sự hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh trẻ ngày càng rộng lớn hơn, qua các hoạt động hàng ngày giáo viên giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách phong phú, phát âm rõ ràng, mạch lạc mang ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phát triển toàn diện nhân cách trẻ vì vậy việc dạy trẻ học nói, để trẻ được nói thông qua các hoạt động hàng ngày có vai trò vô cùng quan trọng, góp phần giúp trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách có hiệu quả cao nhất. “ Hoạt động tổ chức phát triển ngôn ngữ cho trẻ góp phần hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mĩ, phát triển trí tưởng tượng như: Tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, lòng kính trọng, thương yêu những người thân xung quanh trẻ như: Ông, bà, bố, mẹ, cô giáo, anh chị em…” [2]

2. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

     * Thuận lợi

      – Trong năm học tôi được phân công phụ trách nhóm trẻ 24 – 36 tháng  tuổi bản thân đã nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện về mọi mặt của ban giám hiệu nhà trường, công đoàn. Sự đoàn kết nhất trí cũng như sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp trong nhà trường. 

  Chuyên môn nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi bồi dưỡng chuyên môn, triển khai các chuyên đề để giáo viên nắm vững kiến thức chuyên môn, đồng thời nhận được sự ủng hộ quan tâm giúp đỡ của các bậc phụ huynh trong công tác chăm sóc – giáo dục trẻ.

       – Phòng học có diện tích đủ theo quy định có đủ đồ dùng, đồ chơi, máy tính, máy chiếu … phục vụ các hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ.

       – Giáo viên nhiệt tình trong phong trào làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ quá trình hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ.    

      – Các cháu khỏe mạnh, nhanh nhẹn, hoạt bát, được học theo đúng lứa tuổi  và đều rất thích hoạt động vui chơi. Trẻ rất thích nghe cô kể chuyện, đọc thơ,  đọc các bài đồng dao, các câu ca dao, tục ngữ …

     –  Bản thân tôi, là một giáo viên trẻ, tâm huyết với nghề, luôn yêu nghề mến trẻ, coi trẻ như con em mình, bên cạnh đó bản thân còn thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ qua các kế hoạch  bồi dưỡng thường xuyên trong năm.

     – Học sinh học chia theo độ tuổi nên việc thu nhận kiến thức khá đồng đều.

    * Khó khăn

    – Thiệu Duy là một xã có địa bàn rộng và đa phần phụ huynh làm nông nghiệp nên kinh tế các hộ gia đình còn gặp nhiều khó khăn vì vậy hoàn cảnh sống của trẻ, của các gia đình cũng không đồng đều, nên việc quan tâm đến trẻ đang còn hạn chế.

    – Cơ sở vật chất của trường đang còn gặp nhiều khó khăn như phòng học đang còn thiếu một số nhóm lớp còn học nhờ, học tạm, lớp quá tải.

    – Đội ngũ giáo viên chưa đủ định biên trên lớp. 

    – Các cháu nhỏ mới bắt đầu đến lớp nên còn hay khóc nhiều và chưa thích nghi với các điều kiện sinh hoạt của trẻ.

    – Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn không đồng đều, trẻ hứng thú nhanh nhưng cũng nhanh chán, nhanh quên ngay.