SKKN Một số giải pháp nâng cao giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp học trực tuyến nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh THPT

PHẦN I . ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Từ năm 2019 đến nay, cả thế giới phải đương đầu và gồng mình chống chọi với virut Corona – một loại virut có tốc độ lây lan nhanh chóng và có sức tàn phá, hủy diệt ghê gớm đối với đời sống và tính mạng của con người. Việt Nam cũng là một trong những nước chịu sự tác động không nhỏ của dịch bệnh trên nhiều lĩnh vực, trong đó có giáo dục. Đứng trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Đảng, Nhà nước đã có những giải pháp kịp thời để hạn chế tối đa sự lây lan của dịch bệnh, ổn định đời sống, phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục.
Do ảnh hưởng của dịch bệnh covid 19, trong năm qua, nền giáo dục nước ta đứng trước nhiều thách thức lớn: Gần 20 triệu học sinh, sinh viên không được tới trường trong một thời gian rất dài. Trên 7 vạn sinh viên không thể ra trường đúng hạn, ảnh hưởng tới việc cung cấp nguồn nhân lực.
Sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã giúp giáo dục giải đáp được phần nào bài toán khó: dạy học, giáo dục trong tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp. Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Chính phủ “ngừng tới lớp – không ngừng học tập”, toàn ngành Giáo dục và đào tạo đã chủ động chuyển sang trạng thái dạy và học ứng phó với dịch bệnh, ra sức cố gắng để hạn chế những tác động tiêu cực của dịch bệnh tới giáo dục, kiên trì theo đuổi mục tiêu chất lượng. Bộ GD&ĐT đã động viên toàn thể cán bộ, nhân viên, nhà giáo và các cán bộ quản lý toàn ngành khắc phục khó khăn, phát huy tinh thần trách nhiệm với nghề nghiệp và với học sinh để cùng nhau đoàn kết, ứng phó với dịch bệnh. Tuy nhiên, việc học tập trực tuyến, học qua truyền hình trong điều kiện hạ tầng còn rất rất nhiều khó khăn, thiếu thốn đã gây ra nhiều hệ lụy và ảnh hưởng tiêu cực. Học sinh căng thẳng, mệt mỏi, thầy cô còn nhiều lúng túng, phụ huynh lo lắng. Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội trong điều kiện đất nước mở rộng giao lưu và hội nhập là những hạn chế, yếu kém, tệ nạn,… gây ảnh hưởng lớn đến xã hội, đến giáo dục, tác động không ít đến tư tưởng, tình cảm, hành vi đạo đức của học sinh. Do điều kiện dạy học trực tuyến, học sinh thiếu sự tương tác trực tiếp với thầy cô, bạn bè mà tiếp xúc nhiều với máy tính, điện thoại thông minh, mạng internet mà thiếu quản lí, giám sát của bố mẹ, thầy cô nên một số em bị hấp dẫn bởi thế giới mạng, bị sa vào các trò chơi vô bổ, bị cuốn vào các cuộc trò chuyện, nhắn tin, gây mâu thuẫn, xích mích dẫn lơ là việc học tập, sống thiếu lí tưởng, khát vọng, không nỗ lực, thờ ơ với những người xung quanh. Đây là một thực tế đáng lo ngại và cần phải được sự quan tâm của gia đình, nhà trường và xã hội.
Quán triệt tinh thần Nghị quyết 29, Bộ GD & ĐT đã ban hành Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể với mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mục tiêu chung của chương trình được cụ thể hóa theo mục tiêu của từng cấp học, bậc học. Mục tiêu của “ Chương trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân; khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời; khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động; khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới”. Chương trình giáo dục phổ thông mới đưa ra yêu cầu cần đạt về 5 phẩm chất và 10 năng lực của học sinh phổ thông. Theo đó, chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh 5 phẩm chất chủ yếu là yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Chương trình cũng hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực cốt lõi gồm những năng lực chung và năng lực chuyên biệt. Những năng lực chung, được tất cả các môn học và hoạt động giáo dục góp phần hình thành, phát triển: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Những năng lực chuyên biệt, được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngôn ngữ, tính toán, tìm hiểu tự nhiên và xã hội, công nghệ, tin học, thẩm mỹ, thể chất. Bên cạnh việc hình thành, phát triển các năng lực cốt lõi, chương trình GDPT còn góp phần phát hiện, bồi dưỡng năng lực đặc biệt (năng khiếu) của học sinh.
Và để góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đó, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm lớp thông qua các tiết sinh hoạt chủ nhiệm trực tuyến sẽ định hướng và hình thành ở học sinh những giá trị sống, kỹ năng sống cần thiết. Có thể nói giáo viên chủ nhiệm giống như chiếc cầu nối vững chắc để gắn kết học sinh trong nhiều mối quan hệ gia đình, nhà trường và xã hội. Song, nhìn chung các tiết sinh hoạt lớp học trực tuyến của giáo viên chủ nhiệm còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình tương tác để phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. Chất lượng, hiệu quả giờ sinh chủ nhiệm lớp học trực tuyến chưa cao. Giáo viên chủ nhiệm chủ yếu nhận xét về tình hình học tập của lớp. Học sinh không thích giờ sinh hoạt lớp bởi nhiều lí do, như: học sinh không được cùng nhau tổ chức, tham gia vào giờ sinh hoạt lớp; nội dung giờ sinh hoạt lớp khô cứng, lặp đi lặp lại, không thực sự gắn với nhu cầu của học sinh. Các em không thực sự cảm nhận được vấn đề trong chủ đề là vấn đề của chính bản thân phải giải quyết mà là vấn đề của thầy cô; hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, nhàm chán, không hứng thú. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm đôi khi quá nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí của học sinh để hiểu các em.
Để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới trong thời đại công nghệ 4.0, trong tình hình diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 và khắc phục những khó khăn khi học trực tuyến, tiết sinh hoạt lớp trực tuyến của giáo viên chủ nhiệm là một hình thức sinh hoạt đóng vai trò quan trọng. Tổ chức hiệu quả giờ sinh hoạt lớp là điều kiện để giáo viên kịp thời giúp học sinh thực hiện nội quy, quy định, điều chỉnh ý thức, thái độ, tình cảm trong rèn luyện đạo đức, trong quá trình học

tập, ngăn chặn tình trạng suy thoái đạo đức, tệ nạn xã hội, lười học và bỏ học. Từ đó góp phần hình thành các năng lực và phẩm chất cho học sinh.
Từ những lí do đó, chúng tôi quyết định lựa chọn đề tài: Một số giải pháp nâng cao giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp học trực tuyến nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh THPT Tân Kỳ 3
2. Mục đích nghiên cứu
Nâng cao giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp học trực tuyến nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THPT với mục đích:
– Đề ra các giải pháp cụ thể và có hiệu quả để phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện học sinh cấpTHPT trong điều kiện diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid 19 và trong thời đại 4.0.
– Hình thành nên những con người Việt Nam mới, có những phẩm chất: yêu nước, nhân ái, trung thực, trách nhiệm, từ đó góp phần phục vụ và cống hiến cho Tổ quốc.
-Thiết kế giờ sinh hoạt trực tuyến đảm bảo theo yêu cầu của một tiết dạy mang đặc thù riêng, trong đó người thầy giáo không hoàn toàn chủ động trong quá trình tổ chức mà phải thật sự linh hoạt, sáng tạo, phụ thuộc vào nội dung cụ thể của lớp, của ban cán bộ lớp và của từng học sinh. Giáo viên chỉ là người tham dự, góp ý định hướng, giúp học sinh đưa ra kết luận phù hợp, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, …
– Xây dựng giờ sinh hoạt lớp trở thành trung tâm và là động lực thúc đẩy cho cả quá trình dạy-học, giáo dục, rèn luyện các hành vi, phẩm chất, nhân cách của học sinh.Góp phần hình thành các năng lực cho học sinh: tự học, tự chủ, giải quyết vấn đề và sáng tạo…
– Rút ra những bài học kinh nghiệm
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
– Phạm vi áp dụng: Quá trình làm công tác chủ nhiệm năm học 2021-2022
– Đối tượng áp dụng: Các lớp chủ nhiệm
4. Phương pháp nghiên cứu.
– Phương pháp nghiên cứu lý luận:
+ Thu thập những thông tin lý luận của vai trò của người GVCN lớp trong công tác giáo dục đạo đức HS trên các tập san giáo dục, các bài tham luận trên Internet.
– Phương pháp quan sát:
+ Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của HS.
– Phương pháp điều tra:

+ Trò chuyện, trao đổi với các GVBM, HS, hội cha mẹ học sinh(CMHS), bạn bè và hàng xóm của HS.
– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
+ Tham khảo những bản báo cáo , tổng kết năm của nhà trường.
+ Tham khảo kinh nghiệm của các trường bạn.
+ Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm lớp khác trong trường mình.
– Phương pháp thử nghiệm:
+ Thử áp dụng các giải pháp vào công tác giáo dục phát triển phẩm chất ,năng lực học sinh ở lớp 10A2,11A7 trường THPT Tân Kỳ 3 trong năm học 2021- 2022.
5. Thời gian thực hiện:
– Bắt đầu từ: 09/2021
– Kết thúc: 03/2022
6. Tính mới của đề tài
– Đề xuất các giải pháp thực hiện giờ sinh hoạt chủ nhiệm trực tuyến đạt hiệu quả cao trong bối cảnh đại dịch và trong thời đại 4.0 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.
– Ứng dụng và phát huy vai trò của công nghệ thông tin trong công tác chủ nhiệm lớp.
– Nâng cao ý thức tự giác rèn luyện, phát triển phẩm chất, năng lực bản thân đồng thời trau dồi khả năng thích ứng với mọi hoàn cảnh của học sinh THPT.

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lí luận :
Thực hiện Công văn số 3699/BGDĐT-GDTrH ngày 27/8/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) về Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học (GDTrH) năm học 2021-2022 và Chỉ thị về triển khai thực hiện nhiệm vụ giáo dục và đào tạo năm học 20212022 trên địa bàn tỉnh Nghệ An của UBND tỉnh, Sở GDĐT hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ GDTrH năm học 2021-2022 với một số nội dung sau:
Bảo đảm an toàn trường học phòng, chống Covid-19, hoàn hành chương trình năm học đáp ứng yêu cầu về chất lượng giáo dục
Tăng cường các biện pháp phòng, chống Covid-19 trong trường học
Xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường để chủ động, linh hoạt ứng phó với tình hình Covid-19, bảo đảm hoàn thành chương trình năm học
Các cơ sở giáo dục (CSGD) xây dựng và tổ chức thực hiện KHGD nhà trường theo Công văn số 5512/BGDĐT-GDTrH ngày 18/12/2020 của Bộ GDĐT; Công văn số 2613/BGDĐTGDTrH ngày 23/6/2021 của Bộ GDĐT; Công văn số 1654/SGD&ĐT-GDTrH ngày 19/8/2021 của Sở GDĐT về hướng dẫn thực hiện CT GDTrH năm học 2021-2022; Công văn số 1712/SGD&ĐT-GDTH, GDTrH ngày 26/8/2021 của Sở GDĐT hướng dẫn dạy học trực tuyến năm học 2021-2022; Công văn số 1732/SGD&ĐT-VP ngày 29/8/2021 của Sở GDĐT về việc tổ chức dạy học ứng phó dịch Covid-19 năm học 2021-2022. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị cần chủ động, linh hoạt thực hiện hình thức dạy học trực tiếp, trực tuyến phù hợp với tình hình địa phương, nhà trường, tận dụng tối đa khoảng thời gian HS đến trường để vừa đảm bảo phòng chống dịch hiệu quả, vừa đảm bảo chất lượng trong triển khai thực hiện KHGD.
Trên cơ sở các công văn hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên cùng với tình hình thực tế ở đơn vị trong giai đoạn này công tác dạy học và giáo dục đòi hỏi phải có sự ứng biến linh hoạt ,khoa học mới đạt yêu cầu kế hoạch đề ra .Trong đó , GVCN có vai trò hết sức quan trọng vì GVCN là thành viên của tập thể sư phạm và hội đồng sư phạm, cũng là người thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và CMHS quản lý và chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện HS lớp mình phụ trách, tổ chức thực hiện chủ trương, kế hoạch của nhà trường ở lớp.
Để giáo dục tư tưởng, đạo đức ,trau dồi kỹ năng sống ,phát huy những thế mạnh của học sinh, giáo viên chủ nhiệm lớp và tiết sinh hoạt lớp đóng vai trò hết sức quan trọng . Theo Điều lệ của Trường THPT, giáo viên chủ nhiệm có vai trò là người “Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học

sinh; Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng; phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện, hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trường . Trong quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh, giáo viên chủ nhiệm lớp là người quản lí lớp học, điều hành, giám sát, kiểm tra, đưa ra các kế hoạch của một tập thể, cố vấn đắc lực cho học sinh trong lớp; giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục. Từ đó góp phần rất lớn trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh, hình thành ở học sinh những phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội, thời đại.
2. Cơ sở thực tiễn
Sau gần 10 năm thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện, nền giáo dục nước ta đang ngày càng có nhiều chuyển biến tích cực và có nhiều thành tựu đáng khích lệ. Tuy nhiên, thực tiễn đã cho chúng ta thấy nền giáo dục nước ta còn nhiều vấn đề cần phải bàn bạc và xem xét kỹ. Khi đánh giá những mặt hạn chế của Giáo dục và Đào tạo sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng khóa XII, quyết nghị của Đại hội XIII đã khẳng định: “…Giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ chưa trở thành động lực then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Lĩnh vực văn hóa, xã hội chưa có nhiều đột phá, hiệu quả chưa cao…”
Trên địa bàn tỉnh Nghệ An, nhìn chung trong những năm gần đây, ngoài việc nền giáo dục tỉnh nhà có nhiều chuyển biến tích cực, phát triển về quy mô, chất lượng như Báo cáo tổng kết năm học 2020 – 2021 và phương hướng nhiệm vụ năm học 2021 – 2022 của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã nêu bật thành tích: “ Tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, với vị trí tốp đầu toàn quốc về kết quả học sinh giỏi quốc gia, khu vực, quốc tế …”, thì giáo dục Nghệ An vẫn còn nhiều hạn chế ” như tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng về số vụ, tính chất, mức độ . Mặt khác, có một bộ phận học sinh có biểu hiện sống không có lí tưởng, sa đà vào các tệ nạn xã hội như cờ bạc, hút chích ma túy, xâm hại tình dục, nghiện lướt web, facebook, zalo, nghiện Game… có xu hướng ngày càng phức tạp và trở thành những vấn đề nhức nhối được cả xã hội quan tâm. Chất lượng “đầu ra” chưa đáp ứng đủ năng lực, phẩm chất để tìm ngành nghề, vị trí công việc phù hợp thời cuộc
Trong thực tế, tiết sinh hoạt lớp trong trường phổ thông từ trước đến nay theo hình thức trực tiếp hay trực tuyến thường là tiết để giáo viên chủ nhiệm điều hành các hoạt động của lớp vào cuối tuần. Giáo viên chủ nhiệm như một vị quan tòa đầy quyền lực. Tiết sinh hoạt cuối tuần là thời gian chủ yếu để giáo viên hỏi tội, luận tội và xét xử học sinh, vì thế thường rất căng thẳng, nặng nề. Tâm lí học sinh, đặc biệt là những học sinh vi phạm nội quy của lớp thường lo lắng, sợ hãi. Giáo viên chủ nhiệm căng thẳng vì học sinh vi phạm, vì thành tích của lớp “tụt hạng”. Cả giáo viên và học sinh đều cảm thấy mệt mỏi, áp lực. Cùng với những tiết

sinh hoạt “ căng thẳng” như vậy thì việc giáo dục “chân thiện mỹ”,phát huy phẩm chất ,năng lực, sự khẳng định bản thân của học sinh bị hạn chế rất nhiều. Đặc biệt hơn nữa tiết sinh hoạt trực tuyến còn có sự chứng kiến của nhiều phía khách quan
Dạy học trực tuyến thì GVCN là cầu nối giữa học sinh với phụ huynh và nhà trường thông qua GVCN để nhà trường truyền tải, trao đổi về tình hình kế hoạch học tập và ngược lại thông qua GVCN đặc biệt là giờ sinh hoạt hoạt lớp để GVBM cũng như nhà trường nắm bắt kịp thời về điều kiện, hoàn cảnh, tâm tư nguyện vọng của các em học sinh để từ đó có những điều chỉnh kịp thời phù hợp với điều kiện thực tiễn của học sinh, gia đình và nhà trường
Tuy nhiên, hiện nay với tinh thần của một nền giáo dục mới, một triết lý giáo dục hiện đại, các em học sinh lứa tuổi THPT phải được giáo dục, rèn luyện cơ bản các phẩm chất, kỹ năng đủ sức đáp ứng yêu cầu của cuộc sống thời công nghệ
4.0. Do đó, hơn lúc nào hết, việc đổi mới cách thức,hình thức ,nội dung giờ sinh hoạt lớp nói chung và giờ sinh hoạt lớp trực tuyến nói riêng điều rất cần thiết.
Quá trình tổ chức, hoàn thiện và kết quả đạt được của lớp khi thực hiện đổi mới phương pháp tổ chức giờ sinh hoạt lớp trực tuyến
3. Thực trạng
Về phía học sinh:
Đây là lứa tuổi vị thành niên, là một trong những giai đoạn sôi nổi, phức tạp nhất của cuộc đời con người, các em thích tự mình khám phá, thích nổi loạn, muốn chứng tỏ bản thân, vv
Lực học, ý thức của các em còn yếu, nhận thức mọi vấn đề cũng yếu, có nhiều hành vi ứng xử sai lệch với chuẩn mực đạo đức xã hội (vô cảm, ích kỉ, thiếu trách nhiệm,….)
Nhiều HS học khá tốt nhưng kĩ năng giao tiếp, tham gia các hoạt động, xử lí tình huống còn hạn chế ,thiếu kỹ năng sống.
Một bộ phận không nhỏ học sinh THPT đua đòi, bị lôi kéo, “tính sỹ diện hão” mà dễ dàng tham gia hút thuốc lá, uống rượu bia, nghiện ma túy, game, facebook,tham gia các hoạt động phi pháp … trong khi các em không phải không ý thức được sự nguy hại của chúng đưa đến. Bởi thế hiện tượng HS nghỉ học, bỏ học, vi phạm ATGT,vi phạm pháp luật gia tăng ở lứa tuổi học sinh
Về phía gia đình: Chưa quan tâm đúng mức đến đến tâm tư tình cảm đúng với lứa tuổi ,đôi khi còn chú trọng thành tích ,điểm số của các em hơn là việc phát triển về phẩm chất ,năng lực thực sự của các em
Về phía nhà trường: Chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo đúng lúc, kịp thời và chưa có đề án cụ thể hóa cho GV học tập và trao đổi để thích ứng với chương trình mới ,tình hình mới.
Tác động của môi trường sống, xã hội

Sự bùng nổ CNTT, nhất là văn hóa phẩm đồi trụy, game online ảnh hưởng của các trò chơi, phim ảnh mang tính bạo lực, làm cho nạn bạo lực học đường gia tăng. HS dễ bị cám dỗ với những hào quang chớp nhoáng mà nó mang lại.
Về phía GVCN: Mặc dù tiết sinh hoạt lớp có vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục học sinh ở trường THPT, nhưng thực tiễn cho thấy nhiều giáo viên chưa thực sự quan tâm, chú trọng xây dựng nội dung, lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức các tiết sinh hoạt tập thể có ý nghĩa và hấp dẫn đối với các em,nhất là các tiết sinh hoạt trực tuyến còn mang tính chất “đại khái”, qua chuyện.Về nội dung trong các tiết sinh hoạt còn nghèo nàn, đơn điệu, thường tập trung vào việc nhận xét, đánh giá các hoạt động trong tuần, nêu phương hướng hoạt động tuần tới, chưa tạo được môi trường vui chơi, giải trí thoải mái cho các em, chưa tạo điều kiện để các em có cơ hội được mở rộng, củng cố kiến thức và rèn luyện các kĩ năng sống cần thiết. Nội dung giờ sinh hoạt lớp còn có sự lặp đi lặp lại, không thực sự gắn với nhu cầu của HS. Các em không thực sự cảm nhận được vấn đề trong chủ đề là vấn đề của chính mình phải giải quyết mà là vấn đề của thầy/cô.
Về phương pháp mà giáo viên chủ nhiệm sử dụng chưa phát huy được vai trò tự giác, tự chịu trách nhiệm của từng học sinh. Về hình thức tổ chức, giáo viên chủ nhiệm chủ yếu tập trung sử dụng hình thức báo cáo, thảo luận, ít khi sử dụng các hình thức giao lưu, tọa đàm, hội thi… Các em không được cùng nhau tổ chức, tham gia vào giờ sinh hoạt lớp gây sự nhàm chán, không hứng thú với HS
Vì thế, hầu hết các tiết sinh hoạt lớp chưa hấp dẫn, chưa lôi cuốn được đông đảo học sinh tham gia tích cực, chưa thực sự giúp các em phát huy hết khả năng,năng khiếu của mình và ít có cơ hội để khẳng định bản thân .
4. Một số giải pháp nâng cao giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp học trực tuyến
nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THPT ở trường THPT Tân Kỳ 3
Để đạt được mục tiêu giáo dục học sinh phù hợp với bối cảnh thực tế, chúng tôi đề xuất các giải pháp sau:
4.1. Định vị môi trường, đối tượng giáo dục
Sự hình thành và phát triển nhân cách con người là vấn đề cơ bản và cốt lõi của lí luận và thực tiễn giáo dục. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin, con người là tổng hòa của các mối quan hệ xã hội: “ Song bản chất con người không phải là cái trừu tượng vốn có của một cá nhân riêng biệt. Trong tính hiện thực của nó, bản chất con người là tồng hòa các mối quan hệ xã hội”. (C.Mác – Luận cương về Phơ Bách (1845) – Tuyển tập, tập II, NXB Sự thật, H., 1971, tr.492). Con người sinh ra và lớn lên luôn được tiếp xúc với môi trương xung quanh, các yếu tố môi trường xã hội xung quanh là yếu tố tác động hình thành những hiểu biết ban đầu, dần xây dựng nên thế giới quan và nhân cách của một con người. Nói như vậy để hiểu rằng, yếu tố đầu tiên và rất quan trọng dẫn đến hình thành và phát triển nhân

cách con người là môi trường xã hội mà người đó sống. Môi trường xã hội đó bao gồm nhiều yếu tố cấu thành như các chuẩn mực cộng đồng, mổi trường gia đình, môi trường nhà trường, các chuẩn mực giá trị văn hóa, đạo đức chung và riêng…Ở bài viết này, chúng tôi chỉ xin được đề cập đến vấn đề môi trường giáo dục đóng vai trò như thế nào đối với người học. Việc xác định, đánh gía đúng mổi trường xã hội nói chung, môi trường giáo dục nói riêng, mà chúng tôi tạm gọi là định vị môi trường giáo dục sẽ giúp cho những người làm giáo dục có cái nhìn tổng quan, từ đó sẽ có được những giải pháp cụ thể phù hợp phát huy hiệu quả. Có thể nói, không có nhà giáo dục nào mà không thể không quan tâm đến vấn đề này trước khi đi vào thực thi các giải pháp hình thành nhân cách cho người học. Ở pham vi hẹp hơn, các giáo viên chủ nhiệm lớp học là những nhà giáo dục trực tiếp tiếp cận người học, hơn ai hết, họ phải nắm rõ môi trường xã hội, các yếu tố ảnh hưởng, có thể chi phối người học và cả các vấn đề của người học.
Để có thể “ định vị” được môi trường giáo dục, người giáo viên chủ nhiệm cần nắm được những vấn đề có tính thời sự, những đặc điểm, xu hướng của môi trường xã hội nói chung hiện nay. Đó là, từ thập niên những năm 70 của thế kỷ XX, những bước tiến nhảy vọt của khoa học kỹ thuật thế giới đã đưa loài người tiến những bước dài trong lịch sử phát triển của nó. Từ góc nhìn của khoa học kỹ thuật, thế giới ngày càng “phẳng” hơn, nhưng về kinh tế xã hội lại đặt ra nhiều vấn đề lớn. Sự liên quan, tác động qua lại lẫn nhau của các nền kinh tế, sự tồn tại và phát triển của một quốc gia dần trở nên phụ thuộc rất nhiều yếu tố bên trong cũng như bên ngoài.
Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức XII của Đảng Cộng Sản Việt Nam nêu rõ: “ Trên thế giới, trong những năm tới tình hình sẽ còn nhiều diễn biến rất phức tạp, nhưng hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế tiếp tục được đẩy mạnh. Hợp tác, cạnh tranh, đấu tranh và sự tùy thuộc lẫn nhau giữa các nước, nhất là giữa các nước lớn ngày càng tăng. Cuộc cách mạng khoa học – công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin tiếp tục phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát triển nhảy vọt trên nhiều lĩnh vực, tạo ra cả thời cơ và thách thức đối với mọi quốc gia”. (Trích VK Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức XII của Đảng. Công ty in Tạp chí Cộng Sản. H. 2016. tr 70).
Nếu như những thế kỷ trước đây, các cỗ máy sản xuất hàng hóa, sản phẩm khổng lồ quyết định nhiều vấn đề của một nền kinh tế, thì bước vào đầu thế kỷ XXI, điều đó đã không còn đúng nữa. Một khi quá trình toàn cầu hóa đang là xu hướng chủ đạo, thì con người là nhân tố cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của một nền kinh tế toàn cầu nói chung và đối với từng nền kinh tế của từng quốc gia dân tộc nói riêng. Chính vì vậy việc đào tạo nguồn nhân lực trở thành yếu tố then chốt trong chính sách phát triển bền vững của các quốc gia. Do đó giáo dục sẽ đóng vai trò trung tâm của sự phát triển vừa của con người, vừa của cộng đồng.

Giáo dục có sứ mạng giúp cho mọi người được phát huy tất cả tài năng và tất cả mọi tiềm lực sáng tạo. Muốn vậy cần phải có một nền giáo dục hiện đại mà ở đó con người có thể được học một cách liên tục suốt đời. Đảng ta cũng xác định rõ “ Giáo dục là quốc sách hàng đầu. …Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học… Từng bước hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập. Đổi mới căn bản công tác quản lý giáo dục, đào tạo, bảo đảm dân chủ, thống nhất, chất lượng”. (Trích VK Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức XII của Đảng. Công ty in Tạp chí Cộng Sản. H. 2016. tr 114 – 116)
Xu hướng giáo dục hiện nay là coi trọng người học, lấy người học làm trung tâm, khả năng tự học của mỗi cá nhân là yếu tố quyết định, trong đó đề cao lợi ích của người học phù hợp hài hòa với lợi ích của tập thể. Chính vì vậy việc phát triển giáo dục, đào tạo cũng cần xây dựng một hệ thống đa dạng, linh hoạt hơn nhằm tạo cơ hội và điều kiện tối đa cho người học được lựa chọn hình thức và phương pháp học tập.
Từ những hiểu biết chung đó, người giáo viên chủ nhiệm sẽ biết định hướng cho mình những công việc cụ thể để hướng đến việc giáo dục học sinh có được các phẩm chất, năng lực vừa phù hợp với xu hướng chung của nhân loại vừa thực hiện tốt nhiệm vụ cụ thể hàng ngày, hàng tuần và hàng năm học mà nhà trường và chính người giáo viên chủ nhiệm đó đã đặt ra mục tiêu cho mình khi đảm nhận vai trò là một giáo viên chủ nhiệm lớp.
Và để có thể “ định vị” tốt môi trường, đối tượng giáo dục với cương vị là một giáo viên chủ nhiệm lớp, chúng tôi thực hiện các phần việc cụ thể như sau:
Đầu tiên là phải điều tra, khảo sát thực tiễn. Đây là công việc rất quan trọng, trong đó chúng tôi tập trung tìm hiểu môi trường giáo dục với các yếu tố bên ngoài và bên trong. Những yếu tố bên ngoài chúng tôi tập trung chú ý trong bài viết này như: gia đình, điều kiện cơ sở vật chất, về các mối quan hệ xã hội,… hiện có của học sinh. Những yếu tố bên trong chúng tôi tập trung chú ý trong bài viết này như: Tiềm năng trí tuệ, những cảm xúc, tâm lí lứa tuổi, tính cách, những giá trị của cá nhân.
Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên để hình thành nhân cách của mỗi con người. Chúng ta đều biết, khi đứa trẻ sinh ra và suốt quá trình lớn lên, môi trường gia đình là quan trọng nhất, vì học sinh được bố mẹ chăm sóc nuôi dưỡng hàng ngày. Gia đình là nền tảng, là yếu tố đầu tiên tác động đến việc hình thành và phát triển nhân cách của mỗi cá nhân. Giáo dục gia đình bằng những việc làm cụ thể, bằng hành vi, thái độ, lối sống của người lớn có tác động trực tiếp tới việc hình thành, phát triển nhân cách của trẻ. Môi trường giáo dục gia đình tốt thường sẽ có những ảnh hưởng tích cực đến việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Ngược lại, môi trường giáo dục gia đình không tốt thường sẽ có những tác động

tiêu cực đến nhân cách của trẻ. Thực tiễn cuộc sống vô cùng phong phú, phức tạp. Có những em may mắn được sinh ra trong một gia đình mà ở đó bố mẹ luôn sống biết kính trên nhường dưới, có trước có sau, biết yêu thương, biết định hướng đúng đắn cho con,… sẽ có những tác động tích cực đến trẻ. Nhưng cũng có những em thiếu may mắn sinh ra trong những gia đình không hạnh phúc, bố mẹ thường xuyên bất hòa, mâu thuẫn, gia đình tan vỡ, hoặc chịu nhiều mất mát, thiếu thốn về vật chất lẫn tinh thần,… thường sẽ có những tác động sâu sắc đến tâm lí, tính cách, hành vi của trẻ. Vì vậy việc tìm hiểu môi trường gia đình là một việc làm cần thiết của giáo viên chủ nhiệm để từ đó giúp giáo viên hiểu hơn về học sinh và có những điều chỉnh, tác động kịp thời, góp phần hình thành phẩm chất, phát triển năng lực cho các em.