SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán cho học sinh lớp 3

1. ĐẶT VẤN ĐỀ:
2. Lí do chọn đề tài:

        Mỗi môn học ở Tiểu học đều có tầm quan trọng riêng của nó. Thông qua quá trình dạy học các phân môn để hình thành những cơ sở ban đầu nhằm phát triển con người toàn diện cho học sinh. Cùng với môn Tiếng Việt, Đạo đức, TNXH, Nghệ thuật, Thể dục, môn Toán có vị trí đặc biệt quan trọng. Bởi lẽ Toán học không những cung cấp cho học sinh những kiến thức kỹ năng cần thiết để học lên các lớp trên hay áp dụng vào cuộc sống, mà Toán học còn góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách ở học sinh, và hỗ trợ đắc lực cho mục tiêu giáo dục toàn diện cho các em. Vì thế trong quá trình dạy học người giáo viên phải luôn biết vận dụng việc đổi mới phương pháp vào thực tiễn giảng dạy sao cho hiệu quả. Song việc đổi mới như thế nào, bắt đầu từ đâu, thực hiện ra sao thì quả là không dễ dàng chút nào. Muốn làm được việc đó đòi hỏi người giáo viên phải dày công nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo. 

         Trong trường Tiểu học hịên nay, cùng với môn Tiếng Việt, môn Toán là môn có thời lượng giảng dạy cao hơn hẳn các môn học khác. Điều đó cho thấy môn Toán hết sức quan trọng trong việc dạy học.

        Chuẩn kiến thức, kĩ năng là các yêu cầu cơ bản, tối thiểu mà tất cả học sinh cần phải đạt được sau từng giai đoạn học tập. Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Toán đối với từng lớp ở Tiểu học đã được quy định tại Chương trình sách giáo dục phổ thông cấp Tiểu học (ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006 QĐ-BGDDT ngày 05 tháng 5 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). Vì vậy, để giúp học sinh nắm vững kiến thức, kĩ năng làm nền tảng cho việc học tốt môn Toán là một vấn đề hết sức quan trọng đòi hỏi người làm công tác giáo dục phải nghiên cứu, tìm những biện pháp giảng dạy hay, giúp học sinh dễ hiểu, phù hợp để hình thành kiến thức, kĩ năng nhằm giúp học sinh học “Hoàn thành tốt” môn Toán. Thấm nhuần tinh thần đó, thời gian qua bản thân tôi đã không ngừng nghiên cứu, tìm tòi, chủ động nắm bắt để giảng dạy đạt kết quả. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là thành công bước đầu.

        Chính vì vậy tôi lựa chọn nghiên cứu và đưa ra “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán cho học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học Đông Hòa”.

2. Mục đích nghiên cứu: 

       Nghiên cứu đề tài này nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán cho học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học Đông Hòa.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

– Nghiên cứu nội dung chương trình sách Toán lớp 3.

– Nghiên cứu những nguyên nhân dẫn đến học sinh lớp 3B chưa hoàn thành môn Toán.

– Nghiên cứu những giải pháp, phương pháp giáo dục hay, phù hợp để khắc sâu kiến thức, hình thành thói quen, giúp học sinh nắm và học tốt môn Toán, để nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán lớp 3.

4. Phương pháp nghiên cứu: 

– Phương pháp đàm thoại, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, với học sinh lớp 3B.

– Phương pháp quan sát.

– Phương pháp điều tra, khảo sát, thống kê.

– Phương pháp thực hành luyện tập.

– Phương pháp thực nghiệm, đối chiếu, so sánh.

– Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm.

1. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
2. Cơ sở lý luận.

      Dạy Toán là dạy cho học sinh cách sáng tạo, là rèn luyện các kỹ năng, trau dồi phẩm chất đạo đức, tính siêng năng, cần cù, chịu khó. Đó là phẩm chất vốn có của con người. Thông qua học Toán các đức tính đó được thường xuyên phát huy và ngày càng hoàn thiện. Chương trình Toán Tiểu học là một công trình khoa học mang tính truyền thống và hiện đại. Việc dạy Toán tiểu học phải được đổi mới một cách mạnh mẽ về phương pháp, về cung cách lên lớp, về chấm chữa và đánh giá học sinh. Nghiên cứu chương trình Toán lớp 3 ta thấy đó là một nội dung hoàn chỉnh sắp xếp từ dễ đến khó, từ thấp lên cao, từ đơn giản đến phức tạp phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và đặc điểm nhận thức của trẻ. Nghiên cứu để thấy rõ nội hàm của nó, bản chất của nó mới có phương pháp giảng dạy hợp lí. Sáng kiến kinh nghiệm là một tập hợp về nhận thức, cách nhận định, đánh giá, phân tích tình hình để tìm ra con đường đi mang lại kết quả theo mong muốn. Nếu chỉ dựa vào các văn bản của trên, dựa vào thiết kế bài dạy và sách giáo khoa để giảng dạy theo lối áp đặt thì quả là phản khoa học, không mang tính sư phạm. Dễ cho người dạy, song khó cho người học. Vai trò của người thầy không rõ, tính sáng tạo cũng không có. Dạy Toán là dạy sáng tạo là dạy cách suy luận lôgíc thì phải mở rộng ngoài sách giáo viên, sách giáo khoa, sách thiết kế của Bộ. Dạy Toán là dạy cách làm việc sáng tạo, cách suy luận, cách sống nhân văn thời hiện đại. Thế nên, người giáo viên phải có tầm nhìn. Tầm nhìn đó vừa xa vừa thực tế, phải nắm được lý thuyết, song phải có kỹ năng khái quát vừa hết sức cụ thể. Như vậy phải đọc nhiều, tích luỹ nhiều, và phải rút ra được những điều cần thiết để tận dụng.

         Trong quá trình dạy học Toán ở phổ thông nói chung, ở Tiểu học nói riêng, môn Toán là một trong những môn học quan trọng nhất trong chương trình học ở tiểu học.

        Môn Toán có hệ thống kiến thức cơ bản cung cấp những kiến thức cần thiết, ứng dụng vào đời sống sinh hoạt và lao động. Những kiến thức kĩ năng Toán học là công cụ cần thiết để học các môn học khác và ứng dụng trong thực tế đời sống. Toán học có khả năng to lớn trong giáo dục học sinh nhiều mặt như: Phát triển tư duy lôgic, bồi dưỡng những năng lực trí tuệ (Trừu tượng hoá, khái quát hoá, phân tích, tổng hợp, chứng minh, so sánh, …). Nó giúp học sinh biết tư duy suy nghĩ, làm việc góp phần giáo dục những phẩm chất, đạo đức tốt đẹp của người lao động.

        Giáo dục Toán học là một bộ phận của giáo dục tiểu học. Do đó, môn Toán có nhiệm vụ góp phần vào thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu của bậc học, đó là:                         

        Trang bị cho học sinh một hệ thống kiến thức và kĩ năng cơ bản, cần thiết cho việc học tập tiếp hoặc đi vào cuộc sống. Giúp học sinh biết vận dụng kiến thức vào hoạt động thiết thực trong đời sống, từng bước hình thành, rèn luyện thói quen phương pháp và tác phong làm việc khoa học, phát triển phù hợp với tâm lí của từng lứa tuổi. Tạo tiền đề cho học sinh học tốt các môn học còn lại.

2. Thực trạng của việc dạy học Toán lớp 3 ở Trường Tiểu học Đông Hòa.

        Trường Tiểu học Đông Hòa là trường thuộc vùng xa trung tâm huyện, đa số các em đều là con các gia đình làm nông nghiệp. Đời sống của đa số gia đình còn rất khó khăn về điều kiện kinh tế nên ảnh hưởng không ít đến việc học tập của các em. Một số em môn Toán còn chưa hoàn thành, phương pháp học tập chưa rõ ràng, còn thụ động trong việc tiếp thu bài. Điều đáng nói ở đây là trình độ nhận thức của phụ huynh còn nhiều hạn chế. Hơn phần nửa số học sinh là con nhà nghèo, cận nghèo và có hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Ngoài giờ học ở trường, về nhà các em còn phụ giúp gia đình để kiếm sống. Một số học sinh cha mẹ phải đi làm ăn xa không trực tiếp dạy dỗ, chăm sóc, giao phó cho ông bà, thầy cô giáo … Vì vậy, các em còn mải chơi chưa chú ý về học tập. Những bài học, bài tập cô giao còn xao lãng. Trách nhiệm nặng nề thuộc về người giáo viên trực tiếp đứng lớp.

        Trong thực tiễn có nhiều điều không sách vở nào nói hết. Toán học cũng vậy, sách vở không nói hết mới cần đến vai trò của người thầy. Trong thực tiễn sách học không lường hết những tình huống xảy ra trong quá trình dạy học. Bởi vậy sách dạy chúng ta phương pháp truyền thụ kiến thức. Song chúng ta cũng có thể giúp người viết sách hoàn thiện phương pháp giảng dạy một cách tốt hơn. Chưa nói đối tượng học sinh ở mỗi địa phương lại có sự khác nhau. Nhận thức của các em có sự chênh lệch, do đó người giáo viên tuỳ theo học sinh của lớp mình, của địa phương mình để có cách dạy thích hợp. 

        Qua nhiều năm đứng dạy lớp 3 và thực hiện đổi mới chương trình sách giáo khoa môn Toán 3. Bản thân đã có tinh thần trách nhiệm, có ý thức về chuyên môn trong việc tiếp cận với phương pháp giảng dạy Toán 3. Tôi nhận thấy đối