SKKN Một số giải pháp nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm

10I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Những năm gần đây xã hội Việt Nam đã và đang có nhiều thay đổi lớn về tất cả các mặt: Kinh tế, giáo dục, khoa học, chính trị….Chính nền kinh tế nhiều thành phần với sự đa dạng của nó đã ảnh hưởng sâu sắc đến toàn xã hội, đặc biệt là các mặt giáo dục. Bởi Giáo dục và Đào tạo là “Quốc sách hàng đầu”, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho Giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước các chương trình phát triển kinh tế, xã hội. Đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu giáo dục đề ra… Tất cả đều góp phần phát triển trí tuệ, hình thành nhân cách con người và giáo dục học sinh phát triển toàn diện.
Vì vậy đối với mỗi nhà trường, công tác chủ nhiệm lớp luôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là cầu nối giữa nhà trường với gia đình và học sinh. Trong những năm gần đây, khi nước nhà“chuyển mình” ngày càng phát triển thì sự nghiệp giáo dục và đào tạo cũng có nhiều đổi mới tích cực, luôn được xã hội quan tâm, đồng tình ủng hộ. Để có được những thành công lớn trong sự nghiệp trồng người thì đội ngũ giáo viên luôn giữ vị trí then chốt, trong đó phải kể đến đội ngũ giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Muốn học sinh phát triển toàn diện về mọi mặt thì thầy cô chủ nhiệm phải vừa tâm huyết vừa có năng lực và có tác phong làm việc khoa học. Nói về tác phong làm việc khoa học, Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, đã viết: “Nếu mỗi cán bộ, mỗi đảng viên làm việc đúng hơn, khéo hơn, thì thành tích của Đảng còn to tát hơn nữa”. Như vậy đúng hơn, khéo hơn chính là cách làm việc khoa học mà Bác Hồ kính yêu đã khéo gửi gắm.
Việc xây dựng tác phong làm việc khoa học, nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm có tầm quan trọng lớn, có tính chất quyết định năng lực sư phạm của giáo viên, chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh trong nhà trường hàng năm. Bởi vì công tác chủ nhiệm là tổng hoà quá trình lao động sư phạm giữa kinh nghiệm và sáng tạo. Vì thế đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải có kiến thức đa chiều và toàn diện: có phẩm chất chính trị đạo đức lối sống tốt, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, hiểu biết về tâm lý lứa tuổi, có sự quan tâm cùng tình yêu thương đối với học sinh, có trách nhiệm lớn trong công việc, biết hy sinh, luôn sáng tạo, biết cập nhật những thông tin đổi mới kịp thời, luôn trăn trở và biết xác định rõ quan điểm “tất cả vì học sinh thân yêu” … vừa biết giữ đúng nguyên tắc làm việc vừa khéo léo trong cách xử lý tình huống.
Hiểu được mục tiêu của giáo dục trong thời kỳ hội nhập, cũng như đòi hỏi khắt khe từ xã hội, khi mà đội ngũ giáo viên chủ nhiệm chưa có nhiều kinh nghiệm, từ đó thôi thúc Ban giám hiệu cần phải có chiến lược cùng những giải pháp tối ưu để thường xuyên bồi dưỡng nâng cao hơn nữa năng lực chủ nhiệm cũng như xây dựng tác phong làm việc khoa học cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm của nhà trường. Trường THCS Thái Thịnh là một trong những ngôi trường có bề dày về truyền thống về dạy tốt học tốt, là địa chỉ tin cậy để phụ huynh học sinh gửi gắm con em mình. Hàng năm số lượng học sinh giỏi các cấp ngày một tăng, tỷ lệ thi vào lớp 10 THPT luôn trong tốp đầu của quận. Để có được thành tích rực rỡ đó phải kể đến công sức của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Nhiều thầy cô đã rất tận tâm và sáng tạo trong công tác chủ nhiệm. Tuy nhiên vẫn còn nhiều giáo viên chủ nhiệm đã xem nhẹ vai trò, trách nhiệm của mình, chưa có nhiều giải pháp hữu hiệu để làm tốt công tác này. Soi vào thực tế nhà trường với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, thì đội ngũ giáo viên chủ nhiệm của trường THCS Thái Thịnh tuy nhiệt tình trong công việc nhưng còn thiếu kỹ năng làm việc khoa học. Vì vậy, để đáp ứng tốt mục tiêu giáo dục trong thời đại mới góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ năm học, tôi nghĩ đội ngũ giáo viên chủ nhiệm cần phải được bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ chủ nhiệm để năng cao năng lực chủ nhiệm cũng như xây dựng tác phong làm việc khoa học. Vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, trường THCS Thái Thịnh”.
2. Mục đích nghiên cứu
– Triển khai một số giải pháp để nâng cao năng lực trong công tác chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, trường THCS Thái Thịnh;
– Bồi dưỡng thêm năng lực về công tác chủ nhiệm, xây dựng phong cách làm việc khoa cho giáo viên chủ nhiệm các lớp;
– Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh và hoàn thành mục tiêu giáo dục THCS và nhiệm vụ năm học …….. đã đề ra.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Xác định được cơ sở lý luận để làm căn cứ cho việc nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp;
– Tìm hiểu thực trạng giáo viên làm công tác chủ nhiệm tại trường THCS Thái Thịnh; từ đó phân tích các nguyên nhân dẫn đến thực trạng;
– Khảo sát số liệu trước, sau khi nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp tích cực nhằm nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm tại trường THCS Thái Thịnh để đạt mục tiêu giáo dục cao hơn.
4. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu một số giải pháp nhằm bồi dưỡng, nâng cao năng lực chủ nhiệm lớp cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm cấp THCS.
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm trường THCS Thái Thịnh ba năm học gần nhất. 6. Phương pháp nghiên cứu
– Các phương pháp nghiên cứu lý luận: Gồm các phương pháp khảo sát, thống kê phân tích, tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu để xác lập cơ sở lý luận cho đề tài, từ đó tổng kết để đưa ra những bài học kinh nghiệm.
– Phương pháp nghiên cứu thực tế: Trò chuyện, phỏng vấn để thu thập những thông tin cần thiết cho quá trình nghiên cứu.
II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
NĂNG LỰC CHỦ NHIỆM CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
I. Quan niệm về công tác chủ nhiệm lớp trong đổi mới giáo dục hiện nay 1. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định vai trò của giáo viên chủ nhiệm: Là đội ngũ tiên phong trong mọi lĩnh vực, luôn giữ gìn và truyền tinh hoa văn hóa của dân tộc cho lớp lớp thế hệ cháu con, kế thừa di sản văn hóa, và phát huy các giá trị văn hoá, thông qua giáo dục con người truyền tải nền văn minh tiên tiến, chiếm lĩnh tri thức khoa học cho nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam ta, giáo dục làm chủ trí thức khoa học và công nghệ hiện đại, có sự kế thừa của thế hệ đi trước, góp phần xây dựng quê hương đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, dần sánh kịp các nước tiên tiến trên thế giới, đạt được điều mong ước của Bác Hồ kính yêu”.
Trong sự nghiệp trồng người thì sự đóng góp của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là hết sức quan trọng, góp phần không nhỏ trong việc bồi dưỡng nhân tài và hoàn thiện nhân cách cho thế hệ trẻ, đồng thời quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường. Họ là những kỹ sư tâm hồn ươm mầm và gieo vào thế hệ trẻ sự trong sáng, nghĩa cử cao đẹp, biết giữ gìn bản sắc văn hóa nhân loại và tiếp thu tinh hoa văn hoá tiên tiến trên thế giới để làm chủ tương lai đất nước và con người.
Trong giai đoạn hiện nay, do yêu cầu đổi mới của giáo dục, người giáo viên chủ nhiệm phải là sự tổng hòa nhân cách, vừa có năng lực của một nhà sư phạm tâm huyết, một nhà quản lý giỏi, một cố vấn tích cực cho các hoạt động xã hội và gia đình, vừa là một tư vấn tận tâm cho tất cả học sinh trong học tập rèn luyện…
2. Thực trạng công tác chủ nhiệm tại trường THCS Thái Thịnh
2.1. Thuận lợi
Trường THCS Thái Thịnh được thành lập từ năm 1974. Nhà trường luôn có truyền thống về dạy tốt học tốt. Từ những năm đầu mới được thành lập, từ chỗ chỉ có vài chục học sinh thì nay nhà trường đã có 1480 em, với 30 lớp phân đều trong bốn khối học 6, 7, 8, 9. Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; sự chỉ đạo sát sao của Phòng GD&ĐT quận Đống Đa.
Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm của trường luôn nghiêm chỉnh chấp hành các chỉ thị, Nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các quy định của ngành giáo dục. Có nhiều thầy, cô chủ nhiệm rất trẻ, năng động, sáng tạo, yêu nghề; một số giáo viên có năng lực công tác chủ nhiệm tốt. 2.2. Khó khăn
Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở nhiều độ tuổi khác nhau, một vài thầy cô chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm, Một số giáo viên chưa tích cực bồi dưỡng năng lực công tác chủ nhiệm, có tư tưởng xem nhẹ, chưa đầu tư nhiều trong công tác chủ nhiệm. Nhiều thầy cô chưa thật sự đam mê với công tác chủ nhiệm.

II. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra 1. Số lượng và trình độ giáo viên chủ nhiệm

100% giáo viên chủ nhiệm có trình độ đạt chuẩn trở lên. Trong các năm gần đây có nhiều giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp trường, cấp quận. Nhiều thầy cô hiểu rõ tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm nên rất tận tâm với công việc. Tuy nhiên, một số giáo viên chủ nhiệm tuổi cao, chưa linh hoạt trong công tác. Một vài thầy cô trẻ chưa thật sự tâm huyết với công tác chủ nhiệm, nhận thức chưa sâu sắc về vai trò, trách nhiệm, đối phó để hoàn thành công tác chủ nhiệm. Việc tự học tự rèn để nâng cao năng lực công tác chủ nhiệm của nhiều thầy cô còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục đề ra.
2. Nguyên nhân ảnh hưởng đến năng lực công tác chủ nhiệm
Áp lực công việc nhiều; nhiều hoàn cảnh gia đình giáo viên khó khăn. Quan niệm trong đội ngũ giáo viên chủ nhiệm chưa đúng đắn “Quan trọng gì công tác chủ nhiệm”, chưa có nguồn động viên khen thưởng kịp thời về vật chất đối với giáo viên có năng lực chủ nhiệm tốt, chưa tích cực trong việc tự học, tự bồi dưỡng, chưa tận tụy, chưa đầu tư về trách nhiệm, về thời gian,… Đây là những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến năng lực chủ nhiệm và chất lượng giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trường.
3. Xác định rõ mục tiêu cần nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp
Trước thực trạng đó, tôi nhận thấy để nhà trường ngày càng phát triển, khẳng định được vị thế của mình, ngoài hoạt động chuyên môn cần phải có đội ngũ giáo viên chủ nhiệm đủ về số lượng, giỏi về chuyên môn, có tính nhân văn cao thì mới có đủ chất để rèn đức luyện tài cho học sinh, tạo đà cho sự chuyển biến tích cực của nhà trường trong sự nghiệp giáo dục hiện nay. Vì vậy mà việc bồi dưỡng, nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp trở thành nhiệm vụ cần thiết, quan trọng nhất trong nhà trường chúng tôi.
Theo tôi, trong giai đoạn mới, đòi hỏi thầy cô chủ nhiệm cần phải có: