SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh trường thpt trong giai đoạn hiện nay

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Dân tộc Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Lịch sử của dân tộc Việt Nam đã được viết bằng máu và mồ hôi của nhiều thế hệ ông cha đã làm nên biết bao kỳ tích anh hùng, những trang sử vẻ vang đầy khí thế. Chính những điều đó đã tạo nên truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam mà trong đó nổi bật nhất là lòng yêu nước – một truyền thống cao quý vừa được hun đúc và phát huy suốt trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Mỗi người Việt Nam đều có quyền tự hào về những trang sử hào hùng của dân tộc, những người đã hy sinh để bảo vệ mảnh đất quê hương. Những người đã viết nên thiên sử của dân tộc và sẽ luôn là hành trang của các thế hệ người Việt Nam. 

Có thể nói truyền thống yêu nước là một sợi chỉ đỏ xuyên suốt qua toàn bộ lịch sử của đất nước Việt Nam, là thước đo giá trị tinh thần của từng con người, từng công dân trước cộng đồng. Yêu nước trở thành một lẽ sống, một triết lý xã hội và nhân sinh của con người Việt Nam, nó thấm nhuần trong máu thịt của từng con người hình thành nên truyền thống vẻ vang của dân tộc. Nhờ đó mà từ bao đời nay, từ thế hệ này nối tiếp thế hệ khác đã chiến đấu không tiếc xương máu của mình để đập tan biết bao lũ xâm lăng tàn bạo, giữ vững nền độc lập cho dân tộc, xây dựng đất nước ngày càng vững mạnh.  

Đất nước ta có được độc lập, tự do và thống nhất toàn vẹn lãnh thổ như ngày hôm nay chính là nhờ sự phát huy tinh thần yêu nước của biết bao tấm gương anh hùng cách mạng đã đổ máu và ngã xuống.  Lòng yêu nước của người Việt Nam không chỉ là tư tưởng, tình cảm mà đã trở thành triết lý, là chủ nghĩa yêu nước, là ý chí, khí phách, quyết tâm và hành động của mỗi con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước”. Tuy nhiên, Người cũng chỉ rõ rằng “…tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm…”. Chính vì vậy “bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước…” 

Ngày nay, trong sự nghiệp đổi mới của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng đang diễn ra trong một bối cảnh quốc tế hội nhập nhiều thời cơ nhưng cũng không ít khó khăn thách thức. Trước yêu cầu của lịch sử, tinh thần yêu nước, chủ nghĩa yêu nước của dân tộc cần được phát huy mạnh mẽ hơn nữa. Trong công cuộc đổi mới đó, thế hệ trẻ đóng một vai trò hết sức quan trọng. Họ là lực lượng nòng cốt, là động lực thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Vì vậy, bồi dưỡng và giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ, đặc biệt là học sinh ở các trường THPT là một việc làm cần thiết và quan trọng. 

Với những lý do như trên, chúng tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh Trường THPT Tương Dương 1 trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm trao đổi cùng đồng nghiệp, để nâng cao giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh THPT. 

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

     2.1. Đối tượng nghiên cứu  

Đề tài nghiên cứu các yếu tố trong hệ thống giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh THPT hiện nay: chủ thể giáo dục, mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức, phương tiện giáo dục và đối tượng giáo dục đó là học sinh THPT, chủ yếu ở độ tuổi 16 – 18. 

     2.2. Phạm vi nghiên cứu 

Đề tài tập trung nghiên cứu nâng cao hiệu quả giáo dục của truyền thống yêu nước cho học sinh trường THPT Tương Dương 1. 

• Các phương pháp tiến hành – Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: logic, phân tích – tổng hợp, quy nạp – diễn dịch, điều tra xã hội học… nhằm thực hiện mục đích, nhiệm vụ đã đặt ra. 

1. 1. • Phương pháp hỗ trợ: Thống kê số liệu, phân tích số liệu, khảo sát. 

• Tính mới, tính sáng tạo của biện pháp – Những luận điểm và kết luận của đề tài sẽ góp phần làm sáng tỏ và cung cấp luận cứ khoa học cho việc xác định các quan điểm về giáo dục truyền thống yêu nước nói chung, giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh THPT nói riêng. 

1. • Đề tài góp thêm kinh nghiệm cho giáo viên giảng dạy môn GDCD, Lịch sử, Giáo dục quốc phòng, Ngữ văn, các nhà quản lý, lãnh đạo của trường và những ai quan tâm đến công tác giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh THPT hiện nay. 
   • Đề tài đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh THPT hiện nay. 

PHẦN II. NỘI DUNG 

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC GIÁO DỤC 

TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC CHO HỌC SINH THPT 

1. Cơ sở lý luận 1.1. Một số khái niệm * Truyền thống: 

Truyền thống là những yếu tố về sinh hoạt xã hội, phong tục, tập quán, lối sống, đạo đức của một dân tộc được hình thành trong quá trình được lưu truyền từ đời này sang đời khác từ xưa đến nay. 

• Yêu nước: 

Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng (2011) định nghĩa:“Yêu nước là một trong những tình cảm sâu sắc nhất, đã được củng cố qua hàng trăm năm, hàng nghìn năm tồn tại của các quốc gia biệt lập”. 

Tinh thần yêu nước của người Việt hình thành và biểu hiện rõ nhất trong đấu tranh chống kẻ thù xâm lược. Thật hiếm thấy dân tộc nào trên thế giới lại có quá trình chống ngoại xâm kiên cường bền bỉ như dân tộc ta mà kẻ thù là những đế chế hoặc đế quốc vào loại hùng mạnh bậc nhất thế giới. Trước cuộc chiến đấu không cân sức như vậy thì con đường sống còn chiến thắng là phải biết huy động sức mạnh tổng hợp cả vật chất lẫn tinh thần của toàn dân. Hoàn cảnh ấy đã tác động sâu sắc đến sự hình thành và phát triển của truyền thống yêu nước, ý chí quật cường bất khuất và niềm tự tôn dân tộc. 

• Khái niệm giáo dục và giáo dục truyền thống yêu nước: 

Theo từ điển Tiếng Việt, giáo dục:“là hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đặt ra”.  

Giáo dục có nội dung rất phong phú bao gồm giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ, lao động, kinh tế, quốc phòng, an ninh, chính trị, tư tưởng…Trong đó chính trị – tư tưởng được xác định là một nội dung chủ đạo và có vị trí đặc biệt trong việc rèn luyện, xây dựng các tri thức chính trị, hình thành nhân cách, củng cố niềm tin, quy định bản chất xã hội, bản chất giai cấp cho đối tượng giáo dục. 

Giáo dục truyền thống yêu nước là giáo dục cho học sinh sống có lý tưởng và trung thành với lý tưởng cách mạng. Đồng thời cũng chính là thực hiện mục tiêu của giáo dục: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công