SKKN Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

      Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Với học sinh THCS môn âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho học sinh nhằm góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh theo mục tiêu đào tạo, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người mới Việt Nam. Tuy nhiên âm nhạc trong nhà trường THCS với tư cách là một môn học có mức độ nhất định về mục đích và nội dung, song mục đích của việc dạy và học môn âm nhạc trong nhà trường phổ thông là giáo dục văn hoá âm nhạc cho học sinh nhằm trang bị cho các em những kiến thức cơ bản, các kỹ năng nhằm tạo điều kiện cho khả năng cảm thụ, hiểu và thể hiện nghệ thuật âm nhạc, khơi dậy ở các em những khả năng sáng tạo trong hoạt động âm nhạc, củng cố thêm về tình cảm đạo đức, về niềm tin thị hiếu nghệ thuật và nhu cầu âm nhạc. Đây là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Ở nhà trường THCS mục tiêu của môn học âm nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề sơ giản về nghệ thuật âm nhạc, nhằm phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo nên một trình độ văn hoá âm nhạc nhất định góp phần đào tạo có chất lượng những người lao động phát triển toàn diện.

Thông qua những phương tiện của nghệ thuật âm nhạc để bồi dưỡng khả năng nhận thức, phát triển tư duy, óc sáng tạo góp phần cùng các môn học khác phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh, bồi dưỡng những năng khiếu nghệ thuật, đẩy mạnh phong trào văn nghệ quần chúng làm cho không khí của nhà trường thêm vui tươi lành mạnh. Từ mục tiêu giáo dục và những lí do chung của môn học âm nhạc nói trên, bản thân tôi nhận thấy đó là một hướng đi và là một phương pháp giáo dục đúng đắn mang tính đặc thù của việc giáo dục cái hay cái đẹp, giáo dục tình cảm, thẩm mĩ âm nhạc góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách toàn diện của con người mới: Đức – Trí – Thể – Mĩ. Học sinh THCS đang trong thời kì phát triển nhanh về thể chất, tâm sinh lí, giai đoạn này các em có nhiều ước mơ, suy nghĩ về cuộc sống. Trong quá trình học âm nhạc, đây là giai đoạn rất thích hợp để phát huy và thu hút tính học tập của học sinh.

Ba mức độ biểu hiện của học tập tích cực là bắt chước – tìm tòi – sáng tạo. Sẽ thiệt thòi cho các em về nghệ thuật âm nhạc, nếu giáo viên không tạo điều kiện để học sinh học tập, rèn luyện và thể hiện sự sáng tạo của mình. Môn âm nhạc ở THCS cũng như trong chương trình học lớp 6 gồm 4 nội dung là: Học hát, tập đọc nhạc, nhạc lí và âm nhạc thường thức. Vậy, phải dạy như thế nào để phát huy và thu hút học tập của Học sinh?

                Với vị trí quan  trọng như vậy nhưng thực tế từ khi tôi được phân công      về giảng dạy môn âm nhạc ở trường THCS Thiết ống tôi nhận thấy  chất lượng đạt chưa cao qua quá trình giảng dạy và kiểm tra. Tình trạng đó, bắt buộc bản thân tôi phải suy nghĩ cần phải làm gì để nâng cao chất lượng môn âm nhạc nói chung và đặc biệt là phân môn TĐN ở lớp 6 nói riêng? Điều cần thiết và cấp bách nhất là phải tìm ra biện pháp giảng dạy thích hợp để thu hút học tập của học sinh nhằm đưa chất lượng phân môn TĐN nói riêng và chất lượng môn học nói chung ngày một đi lên. 

           Xuất phát từ những lý do nêu trên tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết Ống”.

1.2. Mục đích nghiên cứu

    – Xuất phát từ mục đích của SKKN, những điểm mới và điểm khác của SKKN so với những giải pháp cũ trước đây, đề tài tôi lựa chọn với mong muốn đóng góp vào việc nâng cao “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết Ống” sao cho đạt hiệu quả tốt nhất, đáp ứng mục tiêu giáo dục, nâng cao chất lượng học tập và học sinh thêm yêu thích môn Âm nhạc.

– Giúp giáo viên có những phương pháp dạy TĐN hiệu quả nhất để phát huy tính sáng tạo của học sinh.  

 – Xuất phát từ mục tiêu chung của bộ môn âm nhạc ở trường Trung học

cơ sở, là giáo viên trực tiếp giảng dạy cần phải xác định tốt những nhiệm vụ sau đây:

– Xây dựng và phát triển năng lực âm nhạc của học sinh thông qua việc Dạy Tập đọc nhạc  được thể hiện trong sách giáo khoa  (SGK ).

– Qua việc hướng dẫn học TĐN, giáo dục cho các em có tình cảm, đạo đức trong sáng, lành mạnh, hướng tới những điều thiện và cái đẹp trong cuộc sống .

– Xây dựng khả năng tham gia hoạt động âm nhạc, giúp cho việc phát triển toàn diện cân bằng và hài hoà.

– Phát hiện những học sinh có năng khiếu về âm nhạc, động viên và giúp các em phát triển năng khiếu của mình.

– Giúp học sinh bước đầu tập luyện một số kĩ năng đọc nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một vài sinh hoạt  âm nhạc trong đời sống xã hội, cung cấp cho các em thêm một số kiến thức mang tính văn hoá âm nhạc.

– Với tư cách là người giáo viên dạy môn âm nhạc ở trường THCS, bản thân cố gắng vận dụng các phương pháp tối ưu nhất đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Bên cạnh đó, bản thân luôn bám sát nội dung chương trình, sách giáo khoa ở bộ môn âm nhạc lớp 6. Chương trình sách giáo khoa về cơ bản là phù hợp với đối tượng học sinh ở từng khối lớp. Nếu giáo viên là người hiểu rõ mục tiêu môn học, biết cách tổ chức tiết dạy và có phương pháp phù hợp với từng tiết dạy thì nội dung bài học sẽ trở nên nhẹ nhàng hấp dẫn. Ngược lại, nếu giáo viên chưa nắm được mục tiêu môn học, coi môn học hoàn toàn là môn năng khiếu thì sẽ dẫn đến tình trạng dạy môn học này như dạy trong các trường năng khiếu (chuyên nghiệp), yêu cầu quá cao về các kĩ năng thực hành, biến nội dung các bài học trở nên quá phức tạp  và điều tất yếu là dẫn đến quá tải.

– Để khắc phục tình trạng trên, khi thực hiện chương trình về bộ môn Âm nhạc, trước hết giáo viên cần nắm vững mục tiêu của môn học, đó là giáo dục thẩm mĩ, để giúp học sinh hiểu biết cái đẹp, cảm nhận cái đẹp và sáng tạo cái đẹp nói chung, chứ không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức và kĩ năng về âm nhạc. Điều mà giáo viên đặc biệt lưu tâm, đặc biệt chú ý đó là giáo dục cho học sinh những tri thức cần thiết về cái hay, cái đẹp, giáo dục thị khiếu thẩm mĩ lành mạnh, rèn luyện cho học sinh có hiểu biết và thể hiện tính thẩm mĩ trong cuộc sống thông qua việc học môn âm nhạc. Như Các-Mác đã nói : “Con người phải biết xây dựng cuộc sống theo qui luật của cái đẹp”.

          – Xuất phát từ những lý do và niềm hứng thú đó cá nhân đi vào nghiên cứu một đề tài hết sức lý thú và không có tham vọng gì hơn ngoài việc trình bày những kinh nghiệm trong những năm qua đứng trên bục giảng, giảng dạy bộ môn âm nhạc, việc đi vào tìm hiểu, đánh giá việc dạy và học môn âm nhạc là điều cần thiết góp phần nâng cao chất lượng dạy học:  “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết Ống”.

1.3. Đối tượng nghiên cứu

  –  Đề tài nghiên cứu: “Một số kinh nghiệm dạy TĐN để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 6 ở Trường THCS Thiết Ống”.

– Đối tượng thực nghiệm: HS lớp 6 Trường THCS Thiết Ống

1.4. Phương pháp nghiên cứu

     – Để bài dạy thành công tôi đó vận dụng một số PP nghiên cứu như: PP điều tra, khảo sát, tổng hợp, so sánh đối chiếu, PP phân tích…

      – Tham khảo, nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về phương pháp dạy học tích cực.

    – Tham khảo SGK, SGV, SBT các khối 6,7,8,9.   

    – Áp dụng dạy thử vào giờ dạy trên lớp

    – Tham khảo ý kiến đồng nghiệp, thăm dò ý kiến học sinh sau mỗi giờ dạy để rút kinh nghiệm

   – Tích lũy các giờ dạy trên lớp, dự giờ của đồng nghiệp.

      – So sánh chất lượng giờ dạy, lực học của học sinh khi chưa áp dụng đề tài và với khi đó áp dụng đề tài.