SKKN Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 4

Phần A: Đặt vấn đề:
Triển khai các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”, “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” ở tất cả các trường tiểu học trong phạm vi toàn quốc.
Tập trung chỉ đạo việc quản lý, tổ chức dạy học và đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức, kĩ năng; tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, bước đầu thực hiện tích hợp trong dạy học các môn học; đổi mới đánh giá, xếp loại học sinh; chú trọng giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh; tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lí; tiếp tục tổ chức đánh giá sự phù hợp của chương trình, sách giáo khoa cấp Tiểu học.
Với chủ điểm trên tôi nhận thấy : Từ trước đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến sự nghiệp Giáo dục – Đào tạo; Bác Hồ có dạy giáo dục là sự nghiệp “trồng người”.Giáo dục – Đào tạo luôn góp phần gánh trọng trách đào tạo con người mới Xã Hội Chủ Nghĩa “Vừa hồng, vừa chuyên”.
Năm nay là năm thứ ba ngành giáo dục thực hiện “ Hai không ” và cụ thể với “4 nội dung”. Tất cả những hoạt động có chủ trương đó không ngoài việc nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục, đào tạo thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước có “đủ đức đủ tài”, cho nước nhà “sánh vai với các cường quốc Năm Châu”.
Bản thân tôi nghĩ: Muốn học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thực hiện theo lời dạy của Bác trong sự nghiệp giáo dục này thì học sinh phải tích cực chủ động, gia đình và xã hội phải quan tâm đúng mực, người giáo viên (đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp) phải chủ đạo phối kết hợp thúc đẩy các hoạt động tích cực trong các mối quan hệ giáo dục này.
Nhưng thực trạng hiện nay công tác chủ nhiệm chưa đạt được hiệu quả cao về nề nếp, công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác.
Từ nhận thức trên, ngay trong thời điểm này đây, trọng trách của trường học, của người giáo viên chủ nhiệm lớp lại tăng thêm, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. Muốn góp phần mình vào việc đào tạo cho đất nước trong tương lai một lớp nhân lực nhiệt tình trong lao động, sống có trách nhiệm, giàu lòng yêu thương con người, có chí cầu tiến vươn lên trong cuộc sống thì ngay hôm nay, bản thân tôi phải có giải pháp giúp các em  có ý thức tự giác học tập tích cực, có chí cầu tiến vươn lên trong học tập, có đủ kiến thức kỹ năng cơ bản của cấp học mà làm nền tảng tự tin bước tiếp ở các bậc học sau – Đảm bảo các em tự tin, ham thích học tập, không ngại học.
Với mục đích đó tôi đã chọn nghiên cứu:
“Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm  lớp 4”.
Phần B: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.
I. Mục đích nghiên cứu.
Từ thực trạng trên đề tài tìm ra những nguyên nhân mà công tác chủ nhiệm chưa đạt hiệu quả. Qua đó đề xuất một số biện pháp hữu hiệu để giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm khắc phục tình trạng nề nếp lớp.
Tiếp thu từ thực tiễn như thế; bản thân cũng biết đã có nhiều anh chị đồng nghiệp đã nghiên cứu về chuyên đề công tác chủ nhiệm lớp. Nhưng mỗi trường, mỗi lớp, mỗi khối lớp đều có thực tế khác nhau nên bản thân tôi trú trọng nghiên cứu  kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở ngay trên lớp  4B của trường Tiểu học Lương Châu  mà  bản thân tôi chủ nhiệm trong năm học  ………: này. Tôi đã nghiên cứu ngay trong tháng đầu tiếp xúc lớp và vận dụng, có điều chỉnh trong suốt năm học. Đến nay bước dầu khả quan nên tôi viết lại những kinh nghiệm của mình đã làm được.
II. Đối tượng phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu.
1. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 4
2. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 4B
3. Thời gian nghiên cứu: Từ  ………:
4. Phương pháp nghiên cứu:
– Điều tra  thực tế học sinh đúc rút kinh nghiệm qua giảng dạy và giáo dục.
– Tìm hiểu những thông tin lý luận của vai trò người giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục học sinh trên các tập san giáo dục.
– Học tập kinh nghiệm từ đồng nghiệp.
– Lập kế hoạch theo chủ đề năm học, tháng tuần, theo từng chủ điểm của tháng.
– Phương pháp quan sát:
+ Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh.
+ Phương pháp điều tra : Trò chuyện trao đổi với GV chủ nhiệm cũ, học sinh , hội cha mẹ học sinh.
II.NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
1. Điều tra phân loại chất lượng đầu năm.
Đầu năm học  ………:, được phân công chủ nhiệm lớp 4B,  trường Tiểu học Lương Châu. Hiện nay, lớp tôi chủ nhiệm có 21 học sinh, hầu hết các em đều ở Thành Phố Sông Công. Ngay trong tuần lễ đầu năm học, trường tổ chức thi kiểm tra chất lượng đầu năm. Kết quả kiểm tra  của lớp tôi chủ nhiệm như sau:
TS HS KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM  ………:

21 em
TOÁN TIẾNG VIỆT
TRÊN TB DƯỚI TB TRÊN TB DƯỚI TB
SL TL SL TL SL TL SL TL
18 85,7% 3 14,3% 21 100% 0 0%
– 14,3 % học sinh yếu toán ở đây là những em chưa thạo phép nhân và phép chia.
Đó là chất lượng trên bài kiểm tra, còn giờ học trên lớp, phần đông các em học thiếu tích cực, tôi dạy học theo hướng lấy học sinh làm trung tâm rất khó khăn và chưa mang lại hiệu quả thiết thực. Cả lớp chưa có học sinh vở sạch chữ đẹp.
Qua tìm hiểu tình hình học sinh trên đường đi học, tôi phát hiện có một số em la cà trên đường đến trường (tụ tập chơi ở nhà bạn, hoặc chơi trò chơi điện tử ở những điểm dịch vụ ).
Nếu không có giải pháp tích cực để kịp thời điều chỉnh thực trạng trên thì trong lúc học sẽ có một số em ngồi bên lề tiết học, các em tiếp tục hụt hẫng kiến thức. Và rồi tương lai không xa là các em sẽ nghỉ học.
Muốn điều chỉnh hệ quả phải biết được nguyên nhân. Tôi đã tìm hiểu và phân tích thực trạng trên là do những nguyên nhân chủ quan và khách quan sau:
Toán yếu là do các em chưa thuộc bảng nhân, chưa biết chia đặc biệt là chưa hiểu ước lượng thương trong phép chia .
Tiếng Việt yếu do ảnh hưởng của chính tả và chữ viết là do các em chưa có luyện viết một cách tích cực và cũng vì thế mà chưa có vở sạch chữ đẹp trong lớp.
Nhiều em chưa tích cực xây dựng bài là do các em chưa có chuẩn bị bài tốt ở nhà trước khi đến trường, đến lớp.
* Đây là do đặc thù tâm lý lứa tuổi tiểu học – Các em chưa có ý thức tự học cao, chưa tự mình có một phương pháp học tập tích cực, nhằm hướng tới một kết quả tốt trong học tập.
Các em còn la cà dọc đường là do một phần lớn các em có cha mẹ là buôn bán ở các chợ còn lo công việc làm ăn nên hầu như không quan tâm để ý đến con cái và không quản lí được giờ giấc đến trường và sinh hoạt của các em.
* Đó là hậu quả của việc gia đình quan tâm chưa đúng mức – góp phần thêm cho việc học tập không đạt kết quả.
Hai nguyên nhân trên chỉ là khách quan. Tôi nghiêm túc nhìn nhận rằng:
*Nguyên nhân chủ quan là do chưa có một giải pháp kết hợp giáo dục tốt cho các em ở trường, ở nhà và ngoài xã hội.
Tóm lại: Đặc điểm tâm lí lứa tuổi là tất yếu.
Môi trường gia đình, sự quan tâm của gia đình là điều kiện khách quan.
Nguyên nhân chủ quan là người giáo viên chủ nhiệm các em chưa có những giải pháp đảm bảo công tác chủ nhiệm đạt kết quả tốt làm động cơ tích cực thúc đẩy quá trình học của học sinh.
II. Những ứng dụng trong thực tế
Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, bản thân tôi xác định nội dung cần giải quyết là:
Cần khắc phục ngay việc yếu về kĩ năng thực hành tính toán và kỹ năng viết chữ của các em. Làm sao để các em không còn la cà dọc đường mà tự giác tập trung cho việc rèn luyện tích cực ở nhà, tham gia chủ động chiếm lĩnh kiến thức mới ở lớp; ham thích học tập và có quyết tâm học tập tiến bộ – Mục tiêu lớn hơn là các em tiến bộ thực sự về năm mặt giáo dục mà mục tiêu giáo dục của ngành đã đề ra và hoàn thành chương trình bậc tiểu học theo chuẩn kiến thức và kỹ năng yêu cầu.
Bản thân tôi đã đặt vấn đề và cũng lấy đó để làm căn cứ xây dựng những giải pháp trong việc thực hiện chuyên đề công tác chủ nhiệm của mình.
III.Các giải pháp cụ thể :
Qua kinh nghiệm nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 4, và trước tình hình thực tế của lớp, bản thân tôi đã chắt lọc và thực thi những giải pháp sau:
1. Tố chất để làm nên một giáo viên chủ nhiệm lớp tốt.
Vì GVCN là cán bộ quản lý lớp cho nên người dạy giỏi và người chủ nhiệm giỏi không nhất thiết là một. Có đồng thuận, có lệch pha trong thực tế là bình thường. Tố chất quan trọng của GVCN là tố chất của một con người hành động. Cũng như hiệu trưởng, chủ nhiệm lớp phải nghiêm túc và cần một bộ óc kế hoạch hoá. Đối tượng quản lý trường học, lớp học là con người phải giáo hoá do đó không thể có một chương trình cài đặt sẵn. Phải lao vào làm. Thấy đúng thì tổng kết và áp dụng tiếp, thấy sai phải điều chỉnh kế hoạch kịp thời hoặc huỷ bỏ theo quy trình: xây dựng kế hoạch – thực hiện kế hoạch – kiểm tra kế hoạch – tổng kết